پایان رویای جهان تک قطبی

شامگاه جمعه خانواده جورج بوش در بیانیه‌ای اعلام کردند جورج بوش پدر، چهل و یکمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در 94 سالگی درگذشت. او پدر جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور سابق و جب بوش، فرماندار سابق ایالت فلوریدا بود. همسر او باربارا بوش ماه آوریل درگذشته بود. به گزارش بی.بی.سی، خبر مرگ بوش پدر را پسرش اعلام کرد. به دنبال آن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و ملانیا همسرش در بیانیه‌ای درگذشت وی را تسلیت گفتند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا هم در بیانیه‌ای از او ستایش کرد. او پیش از آن‌که به عنوان چهل و یکمین رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود برای هشت سال معاون رونالد ریگان بود. در دوران کوتاه زمامداری جورج بوش پدر تحولات بزرگی در سطح جهان اتفاق افتاد که یکی از آنها فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و فروپاشی دیوار برلین و دیگری حمله یک ائتلاف بین‌المللی برای پایان دادن به اشغال کویت از سوی عراق بود.

یار صدام
بوش پدر به‌رغم این‌که بعدها خودش را دشمن شماره یک صدام حسین، دیکتاتور عراق معرفی کرد، اما در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ملت ایران همواره از دوستان صدام حسین بود و به اشکال گوناگون دیکتاتور بغداد را یاری می‌داد. بیل کلینتون در جریان مناظره‌های انتخاباتی سال 1992، این موضوع را به جورج بوش یادآور شد و از او انتقاد کرد و گفت: «... سال 1988 وقتی جنگ بین ایران و عراق تمام شد، ما می‌دانستیم که صدام ستمگر است، اما چون علیه ایران بود با او تعامل کردیم.» در این مقطع، رژیم صدام با چراغ سبز آمریکایی‌ها و حمایت‌های تسلیحاتی، شیمیایی و مالی واشنگتن، حملات ناجوانمردانه‌ای را علیه مردم ایران ترتیب می‌داد. البته در این مقطع، رژیم آمریکا در اقدامات ضدایرانی‌اش، فقط به حمایت از صدام متجاوز بسنده نکرد، بلکه مستقیما علیه مواضع کشورمان و مردم ایران به اقدامات جنایتکارانه دست زد که مهم‌ترین آنها حمله ددمنشانه ناوگان دریایی آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران در ۱۲ تیر ۱۳۶۷ و به شهادت رساندن۲۹۰ مسافر بود. در میان سرنشینان این هواپیمای مسافربری، ۶۶ کودک زیر ۱۳ سال، ۵۳ زن و ۴۶ نفر تبعه کشورهای خارجی نیز بودند که کشته شدند. پس از سقوط این هواپیما، مقامات آمریکایی برای توجیه این جنایت نابخشودنی، دلایل ضد و نقیضی عنوان کردند و کوشیدند این اقدام خصمانه را یک اشتباه قلمداد کنند. اما پس از چندی در توهینی آشکار به ملت ایران، مدال شجاعت بر گردن ویلیام سی راجرز سوم، ناخدای این ناو انداختند و به این سان حمایت رسمی خود را از این جنایت اعلام کردند. بعدها همین جورج بوش پدر در اظهاراتی گستاخانه اعلام کرد، آمریکا به هیچ وجه به خاطر کشته شدن ۲۹۰ مسافر ایرانی توسط شلیک ناوگان دریایی‌اش، عذرخواهی نخواهد کرد!

