ناامنی در بستر کُدهای دستوری

به گزارش جام جم آنلاین از روزنامه صبح نو، ماجرای اختلال در سامانه پیامکی جشنواره تلویزیونی جام جم که از هفته قبل خبرساز شده است، در روزهای اخیر با اظهار نظرهای وزیر ارتباطات شکل دیگری به خود گرفته.

آقای محمدجواد آذری جهرمی در توییت‌هایی که در یک هفته گذشته داشته به این مسأله اشاره کرده که این موضوع اختلال نبوده و آرای مردم از سوی یک یا چند نفر دستکاری شده است.

وی همچنین به مسأله استفاده از بستر USSD اشاره کرد اما حالا اخبار جدیدی درباره دستور وزیر جوان در این باره منتشر شده است.

در زمستان سال گذشته به‌دلیل ناامن بودن کدهای دستوری USSD، قرار شد با صدور بخشنامه بانک مرکزی، از ۱۵ بهمن‌ماه محدودیت‌هایی در بستر USSD ایجاد شود، اما توییت محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مشخص کرد که وی با این تصمیم بانک مرکزی به‌شدت مخالفت کرده و جلوی این کار را گرفته است.

وزیر ارتباطات با وعده ارائه راهکارهایی برای تأمین امنیت کدهای دستوری USSD، از توقف فعالیت این بستر توسط بانک مرکزی جلوگیری کرد. اما پس از گذشت یک سال از وعده آقای وزیر، امنیت به کدهای دستوری ستاره مربع برنگشته است و نه‌تنها شاهد بروز تخلفاتی در این بستر هستیم، بلکه بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که این بستر امنی نیست و تبعاتی فراتر از جابه‌جایی رأی در یک برنامه تلویزیونی دارد.

این در حالی است که وزیر ارتباطات صبح دیروز نیز در واکنش به تیتر یک روزنامه جام جم که وابسته به صدا و سیماست توییت کرد: «بدهکار هم شدیم.»

محمدجواد آذری جهرمی در صفحه خود در اینستاگرام نوشت: «الان باید از تمامی عزیرانی که پیگیری نظرات مردم برای آن‌ها گران تمام شد، عذرخواهی کنیم؟ با این تیترها و پیامک‌های خبری مشکل شما حل نمی‌شود.» روزنامه جام جم در مطلب خود نوشته بود: «وزیر ارتباطات همچنان از زیر بار مسوولیت شرکت‌های خدمات ارزش افزوده و «یو اس اس دی» شانه خالی می‌کند چالش ستاره- مربع‌ها برای وزیر جوان»

دستکاری یا اختلال؟

ماجرای پیامک‌ها از آنجا اوج گرفت که حدود ۱۰ روز قبل تعدادی از کاربران در فضای مجازی از دریافت پیامک‌هایی مبنی بر رأی آنها به برنامه «برنده‌باش» خبر می‌داد.

این در حالی است که آن‌ها عنوان می‌کردند اصلاً در این رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند. همچنین برخی دیگر نیز اعلام کردند که با وجود رأی دادن به برنامه «نود» اما رأی آن‌ها به نام مسابقه تلویزیونی آقای محمدرضا گلزار ثبت شده است.

از همان روزها وزیر ارتباطات نیز پیگیر این موضوع شد و پیام‌هایی را در توییتر منتشر کرد. وی گزارشی در توییتر منتشر و در آن دستکاری نظرات مردم در نظرسنجی را تأیید کرد.

آذری‌جهرمی همچنین از ارسال گزارش تخلفات صورت گرفته به پلیس فتا و کمیسیون نظارت صدا و سیما نیز خبر داد.

آذری‌جهرمی در اظهار نظر دیگری نیز گفته بود که شرکت‌های خدمات ارزش افزوده و USSD مجوز وزارت ارتباطات را ندارند و بر اساس قانون تجارت عمل می‌کنند و به این صورت صدا و سیما نباید آنها را تبلیغ کنند.

