نافرمانی‌ها علیه ترامپ شدت می‌گیرد

دکتر آلبرت بغزیان در گفت‌وگو با جام جم آنلاین اقتصاد جهانی را بسیار وابسته به قیمت نفت دانست و بیان کرد: هرگونه نوسان در تولید و توزیع نفت موجب به‌هم‌ریختگی بورس‌های بزرگ تجاری و کاهش ارزش سهام در دنیا خواهد شد. ازاین‌رو به دلیل اثرات مبهم و نامعلوم بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران این مسئله با عدم استقبال کشورهای واردکننده نفت ایران ازجمله ترکیه، هند و چندین کشور دیگر شد.
وی تحریم‌های واشنگتن علیه ایران را بدون هرگونه ارزیابی و مطالعه و صرفاً از روی نیت‌های خصمانه دانست و افزود: حذف و یا به تعبیر خود آمریکایی‌ها به صفر رساندن صادرات نفت ایران به دنیا یعنی به وجود آوردن یک ظرفیت ماذا برای جایگزینی نفت ایران از سویی کشوری ثالث. یعنی به ازای عدم ورود نفت ایران به بازار باید یک تولیدکننده با مازاد تولید این خلأ را پر کند اما برخلاف ادعای متحدان منطقه‌ای آمریکا همچون عربستان این امر ابداً امکان‌پذیر نیست.
وی خروج نفت ایران از سبد اوپک را سیاستی زیان ده برای سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی جهان بشمار آورد و تصریح کرد: چنانچه با هر روشی یک روزی جایگزین نفت ایران با مازاد تولید سایر کشورها محقق شود، در درازمدت آن‌قدر ارزش نفت کاهش خواهد یافت که عملاً عرضه نفت به مشتریان زیان ده خواهد بود.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: همه صاحبان تکنولوژی در اروپا و کشورهای درحال‌توسعه وابسته به ذخایر انرژی ایران هستند. از طرفی منابع استراتژیک این کشورها تنها برای چند ماه برنامه‌ریزی‌شده است و آن‌ها هیچ‌گاه ذخایر انرژی خود را به وضعیت مبهم بعد از تحریم‌های ایران پیوند نمی‌زنند و به همین دلیل از ابتدا با طرح مزبور مخالفت خود را نشان دادند.
بغزیان در همین راستا تأکید کرد: البته ما نباید صرفاً به این مخالفت‌ها وابسته شویم و برای بیرون آمدن از انحصار تحریم‌ها باید راه‌های دیگری را نیز امتحان کنیم. چون ممکن است آمریکا باوجود نفوذی که در اروپا و دیگر کشورها دارد برای جلوگیری از صادرات نفت ایران به یک توافقی دست یابند اما آنچه مسلم است این مسئله به این راحتی اتفاق نخواهد افتاد.
وی در ادامه با اشاره به دیگر ابعاد عدم تمکین کشورها از تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران، گفت: به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا و کشورهایی که با هر روشی تاکنون با ایران دست به مبادلات تجاری زده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند، باید از زیر سلطه و زورگویی مقامات آمریکایی خارج شوند. به همین دلیل آن‌ها تلاش دارند با دنبال نکردن تحریم‌های ایران به‌نوعی زمینه سایر نافرمانی‌ها از کاخ سفید را فراهم آورند.
کارشناس حوزه اقتصادی در خصوص راه‌اندازی سوئیفت بانکی به‌عنوان یکی از الزامات فراهم‌شده برای اقتصاد ایران از سوی دولت‌های اروپایی خاطرنشان کرد: اتصال شبکه بانکی داخلی با بانک‌های جهانی یکی از ضروریات مهم برای تجارت ایران محسوب می‌شود و در صورت تحقق باید مقامات کشورمان در قالب رایزنی و مذاکره گسترش دامنه این امکان برای توسعه اقتصادی را بسترسازی کنند. یکی از وظایف اروپا بعد از برجام مسئله برقراری مراودات بانکی ما با خارج بوده که در حال حاضر به‌طور مسکنی و جزئی در حال اجرا است و این کافی نیست.
بغزیان دراین‌باره افزود: وزارت امور خارجه و دیگر نهادهای ذی‌ربط باید اتحادیه اروپا را به‌گونه‌ای مجاب کنند تا بانک‌های بزرگ را در خطوط سوئیفت با ایران مداخله دهد. البته این مستلزم آن است که مقامات اروپایی با ارائه راه‌حلی مانع از اعمال تحریم‌های آمریکایی علیه این بانک‌ها شوند. بنابراین بحث سوئیفت اگر در کنار ادامه روند صادرات نفت ایران محقق شود ضربه دیگری بر دیوار تحریم‌های یکجانبه آمریکا وارد خواهد آورد.
وی همراه نشدن اروپا و کشورهای واردکننده نفت ایران در مسیر بازگشت تحریم‌های ضد ایرانی را گامی در حقیر شمردن ابرقدرتی همچون آمریکا از سوی دولت‌ها دانست و گفت: این مسئله بشدت وجهه قدرت‌طلبی و زورگویی آمریکا را زیر سؤال برد و حتماً در روزهای آینده منشأ تحولات بسیاری در حوزه سیاست داخلی آمریکا می‌شود.
بغزیان در این رابطه اضافه کرد: با توجه به نزدیکی انتخابات مجلس در آمریکا قطعاً شکست سیاست‌های تحریمی ترامپ علیه تهران دستاویزی برای هجمه بر رئیس‌جمهور پرحاشیه ایالات‌متحده خواهد شد. از این به بعد احزاب دموکرات و سیاسیون مختلف بر سیاست‌های تنش‌زا علیه ایران و جهان تاخته و این مسئله روی بورس و سهام آمریکایی اثر منفی می‌گذارد.
وی خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود کشمکش‌های داخلی در آمریکا ترامپ را بر کاهش فشارهای اقتصادی علیه ایران وادار کند تا از حجم انتقادات علیه خود بکاهد. درمجموع همراه نشدن جامعه جهانی با آمریکا در بازگشت تحریم‌های ضد ایرانی نشانه بارزی از ناکارآمدی یا حداقل کم اثر شدن تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بوده که البته باید منتظر بود تا این پدیده در درازمدت اثرات خود در اقتصاد ایران را نشان دهد.

محمدرضا شجاعیان/جام جم آنلاین