تکه‌پاره‌های داعش در تپه‌های عباس‌آباد

نمایشگاه قرار است ظرف چند روز آینده افتتاح شود. در این گزارش کمی درباره این ادوات حرف زده‌ایم. اگر طالب اصل ماجرا هم هستید بروید و صفحه اینستاگرام باغ‌موزه را پیدا کنید و ویدئوی کوتاهی از همین ادوات را تماشا کنید.
فکرش را بکنید. انداخته‌اید توی اتوبان همت و دارید به سمت غرب می‌روید و نرسیده به اتوبان مدرس، جایی که در حال عبور از ضلع جنوبی تپه‌های عباس‌آباد هستید، چند متر بالاتر و آن‌سوی نرده‌ها چشم‌تان می‌خورد به چند زره‌پوش درب و داغان. یکی مشکی است و دیگری به رنگ سفید که سپری فلزی کل خودرو را پوشانده و بخش‌هایی از رنگ پرچم سوریه رویش دیده می‌شود. حالا جالب است بدانید این صحنه‌ای که ترسیم کردیم فقط یک صحنه خیالی نیست و عین واقعیت است. بالاتر از سطح اتوبان همت و روی تپه‌ها، مجموعه باغ‌موزه دفاع مقدس قرار دارد و آنچه هم که ما دیده‌ایم عین واقعیت است.
قضیه از این قرار است که به ابتکار ستاد کل نیروهای مسلح، بخشی از بقایای به‌جا مانده از درگیری با نیروهای داعش در سوریه و عراق جمع‌آوری شده و به تهران انتقال یافته تا در باغ‌موزه دفاع مقدس به نمایش در آید. هرچند مسؤولان باغ‌موزه فعلا تمایلی به انتشار رسمی این موضوع ندارند و از تهیه گزارش درباره این ادوات ممانعت به عمل می‌آورند اما به احتمال زیاد این ادوات که عمدتا هم تکه و پاره و منفجر و مچاله هستند به عنوان اسناد بخشی از جنگ این چند سال اخیر ما با تروریسم در باغ‌موزه ماندگار خواهند شد. این شکلی همان طور که الان ما به این محل می‌رویم و با بخشی از وقایع سال‌های جنگ آشنا می‌شویم، نسل‌های بعد و فرزندان ما و شما هم به این محل می‌روند و با واقعیت بخشی از جنگ این سال‌های ما با تروریسم و داعش و دیگر گروه‌های ریز و درشت سلفی آشنا خواهند شد.
عمده این ادوات، خودروها و نفربرها و کامیون‌هایی هستند که بعضا از ارتش سوریه به غنیمت گرفته شده و دست داعش افتاده بودند و حالا بعضی از آنها دوباره دست ایرانی‌ها افتاده‌اند و مسؤولان نظامی هم در یک اقدام با پیوست فرهنگی اینها را به تهران منتقل کرده‌اند تا هم به عنوان سند و مدرک و هم به عنوان یک جاذبه گردشگری از نوع جنگ از آن استفاده کنند. بخش قابل‌توجهی از این ادوات خودروهایی هستند که با زره‌های دست‌ساز به زره‌پوش تبدیل شده‌اند. زره‌پوش‌هایی که قرار بوده داعشی‌ها را از گزند سلاح‌های ضدزره و سنگین و نیمه‌سنگین محافظت کند ولی ظاهرا سرکنگبین صفرا فزوده و حالا تکه‌پاره و مچاله در قلب تهران روی تپه‌های عباس‌آباد جمع شده‌اند تا در روزهای آینده، میزبان چشم‌های متعجب تماشاگران باشند. احتمالا نمونه‌ مشابه این خودروهای زره‌پوش را در فیلم «به وقت شام» ابراهیم حاتمی‌کیا هم دیده باشید.
به جز این زره‌پوش‌های مخوف البته چند فروند لاشه هواپیما هم وجود دارد. هواپیماهایی که احتمالا غنیمتی از ارتش سوریه بوده‌ که به دست نیروهای داعش افتاده و حضرات حتی نام و لوگوی سیاه و مخوف‌شان را هم روی آنها درج کرده بودند. البته این را هم بگوییم که وقتی صحبت از هواپیما می‌کنیم ذهن‌تان سراغ جنگنده‌های مدرن به روز نرود. نه! صحبت از بخشی از ناوگان قدیمی نیروی هوایی ارتش سوریه است که با سقوط بعضی پادگان‌های نظام به دست داعش افتاد. هواپیماهایی که بعضا شاید به زحمت امکان برخاستن از روی زمین را هم داشته باشند اما آنقدر برای داعش مهم بوده که به عنوان بخشی از ناوگان نظامی‌اش روی آنها برچسب اموال بزند! بعضی از رسانه‌های حامی این تروریست‌ها بعضا مدعی شده بودند که داعش با این هواپیماها پرواز هم کرده؛ راست یا دروغش را خداوند می‌داند!
در ادامه این را هم بگوییم که اینها نه یک هواپیمای جنگی سالم بلکه بقایای متلاشی شده هستند، چرا که ارتش سوریه بعد از این‌که این وسایل پرنده به دست داعش افتاد اقدام به بمباران آنها کرده بود. روی همین حساب هم اگر بعد از افتتاحیه رفتید و با لاشه و بقایایی روبه‌رو شدید که یک بال ندارد و کابین خلبانش سوراخ سوراخ است و بدنه‌اش هم آبکش شده تعجب نکنید. تا جایی که می‌دانیم دو فروند از این لاشه هواپیماها قرار است میزبان چشمان گرده شده شما در روزهای آینده باشند.

