راویــان مشروطــه

بی‌کتابی
محمدرضا شرفی خبوشان یکی از نویسندگانی است که به مناسبت‌های مختلف در این ضمیمه از او نام برده شده است. او در رمان «بی‌کتابی» سراغ مشروطه رفته و بخشی از روایت بی‌کتابی خود را در این مقطع تاریخی به خواننده نشان می‌دهد و برای او قصه تعریف می‌کند. نویسنده در این اثر تلاش می‌کند، با نشاندن شخصیت‌ها در موقعیتی حساس مانند ماجرای به توپ بستن مجلس، خواننده را در بطن حادثه قرار ‌دهد تا عواقب بی‌کتابی را به او نشان دهد. به عبارتی شرفی خبوشان با بهره گرفتن از بستر تاریخی، قصه انسان‌ها و سرگذشت بی‌کتابی آنها را برای خواننده روایت می‌کند. کتابی که زبان در آن نقش مهمی دارد و خواننده علاوه بر این با ساخت اجتماعی روزگار قاجار و روزهای ملتهب تهران نیز روبه‌رو می‌شود. این رمان را نشر شهرستان ادب منتشر کرده است.

ظلمت سفید
این کتاب اولین تجربه بلند سجاد خالقی است که در دو بازه زمانی قاجار و پهلوی روایت می‌شود. اثری که رفت و برگشت‌های زمانی آن سبب می‌شود خواننده خود را با نوجوانی که در بحبوحه مشروطیت حضور دارد همپا ببیند و جست و خیزهای او را لمس کند. این اثر نیز در روز به توپ بستن مجلس اتفاق می‌افتد و روایت نوجوانی است که در سن بلوغ با این حادثه روبه‌رو شده و شاهد این ظلم بیگانه با همراهی دست‌های داخلی است. این رمان را که نشر کتابستان معرفت منتشر کرده باید اثری نوجوانانه دانست که مخاطب بزرگسال را نیز می‌تواند با خود همراه کند.

پریدخت
حامد عسکری هم که او را این روزها با یادداشت‌هایش از سفر حج در روزنامه جام‌جم دنبال می‌کنید و بیش از این یک شاعر شناخته شده، در اولین تجربه نثرنویسی سراغ دوره قاجار رفته و کتابی با عنوان «پریدخت» را به مخاطبان عرضه کرده است؛ اثری که در قالب نامه‌نگاری نوشته شده و حاوی نامه‌های پریدخت و سیدمحمود بین طهران و پاریس است. این رمان نیز در برهه مشروطیت روی می‌دهد و شخصیت سیدمحمود همراه با مشروطه‌خواهان تبریز - ستارخان و باقرخان - قدم در این راه می‌گذارد که برای جلوگیری از لو رفتن قصه پیشنهاد می‌کنم آن را بخوانید؛ اثری که نشر قبسات آن را منتشر کرده و با اقبال گسترده مخاطبان روبه‌رو شده است.

رژیسور
سعید تشکری را بارها به مناسبت‌های مختلف در قفسه معرفی کرده‌ایم. نویسنده مشهدی که تمام آثارش در مشهد اتفاق می‌افتد و هر اثرش تکه‌ای از پازل ادبی خراسان محسوب می‌شود. در این کتاب نیز او از مشهد بیرون نرفته بلکه مخالفان مشروطه را تا مشهد آورده و آنجا روایتی جذاب را به خواننده ارائه کرده است. یکی از اتفاقات مهم در ماجرای مشروطه به توپ بستن مجلس بود که محمدعلی شاه دستور آن را صادر کرد و اجنبی آتش به‌پا کرد. همان‌ها راهی مشهد شدند و گنبد و بارگاه امام رضا(ع) را به توپ بستند و دل عاشقان و شیفتگان امام هشتم را خون کردند. تشکری در بستر این اتفاق روایتی عاشقانه را آماده کرده تا خواننده را شیدای شخصیت‌های دوست‌داشتنی کتاب خود کند. «رژیسور» را سوره مهر منتشر کرده است.

آوای تار یحیی

کیوان امجدیان هم احتمالا معرف حضورتان هست! در همین شماره و شماره قبل روایت او از تاریخ داستان‌نویسی در ایران را منتشر کرده‌ایم؛ یک رمان با محوریت انقلاب مشروطه دارد که در آن با استفاده از سرگذشت زندگی تارساز افسانه‌ای میرزا یحیی
نقبی به تاریخ زده و تار را دستمایه خلق اثری در بستر تاریخ قرار داده است؛ رمانی که نویسنده در آن روایتی جذاب از تاریخ را ارائه کرده هرچند منتقدان درباره برخی شخصیت‌های تاریخی مورد اشاره در اثر، نقدهایی بر آن وارد کرده بودند، اما از منظر داستانی با اثری مبتنی بر یک شی روبه‌رو هستیم که تاریخ را برای خواننده بازگو کرده است.

سوءقصد به ذات همایونی

رضا جولایی در این رمان خواننده را درگیر قصه می‌کند. او با روایت ترور محمدعلی شاه قاجار قصه‌اش را آغاز می‌کند و خیلی زود تکلیف خواننده‌اش را با تاریخ روشن می‌کند ولی این پایان رمان جولایی نیست، بلکه آغازی است که خواننده را به زندگی شخصیت‌های دخیل در این عمل و زمینه اجتماعی موثر بر این ترور می‌کشاند. رمان چیزی جز سرک کشیدن به پشت و پسله‌های شخصیت افراد نیست و نمایاندن انگیزه شخصیت‌های داستان اصلی‌ترین کاری است که یک نویسنده باید انجام دهد و در این رمان که قرار است شاهد ترور یکی از شخصیت‌های تاریخی باشیم، نویسنده با چیره‌دستی تمام، روایتی از انگیزه‌های عوامل ترور را به خواننده عرضه کرده است.

یونس فردوس

روزنامه‌نگار