والیبال بانوان، همچنان پشت پرده‎ها

به گزارش جام‎جم آنلاین ، این مطلب در مورد والیبال بانوان ایران صدق می کند. ورزشی که می توانست موانع خود را سال ها پیش پشت سر بگذارد گاهی اوقات در شرایطی به نظر می رسد که گویا در ابتدای راه است. قدرت برای برداشتن موانع پیشرفت والیبال بانوان هرگز کافی نبوده است. دلایل این اتفاق را در موارد متعددی می‎توان جستجو کرد. البته برخی از موارد نیازی به تجزیه و تحلیل عمیق ندارد. کافی است نگاهی به چند سال اخیر بیندازید. سرمایه های کلانی به باشگاه های والیبال مردان تزریق شد. مربیان خارجی متعددی وارد تیم های باشگاهی و ملی مردان شدند و اعزام های برون مرزی تیم های باشگاهی و ملی در دو دهه اخیر به شدت افزایش یافت. مربیان مرد دانش افزایی شدند و برای ارتقای دانش به آن سوی مرزها رفتند. حتی داوران هم از این سهم عظیم توجه به والیبال مردان نیز بی نصیب نماندند و به سطح داوران جهانی رسیدند و برای قضاوت در المپیک و رقابت های جهانی هم انتخاب شدند.

استعدادیابی در والیبال مردان در هر نقطه از کشور انجام شد و تمامی رده های سنی از غربال گذشتند. اما در مورد والیبال بانوان چه؟ باشگاه های والیبال بانوان هرگز مورد استقبال سرمایه گذاران قرار نگرفتند و آنهایی هم که تیم بانوان تشکیل دادند در بسیاری از موارد سرمایه خود را بیرون کشیدند تا پدیده شوم انحلال باشگاه های ورزشی در والیبال بانوان هم دیده شود. بانوان مربی هرگز به اندازه مردان مورد توجه قرار نگرفتند و به ارتقای دانش آنها نیز اهمیتی داده نشد. استعدادیابی در میان بازیکنان رده های سنی دختران نیز به ندرت انجام شد و اعزام های برون مرزی تیم های ملی بانوان و باشگاه ها نیز به سختی عملی شد.

اکنون تیم های ملی والیبال بانوان در رده های سنی مختلف در رقابت های قهرمانی آسیا شرکت می کنند و تیم های ایرانی نیز به جام باشگاه های آسیا می روند اما اینها سهم والیبال بانوان ایران نبود.

موانعی که زودتر باید از سر راه برمی داشته می شد اکنون دلیل اصلی این هستند که چرا والیبال بانوان هرگز در رقابت های جهانی شرکت نکرده است.

والیبال بانوان ایران تاریخ پرفراز و نشیب چندانی ندارد. بزرگ ترین موفقیت تقریبا همان ابتدای راه رقم خورد و پس از آن همه چیز با سرعت بسیار کندی به راه خود ادامه داد.

ظهور والیبال

میرمهدی ورزنده را پدر ورزش نوین ایران می دانند، کسی که از سال 1299 بانی راه اندازی والیبال ایران بود. نخستین کسانی که اصول بازی کردن والیبال را آموختند دانشجویان دارالمعلمین ورزش بودند.

والیبال پس از آن مورد توجه بیشتری قرار گرفت و آموزش آن نیز توسعه یافت. خاستگاه این رشته ورزشی ایتالیا معرفی می شود، جایی که امپراتوری روم حکمرانی می کرد. آن زمان والیبال به نام دیگری شناخته می شد. پارپاستوم نامی بود که بر روی این ورزش گذاشته شده بود و توپی چرمین نیز در آن به کار گرفته می شد.

اما این ورزش چگونه در ایران به میان بانوان رسید؟ ابهامات فراوانی وجود دارد. برخی اعتقاد دارند که باشگاه تاج که تیم فوتبال بانوان هم داشت نخستین جرقه های راه اندازی والیبال بانوان را زد، ادعایی که به شدت از سوی افراد دیگر رد می شود. به هر حال باشگاه تاج در دهه 30 از تیم والیبال دمپراسپورت ترکیه دعوت کرد. برگزاری مسابقه تدارکاتی بین تاج و این تیم ترکیه ای نگاه های بانوان را به سمت ورزش والیبال جذب کرد. این اتفاق چند ماه بعد تکرار شد یعنی وقتی اینبار تیم دانشگاه تهران تیم والیبال فنرباغچه ترکیه را به تهران دعوت کرد. اینجا محل خوبی برای والیبال بازی کردن بانوان والیبالیست بود. با نزدیک شدن بازیهای آسیایی سال 1962 فدراسیون والیبال تصمیم گرفت در مورد پیشرفت والیبال بانوان اقدام جدی‌تری به عمل آورد و بانوان را جهت حضوری شایسته در مسابقات خارجی تمرین دهد. بدین منظور از زبده‌ترین بانوان والیبالیست که در دبیرستانها و دانشکده‌ها مشغول تحصیل بودند دعوت کرد تا در روزهای معینی زیر نظر سردار نصرالله خان داور بین‌المللی والیبال تمرین کنند. اعضای تیم والیبال بانوان ایران به مدت چهار ماه طبق برنامه تعیین شده مشغول فراگرفتن فنون جدید والیبال شدند. جهت آمادگی بیشتر تیم بانوان برای شرکت در مسابقات آسیایی والیبال، فدراسیون والیبال تیم والیبال دختران فرانسه را جهت برگزاری چند مسابقه به تهران دعوت کرد. اعضای تیم والیبال بانوان ایران در این زمان عبارت بودند از:

