سهم گردشگری از طــــــــلای ســـــــــــــــرخ

گناباد شهری است در جنوب خراسان رضوی که به قناتش معروف است؛ قنات قصبه، عمیق‌ترین و کهن‌ترین قنات جهان که دو سال پیش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و از شگفت‌انگیزترین تاسیسات آبی جهان است. این شهر کوچک اما حالا چند وقتی است برای زعفرانش نیز بر سر زبان‌ها افتاده؛ درست پس از آن‌که نظام تولید زعفران مبتنی بر آبیاری قناتش میان دیگر میراث کشاورزی مهم جهانی به ثبت رسید و امیدها را برای مطرح شدن دوباره زعفران ایرانی به عنوان بهترین و مرغوب‌ترین زعفران تولید شده در جهان زنده کرد.

قنات قصبه، برگ برنده زعفران گناباد
مسؤول واحد زعفران سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش جام‌جم که چرا زعفران گناباد برای این منظور انتخاب شده، می‌گوید: پروژه ثبت زعفران گناباد که از دو سال گذشته کلید خورد، در‌واقع تلاشی بود برای ثبت زعفران ایرانی؛ اما از آنجا که در همان زمان، هند نیز به دنبال ثبت زعفران کشمیر به نام خود بود، ما باید گزینه‌ای را مطرح می‌کردیم که شانس ما را برای احراز این عنوان افزایش می‌داد. همین شد که گناباد را با داشتن 3500 هکتار زمین زیرکشت و تولید حدود 14 تن زعفران در سال انتخاب کردیم و دلیل این انتخاب هم حضور قنات قصبه در این شهر بود؛ قناتی که به ثبت جهانی رسیده و تا همین امروز، آب مورد نیاز 85 تا 90 درصد این مزارع را تامین می‌کند. به گفته رامین اسمی، همجواری این مزارع با قنات و تامین آب آنها از این طریق، همان برگ برنده‌ای بود که در کنار قدمت کاشت و کیفیت زعفران ایرانی، پرونده نظام تولید زعفران گناباد مبتنی بر آبیاری قنات را پیروز و هند را از میدان به در کرد.
زعفران گناباد، پنجاه و پنجمین میراث کشاورزی جهانی و سومین محصول ثبت شده توسط فائو است که پرونده آن با هدف افزایش ارزش افزوده تولید این محصول تشکیل شد و حالا پس از کسب این عنوان، ظرفیت حضور و فروش آن در بازارهای جهانی دو چندان شده است. مسؤول واحد زعفران سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی همچنین در این‌باره می‌افزاید: با قرار گرفتن آرم فائو بر بسته‌بندی زعفران‌های گناباد، این محصول به عنوان یک‌برند جهانی منحصر به‌فرد به فروش خواهد رسید و همین موضوع قیمت آن را نیز افزایش خواهد داد؛ این نشان همچنین حاوی این پیام است که زعفران موجود در این بسته‌بندی‌ها، با آب قناتی آبیاری شده که برای تولیدش هیچ‌گونه آلاینده‌ای وارد محیط‌زیست نشده است و همین موضوع بر جذابیت و کیفیت این محصول خواهد افزود.

رونق گردشگری با زعفران
به گفته رامین اسمی، ثبت زعفران ایرانی به نام گناباد، همچنین سبب رونق گردشگری کشاورزی در این منطقه خواهد شد؛ درست مانند کاشان که حالا هر ساله گردشگران زیادی را در فصل چیدن گل و گلابگیری راهی این شهر و روستاهای اطراف آن می‌کند. همان‌طور که این مقام مسؤول خاطرنشان می‌کند، رسم مردم این شهر در برگزاری جشن برداشت، به موقع چیدن گل‌های زعفران در پاییز هر‌سال و پس از آن هم جشن شکرگزاری پس از برداشت،‌ ظرفیتی بزرگ برای جذب گردشگر و تعریف تور برای گردشگران داخلی و نیز خارجی است. او با تاکید بر لزوم ترویج گردشگری پایدار در این منطقه اضافه می‌کند: بر همین اساس، در بهمن ماه نشستی با استانداری و فرمانداری استان خراسان رضوی خواهیم داشت که در آن، ضمن ثبت و رونمایی از لوگوی زعفران گناباد، درخصوص چگونگی بهره‌برداری بهینه از این فرصت به نفع میراث طبیعی و تاریخی این شهرستان گفت‌وگو خواهد شد؛ از جمله این‌که در مورد سهم برخورداری از عوارض فروش این محصول برای حفظ و مرمت آثار تاریخی این منطقه تصمیم‌گیری می‌شود.

هنوز در ابتدای راهیم
هرسال پاییز که همه جا رنگ زرد و سرخ و نارنجی به خود می‌گیرد، گناباد با رنگ و رویی متفاوت، به پیشواز برداشت محصول زعفران می‌رود؛ زمین‌های به گل نشسته با ترکیب زیبای سبز و بنفش، چشم هر بیننده‌ای را خیره و بسیاری را مشتاق دیدن این همه زیبایی خواهد کرد؛ موضوعی که حالا و با توجه به ثبت زعفران گناباد، بیش از پیش مورد توجه معاونت گردشگری استان خراسان رضوی قرار‌گرفته است. یوسف بیدخوری در این‌باره به خبرنگار ما می‌گوید: گردشگری کشاورزی، شکلی تازه از گردشگری در کشور و البته در استان ماست که حالا با این اتفاق می‌تواند راهی پایدار برای رونق گردشگری در گناباد، روستاها و شهرهای همجوارش باشد. او تاکید می‌کند گرچه گناباد در ابتدای راه گردشگری کشاورزی است، اما به دلیل برخورداری از میراث تاریخی جهانی، از زیرساخت‌های خوبی برای توسعه همه اقسام گردشگری برخوردار است.

شیما رئیسی

ایران