3 جایزه نوبل با رویکرد سلامت

جایزه نوبل معتبرترین جایزه علمی‌ای است که از 117 سال پیش سالانه از طرف بنیاد نوبل به برترین محقق یا محققان در رشته‌های پزشکی، فیزیک و شیمی اهدا می‌شود. این جایزه در نهایت حدود سه ماه بعد در مراسمی رسمی به برندگان تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل صرفا به تقدیری معمولی و جایزه نقدی خلاصه نمی‌شود. رویای هر پژوهشگر برجسته و نامداری است که در طول دوران مطالعاتی‌اش این جایزه را از آن خود کند. احتمالا می‌پرسید تکلیف محققان در دیگر رشته‌های علمی نظیر ریاضی، رایانه و ... که جایزه نوبل برای آنها تعریف نشده چه می‌شود؟ جالب است بدانید برای محققان این رشته‌ها نیز جوایز معتبر دیگری از سوی سایر نهادها ارائه می‌شود؛ مدال فیلدز در ریاضیات و جایزه تورینگ در علوم رایانه، جوایز جهانی دیگری هستند که تقریبا به اندازه نوبل در حوزه‌های تخصصی خود شناخته شده و معتبر محسوب می‌شوند.

در حال حاضر طبق وصیت آلفرد نوبل، شیمیدان سوئدی این جایزه هر سال به کسانی اهدا می‌شود که در حوزه‌های پزشکی، فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند. در هفته‌ای که گذشت این جایزه در سه رشته فیزیولوژی (پزشکی)، فیزیک و شیمی به محققانی اهدا شد که اثرگذارترین مطالعات علمی را در زمینه نقش توسعه علم در بهبود سلامت بشر داشته‌اند.

جایزه نوبل فیزیولوژی 2018 برای شیوه جدید مبارزه با سرطان به کمک سیستم ایمنی بدن

سرطان یکی از بیماری‌هایی است که می‌تواند هر عضو بدن را تحت تاثیر قرار دهد و در موارد بدخیم می‌تواند از عضوی به عضو دیگر نیز سرایت کند. این بیماری اکنون دومین عامل مرگ و میر در سراسر جهان است و پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده در سراسر جهان حدود 6/9 میلیون نفر بر اثر سرطان از دنیا بروند.

بنابراین، مطالعه درباره روش‌های نوین و تاثیرگذار تشخیص و درمان سرطان در عصر حاضر اهمیت بسیار زیادی دارد. از همین رو بود که جایزه نوبل پزشکی 2018 به دو ایمنی‌شناس آمریکایی و ژاپنی تعلق گرفت. این دو به کمک تحریک سیستم ایمنی بدن به روشی موثر برای درمان سرطان دست یافته‌اند.

تئوری بازرسی ایمنی روشی است که جیمز آلیسون آمریکایی و تاسوکو هونجوی ژاپنی برای ضربه زدن به سلول‌های سرطانی پیشنهاد داده‌اند. به گفته کمیته اهدای جایزه نوبل این روش نقطه عطفی در مبارزه با سرطان خواهد بود. تشخیص و درمان بموقع انواع سرطان از موضوعات چالش‌برانگیز پزشکی امروز است و هنوز جواب بسیاری از سوالات درباره این بیماری شایع بی‌پاسخ مانده است.

این روش جدید می‌تواند نقطه عطفی در درمان سرطان باشد و به کمک آن در آینده روش مدیریت سرطان تغییرات بنیادی پیدا کند. در مطالعه این روش درمان سرطان، جیمز آلیسون، استاد مرکز سرطان اندرسون دانشگاه تگزاس، پروتئینی را مطالعه کرد که به‌عنوان عامل بازدارنده سیستم ایمنی عمل می‌کند و آزادسازی این عامل سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا به سلول‌های مخرب حمله کند. آلیسون نخستین کسی است که در زمینه چگونگی فعالیت و تکامل لنفوسیت‌های تی (T) و جداسازی پروتئین گیرنده آنتی‌ژن و لنفوسیت تی کار کرده است.

دکتر هونجو، استاد دانشگاه کیوتوی ژاپن نیز روی پروتئین دیگری مطالعه کرده است که در کنترل سیستم ایمنی بدن نقش دارد. به این ترتیب مطالعات در این زمینه به توسعه روش‌های درمانی سرطان منجر می‌شود که می‌تواند سلامت انسان‌های بیشتری را تضمین کند. استفاده از قابلیت‌های سیستم ایمنی بدن در درمان سرطان یکی از قسمت‌های گمشده در پازل پیچیده سلول‌های سرطانی است که اکنون مطالعات این دانشمندان توانسته نخستین قطعه این پازل را از ناحیه درست
در جای خود قرار دهد. بنابراین می‌توان امیدوار بود در آینده نزدیک این روش درمانی برای بهبود انواع سرطان‌ها موثر باشد.

نوبل فیزیک 2018 برای مشارکت در ساخت ابزارهای لیزری بسیار دقیق

جایزه نوبل فیزیک امسال به طور مشترک به سه فیزیکدان آمریکایی، فرانسوی و کانادایی رسید. آرتور اشکین، جرارد مورو و دونا استیرک لند با داشتن نوآوری در حوزه فیزیک لیزر موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک سال 2018 شدند تا بعد از 55 سال بار دیگر نام یک زن در میان برندگان این جایزه دیده شود. جایزه‌ای که دستاورد مطالعه‌ای است که می‌تواند در روش‌های درمانی تحول ایجاد کند.