جهان تک‌قطبی
9 نوامبر ۱۹۸۹ دیوار برلین فروپاشید تا به دوگانگی جهان دوران جنگ سرد پایان دهد. در 25 دسامبر 1991 میخائیل گورباچف از سمت خود کناره‌گیری کرد و به این ترتیب اتحاد جماهیر شوروی که تا آن روز به‌عنوان ابرقدرت شرق معرفی می‌شد از هم پاشید. شوروی بسرعت تجزیه و به چند کشور دیگر تقسیم شد و در مقابل آمریکا که خود را پیروز این میدان می‌دانست، آغاز جهان تک‌قطبی را اعلام کرد. از آن پس آمریکا با همین توهم به حملات و جنگ‌هایی دست زد که هنوز عواقب آن غیر قابل جبران است. امروزه بیشتر رهبران جهان بر این اتفاق نظر دارند که دوران جهان تک‌قطبی اعلام شده از سوی جورج بوش پدر به پایان رسیده و جهان امروز چندقطبی است. در جهان چندقطبی فعلی قدرت آمریکا نه‌تنها حرف اول را نمی‌زند، بلکه روز‌به‌روز به افول خود نزدیک‌تر می‌شود.
ائتلاف علیه عراق
سال 1990 بوش پدر ائتلافی را متشکل از 32 کشور برای خارج کردن نیروهای عراقی از کویت تشکیل داد. حملات هوایی و زمینی این ائتلاف در چند هفته به عقب‌نشینی نیروهای عراقی منجر شد. حدود 425 هزار سرباز آمریکایی با حمایت 118 هزار نیروی ائتلافی در عملیات توفان صحرا شرکت کردند و ماشین نظامی صدام را بدون برکناری او از قدرت از کار انداختند. 12 سال بعد آمریکایی‌ها پشیمان شده و در دوران بوش پسر این عملیات ناتمام را تکمیل کردند و با تهاجم نظامی به عراق، حکومت صدام را بر انداختند.
حمله به پاناما
بوش پدر در اواخر سال 1989 نیروهای آمریکا را با هدف سرنگونی مانوئل نوریگا، رئیس‌جمهور وقت پاناما به این کشور گسیل کرد؛ عملیاتی که با محکومیت مجمع عمومی سازمان ملل مواجه شد. وی این جنگ را به بهانه دست داشتن نوریگا در قاچاق مواد مخدر آغاز کرد و نتیجه آن پیروزی آمریکا و دستگیری نوریگا و انتقال او به زندانی در آمریکا بود. پس از پایان جنگ، با برگزاری انتخابات، رئیس‌جمهور جدیدی برای پاناما برگزیده شد، ارتش پاناما منحل گشت و آمریکا کنترل کانال پاناما را در دست گرفت.
آغازگر روند اسلو
بوش پدر که از دستاوردش در جنگ اول خلیج فارس به خود می‌بالید همراه جیمز بیکر، وزیر خارجه‌اش کنفرانس مادرید در سال 1991را به عنوان مقدمه‌ای برای روند صلح اعراب و اسرائیل تشکیل داد. این کنفرانس عمدتا نمادین بود، اما زمینه را برای توافقات اسلو در دو سال بعد ایجاد کرد. پیمان اسلو نخستین موافقت‌نامه مستقیم رژیم صهیونیستی و سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) بود که سال 1993 به امضای دو طرف رسید. پیمان اسلو تلاشی برای تعیین یک چارچوب مشخص بود که به حل‌ و فصل کامل منازعه صهیونیست‌ها و فلسطینی‌ها بینجامد، اما نه تنها چنین دستاوردی نداشت، بلکه بسیاری از دستاوردهای مبارزاتی فلسطینی‌ها را بیهوده به هدر داد.
رسوایی جنسی بوش پدر
در سال 2017 میلادی چند زن، بوش را متهم کردند که در مراسم گرفتن عکس به آنها تعرض کرده است موضوعی که سخنگوی او مجبور به عذرخواهی شد و آن را نشانه شوخ‌طبعی وی دانست. این ماجرا به دنبال داغ شدن موضوع تعرضات جنسی مقامات آمریکایی مطرح شد. یک پزشک متخصص مغز و اعصاب، چنین استدلال کرد که بیماری پارکینسون می‌تواند روی بخشی از مغز تاثیر بگذارد و ممکن است رفتارهای اینچنینی از بیمار سر بزند، اما یکی از زنان معترض چنین استدلالی را غیرقابل توجیه توصیف کرد.

زندگینامه
جورج اچ دابلیو بوش در 12 ژوئن 1924 به دنیا آمد. وی در طول سال‌های 1971 تا 1973 در زمان ریاست‌جمهوری ریچارد نیکسون، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل و مدیر سازمان سیا در سال‌های 1976 و 1977 بود و قبل از آن در سال‌های 1974 تا 1976 میلادی سفیر ایالات متحده در جمهوری خلق چین بود. وی در فاصله سال های 1۹۸9-۱۹۸1 معاون رئیس‌جمهور در دوران رونالد ریگان بود و سال 1992 انتخابات را به بیل کلینتون واگذار کرد. همسر جورج بوش، باربارا 17 آوریل سال جاری در 92 سالگی فوت کرده بود. یک سخنگوی خانواده بوش گفت جورج بوش یک روز بعد از تشییع جنازه همسرش به دلیل عفونت خونی در بیمارستان بستری شده بود. وی در تاریخ ایالات متحده آمریکا بیش از همه رؤسای‌جمهور این کشور عمر کرده بود. او فرزند پرسکات بوش، سناتور ایالات متحده در سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۳ و دوروتی واکر بوش بود.

علی باقری
بین‌الملل