این اظهار نظرها در صورتی از سوی آقای وزیر جوان مطرح شده است که روزنامه شرق نیز دیروز به نقل از یک مقام آگاه نوشت: «صحبت‌های آقای وزیر جالب است؛ زیرا هنگامی که بانک مرکزی تلاش کرد فعالیت انتقال مالی با بستر ناامن USSD را متوقف کند، این وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود که به‌شدت مخالفت کرد و جلوی این کار را گرفت.»

ماجرا چه بود؟

هفته گذشته گزارشی در همین باره منتشر و اطلاعات جدیدی در این باره ارائه شد. در این گزارش آمده بود که شرکت برگزارکننده این جشنواره پیامکی یک شرکت خصوصی به نام «آیکان» است. همچنین شرکت «بهسا» که شرکت مربوط

به امور زیرساخت است، فعالیت‌ها و خدمات مربوطه را به شرکت آیکان ارائه کرده است. در حقیقت بازیگران اصلی این اتفاق دو شرکت خصوصی یاد شده هستند. نکته مهم دیگر در باره اتفاق روی داده این است که اختلال به وجود آمده از همان ساعت نخست در دو روز قبل از سوی شرکت‌های برگزارکننده، عوامل فنی و مسوولان شبکه سه رصد و تلاش برای رفع آن آغاز شد.

همچنین این اختلال با توجه به اینکه سامانه USSD سامانه برگشت پیامک است، به دست آمد و رؤیت شد.

از سوی دیگر از زمان بروز این اختلال حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار رأی به نفع برنامه برنده‌باش ثبت شد که البته با تصمیم مدیران صدا و سیما و جشنواره این آرا از چرخه رقابت حذف شدند و نیز عوامل فنی تمام تلاش خود را برای اصلاح این ایراد فنی به کار گرفتند.

اقدام مهم دیگری هم که صورت گرفت این بود که شرکت‌های برگزار کننده این جشنواره و نیز اپراتورها اطلاعات به دست آمده از تجزیه و تحلیل شرایط را تهیه و در اختیار نهادهای بالادست از جمله وزارت ارتباطات قرار دادند.

پس از این اتفاقات آقای مسعود احمدی افزادی، دبیر جشنواره تلویزیونی جام جم هم درباره اختلال پیش آمده توضیحاتی را ارائه کرد. به گفته وی، در این ماجرا یکی از شرکت‌های مجوزدار وزارت ارتباطات نقش اصلی را در جابه‌جایی آرای مردمی داشته است.

احمدی افزادی تأکید کرد: بر اساس تحقیقات صورت گرفته مشخص شد یکی از شرکت‌های مجوزدار «آی‌سی‌تی» (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) در جذب و شمارش آرای مردمی در ۲۴ ساعت منتهی به روز شنبه هفته جاری سهل‌انگاری کرده و مرتکب تخلف شده است.

وی از حفاظت آرای مردم نیز خبر داده و گفته بود که کمیته بررسی فنی و مرکز صیانت و حفاظت سازمان صدا و سیما با همکاری پلیس فتا در حال پیگیری قانونی این موضوع برای برخورد با عامل یا عاملان تخلف در شرکت مذکور هستند.

احمدی افزادی در توضیحات فنی مربوط به این ماجرا نیز اظهار داشت: سامانه چلچله به‌عنوان بستر نظرسنجی مردمی جشنواره تلویزیونی جام جم توسط یکی از شرکت‌ها توسعه داده می‌شود و این شرکت در بخش کد دستوری از زیرساخت USSD مربوط به یکی دیگر از پرمخاطب‌ترین شرکت‌های پردازنده کدهای دستوری کشور استفاده کرده و طبیعتاً تحت نظارت فنی سازمان تنظیم مقررات و فرکانس‌های رادیویی ( ICT ) که از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مجوز دارد، همه امور خود را به انجام می‌رساند.

موارد ذکر شده نشان می‌دهد ادعای آذری جهرمی مبنی بر اینکه فعالیت شرکت‌های ارزش افزوده و USSD با مجوز وزارت ICT نیست، خلاف واقع است و به نظر می‌رسد وزیر ارتباطات با بیان این‌گونه حرف‌ها می‌خواهد از مسوولیت خود شانه خالی کند و توپ را به زمین صداوسیما بیندازد.