جالب است بدانید استریکلند سومین زنی است که موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک شده است. او در این مطالعه، تکنیکی به کار برده که برای تولید پالس‌های خیلی کوتاه و قوی در جراحی، پزشکی و مطالعات بنیادی علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کمیته نوبل این انتخاب را به دلیل استفاده از نور برای ساخت ابزارهای مینیاتوری خیلی دقیق و کاربردی به این دانشمندان اهدا کرد. این محققان با استفاده از پالس‌های لیزری کوتاه اما بسیار قوی امکانی برای تقویت ضربان قلب ایجاد می‌کنند. نتایج مطالعه برندگان جایزه نوبل فیزیک امسال در مرز علوم پایه و دانش پزشکی حرکت کرده و نمونه بارزی است از این که پژوهش‌های پایه در رشته فیزیک به توسعه روش‌های تشخیص و درمان پزشکی کمک می‌کند.

اهمیت دیگر طرح مطالعاتی این دانشمندان در این است که این روش جدید به پزشکان اجازه می‌دهد حرکات بسیار ریز را به راحتی کنترل کنند و بنابراین در شاخه‌هایی از پزشکی مثل جراحی‌های چشم و مطالعات روی ویروس‌ها و میکروب‌های زیستی کاربردهای فراوان دارد.

برندگان جایزه نوبل فیزیک امسال، پیشگامان حوزه فیزیک لیزر هستند که کاربردهای پالس‌های لیزری کوتاه و قدرتمند را برای جراحی، علوم پزشکی و مطالعات بنیادی علمی روشن ساختند.

انبرک نوری، یکی از ابزارهای علمی است که در آن از پرتو لیزر با تمرکز زیاد برای ایجاد نیروی جاذبه یا دافعه استفاده می‌شود.

این ابزار می‌تواند در اندازه‌گیری‌های الاستیک دی‌ان‌ای، باز کردن پروتئین‌ها و مطالعه ذرات در ابعاد میکرو کاربرد داشته باشد.

جایزه نوبل شیمی 2018

برای کشف ساز و کار جدید پروتئین‌ها

جایزه نوبل شیمی سال 2018 به دانشمندان آمریکایی و انگلیسی‌ تعلق گرفت که در مورد آنزیم‌ها و پروتئین‌های جدیدی مطالعه و حل مشکلات بشر را آسان می‌کنند. این پژوهشگران با استفاده از روشی به نام تکامل جهت‌دار، نوعی پروتئین‌های جدید و سازگار با محیط زیست طراحی کردند که می‌توان در تولید محصولات شیمیایی، دارویی و سوخت‌های پاک از آن استفاده کرد.

قاعده تسهیم جایزه این پژوهشگران را کمیته اهدای نوبل این گونه اعلام کرده است که نیمی از جایزه نوبل امسال به فرانسیس آرنولد، محقق موسسه فناوری کالیفرنیا در آمریکا و نیم دیگر به صورت مشترک به جورج اسمیت، استاد دانشگاه میسوری آمریکا و گرگوری وینتر، استاد دانشگاه کمبریج انگلستان تعلق خواهد گرفت. در این مطالعات وینتر از نمایش فاژ برای تولید داروهای جدیدی استفاده کرده است که روشی برای مطالعه پروتئین- پروتئین، پروتئین- پپتید و پروتئین- دی‌ان‌ای با باکتریوفاژها است. باکتریوفاژها، ویروس‌هایی هستند که به باکتری‌ها حمله می‌کنند و به کمک آنها می‌توان بیماری‌های خود ایمنی و سرطان‌هایی را که در بدن ایجاد متاستاز کرده‌اند درمان کرد. اسمیت نیز همزمان روی همین پروتئین‌ها کار کرده است، به نحوی که قابلیت تولید بیشتر داشته باشد.

فرانسیس آرنولد روی فرآیندی مطالعه می‌کند که با استفاده از منطق تکامل و انتخاب طبیعی، نخستین تکامل هدایت شده آنزیم‌ها را ممکن می‌سازد و واکنش‌های شیمیایی را سرعت می‌بخشد. آنزیم‌ها موادی هستند که فرآیندهای شیمیایی در سلول‌ها را سریع‌تر یا کندتر می‌کند. در نهایت این آنزیم‌ها برای تولید همه چیز از سوخت‌های زیستی گرفته تا داروهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش فرانسیس آرنولد برای تکامل جهت‌دار به طور گسترده برای تولید آنزیم‌های جدید به کار می‌رود. جالب است بدانید فرانسیس آرنولد پنجمین زنی است که جایزه نوبل شیمی را از آن خود می‌کند.

جورج پی اسمیت و گریگوری وینتر هم از روشی به نام نمایش خورنده برای تولید و تکامل پروتئین‌های جدید استفاده کرده‌اند. در جریان پژوهش این دو دانشمند، از ویروس‌های باکتری‌خوار برای تولید پادتن‌های جدید بهره گرفته شده است. پادتن‌ها در واقع پروتئین‌های بزرگی هستند که سیستم ایمنی بدن برای مقابله با باکتری‌ها و ویروس‌های مضر به استفاده از آنها نیاز دارد. گفتنی است، در سال 1381/ ۲۰۰۲ پادتنی که نخستین بار با چنین روشی تولید شده بود، مجوز درمانی را اخذ کرد و به این ترتیب برای درمان بیماری‌هایی همچون رماتیسم مفصلی، بیماری پوستی صدفک و التهاب روده از این پادتن استفاده شد. در ادامه از پادتن‌های دیگری که با این روش تولید شد برای درمان مسمومیت، بیماری‌های سیستم ایمنی بدن و همچنین کنترل متاستاز سرطان بهره گرفته شد.

سپیده شعرباف

دانش