سورنتوی زره‌پوش

در متن پایین توضیح داده‌ایم که داعش از خودروهای معمولی برای زره‌پوش کردن استفاده می‌کند. این یک نمونه از همین زره‌پوش‌هاست. رفتیم ته و توی قضیه را در آوردیم که زره‌پوش سمت راستی چه ماشینی است. رسیدیم به کیاسورنتوی 2013 که در سمت چپ می‌بینید.

خب کــــه چـــی؟

ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که داعش برای چه هدفی دست به ساخت و طراحی چنین خودروهایی می‌زند. اجازه بدهید کمی به عقب‌تر برگردیم. حمله انتحاری یکی از راه‌هایی است که تروریست‌های داعشی از آن برای ضربه زدن به جبهه مقابل خود استفاده می‌کنند. وقتی هدف حمله انتحاری، مکان عمومی و افراد غیرنظامی باشد، کمربند انتحاری مورد استفاده تروریست‌ها قرار می‌گیرد. به این شکل که فرد تروریست، کمربندی حاوی مواد منفجره به خود بسته و راهی یک مکان عمومی پرجمعیت می‌شود. با منفجر شدن کمربند، انفجار بزرگی روی داده و تعداد زیادی از مردم غیرنظامی جان خود را از دست می‌دهند.
در مواقعی هم نیروهای داعش برای گرفتن جان نظامیان از حمله انتحاری استفاده می‌کنند. در چنین مواقعی دیگر کمربند انفجاری محلی از اعراب ندارد. در این حالت، خودرو از مواد منفجره پر و در ادامه هم راهی یک منطقه یا پایگاه نظامی می‌شود. حجم انفجار در این حالت بسیار بیشتر از حالت قبل است با این حال یک تهدید مسلم هم وجود دارد؛ این‌که نظامیان متوجه این حمله انتحاری شده و خودرو را هدف قرار دهند. اینجاست که زره‌پوش کردن خودرو اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در حقیقت، زره‌پوش شدن خودرو یک راه محافظت از خودروی انتحاری تا مرحله رسیدن به هدف است.
داعش برای تولید خودروهای انتحاری کارگاه‌های زیادی در سوریه و عراق ایجاد کرده بود. آنها برای این کار از خودروهای معمولی شاسی‌بلند استفاده می‌کردند؛ به این شکل که عموما باز کردن ورق‌های فلزی معمولی اطراف اتاق، ورق‌های ضخیم آهنی قرار داده و اتاق و موتور و محفظه جایگذاری مواد منفجره را دوباره پوشانده و جوشکاری می‌کردند.
این ورق‌های ضخیم،‌ قدرت مقاومت خودرو را در برابر تیراندازی‌ها و حتی انفجاری سبک بالا می‌برد و این امکان را برای راننده فراهم می‌آورد که بتواند از میان تیر و شلیک و انفجار، خودرویش را عبور داده و به محل مورد نظر رسانده و آن را منفجر کند.
در تیرماه 96 و طی عملیات آزادسازی موصل، عراقی‌ها با کارگاهی روبه‌رو شدند که داعش در آن خودروهای معمولی را تجمیع و به‌طور گسترده اقدام به زره‌پوش کردن آنها می‌کرد تا در عملیات‌های بعدی به عنوان خودروهای انتحاری از آن استفاده کند. تکنیسین‌های داعش در این کارگاه، گلگیرها، درها، کاپوت و شیشه‌ها را باز کرده و روی آنها را با ورق‌های آهنی می‌پوشاندند. جالب است بدانید که حتی پوشش‌هایی هم برای محافظت از لاستیک خودرو در برابر تیراندازی طراحی کرده بودند که نیمی از چرخ را دربرمی‌گرفت. احتمالا برایتان عجیب باشد که بعضا برای این کار از ماشین‌هایی استفاده کرده بودند که در همین ایران قیمت بالایی هم دارد.

محمدصادق علیزاده

فرهنگ و هنر