تورم بالا نتیجه اقتصاد رانتی ایجاد شده است

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در گفتگو با خبرنگار جام جام آنلاین بیان داشت: از دهه پنجاه به بعد که قیمت نفت یک جهش بی سابقه پیدا کرد و جنگ اعراب و اسرائیل موجب شد تا قیمت این کالا از هر بشکه نفت یک دلاری به 11 دلار برسد، یک درآمد عظیم نفتی به اقتصاد ایران پمپاژ شد که متاسفانه این امر چالش‌های زیادی را برای کشور ایجاد کرد و منجر به وابستگی شدید کشور به واردات بی رویه شد، دلیل این واردات هم درآمد زیادی بود که نصیب ما شده بود و می‌خواستیم این درآمد را هزینه کنیم.

وی افزود: این موضوع موجب افزایش نقدینگی در کشور و در نتیجه تورم بیست و پنج درصدی سال 56 شد. علاوه بر این در این زمان مونتاژکاری هم در اقتصاد ایران وارد شد و اقتصاد ما به اقتصاد نفتی، رانتی، واردات محور و مونتاژ کار تبدیل شد. این‌ها ویژگی‌های اقتصاد ایران در دهه 50 بود.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: درآمدهای سرشار نفتی ما را به اقتصاد وابسته به نفت عادت داد و این اقتصاد واردات محور و مونتاژ کار شد، پس از انقلاب هم تلاش زیادی کردیم تا خود را از این نوع اقتصاد وابسته به خام فروشی رها کنیم اما هر دولتی که برسرکار آمد شعار این رهایی را داد و گفت از اقتصاد نفتی و رانتی عبور کرده، واردات را کنترل و از مونتاژکاری عبور می‌کنیم، در حالی که هیچ کدام از این دولت‌ها نتوانستند اقتصاد ایران را از این مصائب و مشکلات رهایی ببخشند.

شقاقی شهری اضافه کرد: الان 40 سال از انقلاب اسلامی گذشته ولی نتوانستیم خود را از اقتصاد رانتی و نفتی عبور داده و خود را از واردات بی رویه خود رها کنیم، در نتیجه این اقتصاد همچنان یک اقتصاد وابسته شده که به فروش نفت وابستگی دارد، در کنار این وابستگی واردات بی رویه از کشورهای مختلف هم همچنان ادامه دارد و نتوانستیم صنعت خود را از مونتاژ کاری نجات دهیم لذا با تلنگری از سوی تحریم‌ها اقتصاد شکننده ما از هم می پاشد.

وی تأکید کرد: بارها در صنعتی مانند صنعت خودروسازی شعار خودروسازی ملی را دادیم ولی هنوز هم خودروسازی ما ملی نیست و مونتاژ است. قطعات وارد می شود و هر زمانی تحریم می شویم یکی از حوزه‌هایی که ضربه می‌پذیرد خودروسازی ما است. سایر صنایع ما هم مونتاژ است، حتی نتوانستیم کپی برداری کنیم.

وابستگی به نفت اقتصاد ایران را واردات محور کرده است

این استاد دانشگاه اظهار داشت: زمانی چینی‌ها صنعت خود را به سمت کپی برداری بردند و الان تولیدشان بر مبنای خلاقانه و نوآورپایه است ولی 50 سال است که صنایع ما مونتاژکاری هستند. بعد از مونتاژ فاز بعدی کپی برداری می شود، یعنی هنوز ما به کپی برداری هم نرسیده ایم.

وی اضافه کرد: ما هنوز مونتاژکار هستیم یعنی قطعات وارد می شود و 60 تا 50 درصد قطعات ما وارداتی است، قطعات را سر هم می‌کنیم و کالا را توزیع می‌کنیم در حالی که در کپی برداری آن قطعات هم کپی می‌شود.

شقاقی شهری بیان داشت: صنعت ایران مونتاژ است و وابستگی بی رویه ای به واردات داریم و یک اقتصاد رانتی ایجاد کردیم که ماحصل همه اینها تورم بالا شده است. ریشه همه اینها هم به وابستگی ما به نفت بازمی گردد.

وی با بیان این که اقتصاد کشورمان اعتیاد نفتی به نفت خام، صادرات نفت خام و درآمدهای نفتی داردف گفت: هیچ دولتی نتوانسته از این اعتیاد عبور کند و حتی صندوق توسعه ملی را ساختیم ولی پایبند به این صندوق هم نبودیم.

اقتصاد وابسته به خام فروشی با یک باد می لرزد و از پا می افتد

این استاد دانشگاه گفت: قرار بود صندوق توسعه ملی باشد و درآمدهای نفتی به این صندوق واریز شود تا در صادرات هزینه شود ولی باز هم دولت‌ها با وجود این که این صندوق ابلاغ رهبری بود، دست درازی می‌کنند، به طوری که قرار بود 33 درصد درآمدهای دلاری نفت به صندوق واریز شود در حالی که تاکنون بیش از 20 درصد این مبلغ هم واریز نشده است.

شقاقی شهری تصریح کرد: درآمدهای دولت هم وابسته به نفت است و نتوانستیم از اقتصاد نفتی عبور کنیم، وابستگی ما به نفت هم موجب شده تا به تمام پلشتی های اقتصاد اعم از واردات محوری، تورم، مونتاژ محوری دچار شدیم و ماحصل این امر یک اقتصاد شکننده است

وی ادامه داد: این اقتصاد با یک تلنگری می شکند، اقتصاد شکننده هم با یک باد می لرزد و می افتد و این موجب می شود کشورهای استثمارگر دنیا چشم طمع به کشور داشته باشند و هر لحظه راحت ما را تحریم کنند.

شقاقی با بیان این مطلب که در این اقتصاد شکننده 60 درصد واردات ما از4 کشور است، گفت: ما تمام تخم مرغ های خود را داخل یک سبد گذاشتیم. یکی از این کشورها امارات است که ضد اقتصاد ایران است، این نوع اقتصاد را می توان هر لحظه با تلاطم و نوسانات مواجه کرد.