نسرین بختیاری، اشرف وحیدیان، شهلا امامی، اعظم جبارزادگان، لیلا امامی، سیمین صادقی، فریده منوچهری، سوسن شادی، مهری خرازی، ژاله سیدزاده، ژاله سیدهادی‌زاده، شیرین شیدایی، شهین رحیمی، فرزانه چوبینه، فرح سیاح، گیتی وقایع نگار، سرور وحدتی.

تیم ملی والیبال بانوان ایران در سال ۱۹۶۶ برای نخستین‌بار در بازی‌های آسیایی شرکت یافت و موفق به کسب اولین و آخرین مدال در تاریخ ایران شد. این مسابقات با شرکت ۶ تیم برگزار شد و ایران با ۳ برد مقابل بورما، فیلیپین و تایلند، و پذیرش ۲ شکست مقابل ژاپن و کره جنوبی به مقام سوم رسید.

لیلا امامی، پری فردی، مینا فتحی، سکینه خرازی، عذرا ملک، روحی پندنواز، ژاله سیدهادی‌زاده، نسرین شکوفی و ماری تت بازیکنان تیم ملی ایران در آن سال بودند.

اتمام یک دوره باشکوه

والیبال بانوان همانقدر که پله های ترقی را سریع بالا رفت با همان سرعت پایین آمد. رکورد چند ساله، تبعیض های جنسیتی، نگاه به ورزش بانوان به عنوان یک موضوع بی اهمیت و پیش پا افتاده، اختصاص ندادن امکانات به والیبال بانوان و دلایلی از این دست باعث شد تا دهه شصت دهه مرگ والیبال بانوان ایران باشد. در دهه هفتاد اما جرقه های بازگشت به حالت اول زده شد. باشگاه های والیبال راه اندازی شد و آموزش ها برای رده های سنی کار خود را آغاز کرد. تیم ملی نیز دوباره تشکیل شد اما فرصت حضور در رقابت های معتبر را در آن زمان هرگز پیدا نکرد. اوضاع در دهه هشتاد بهتر شد. استعدادیابی بهتر، تشکیل تیم های بیشتر و تشکیل لیگ و البته اعزام تیم های ملی به رقابت های قهرمانی آسیا.

اکنون با همه پیشرفت هایی که این رشته ورزشی در چند سال اخیر تجربه کرده همه چیز ناکافی به نظر می رسد. جایگاه والیبال ایران پس از شش دهه فعالیت اینجا نیست. پس از شش دهه والیبال ایران هنوز تجربه حضور در رقابت های جهانی را به دست نیاورده است. پرداختن بیش از اندازه به موفقیت‌های والیبال مردان در سال های اخیر پرده ضخیمی بر روی بی لیاقتی ها و سوء مدیریت ها کشانده است...

دهه نود

دهه نود دهه متفاوتی برای والیبال بانوان ایران است. در این مقطع زمانی تیم ملی والیبال بانوان حضوری مستمر در رقابت های قهرمانی آسیا از خود بر جای گذاشت. تیم های رده های سنی جوانان و نوجوانان نیز مرتب به رقابت های قهرمانی آسیا اعزام شدند. نمایندگان ایران نیز در جام باشگاه های آسیا شرکت کردند.

برخی از بازیکنان ایرانی نظیر زینب گیوه و مائده برهانی با حضور در تیم های خارجی ، والیبال بانوان ایران را صاحب مربی خارجی کردند. در این دهه پای مربیان خارجی باز هم به والیبال بانوان ایران باز شد اما با تمام این اوصاف والیبال بانوان ایران هنوز حتی یک دهم والیبال مردان پیشرفت و امکانات ندارد و بازیکنان حرفه ای به اندازه یک پنجم بازیکنان مرد درآمد ندارند. والیبال بانوان ایران نسبت به سایر تیم های برتر آسیا چیزی حدود 20 سال عقب تر است و تجربه سالیان گذشته نشان داده که این شرایط فعلا جبران شدنی نیست. والیبال بانوان ایران هنوز از پشت پرده ها بیرون نیامده است و فعلا هم برنامه ای برای بیرون آمدن آن وجود ندارد.

شناسنامه تیم ملی والیبال بانوان ایران

تاریخ تشکیل: سال 1344

افتخارات: مدال برنز رقابت های آسیایی ( 1966 ، بانکوک)

تعداد حضور در رقابت های قهرمانی آسیا: (2007 - مقام دوازدهمی)، (2009 – مقام هشتمی)، (2011 – مقام هشتمی)، (2013 – هشتمی)، (2015 – هشتمی)

تعداد حضور در بازی های آسیایی: (1966 – مقام سومی)، (1970 – مقام چهارمی)، (1974 – مقام پنجمی)

تعداد حضور در جام کنفدراسیون والیبال آسیا: (2010 – مقام هشتمی)، (2012 – هشتمی)، (2014 – هفتمی)