یعقوب توکلی به مناسبت روز کودتای 28 مرداد به جام جم آنلاین گفت: بعد از جنگ جهانی دوم، مناسبات بین کشور های تحت استعمار با امپراتوری استعمارگر انگلیس دچار تحولاتی شد که این کشور عملا توان اداره بسیاری از حوزه های سرزمینی تحت تصرف خود را نداشت، بنابراین در سراسر دنیا نوعی جنبش ضد استعماری راه افتاد.
وی افزود: با این فرصت بزرگ بسیاری از کشورها اعم از هندوستان، مصر، ایران و ... از امپراتوری انگلستان رها شدند. این وضعیت در سایر نقاط جهان نیز به وقوع پیوست و کشورها یکی پس از دیگری استقلال پیدا کردند. نکته جالب این است که ابتدا این روند استقلال خواهی، آمریکا با انگلیس همراهی کرد، ولی کمی بعد خود نیز جایگزین دولت استعمارگر شد.
این مورخ ایرانی خاطرنشان کرد: با ملی شدن نفت ایران، انگلستان از تمامی امکانات بالقوه و بالفعل خود برای تضعیف و شکست نهضت ملی و براندازی دولت قانونی و مردمی مصدق استفاده کرد و حتی در این راه توانست با ائتلاف سازی با آمریکا، زمینه های فروپاشی دولت مصدق را فراهم آورد.
به گفته توکلی، از سویی در نهضت ملی شدن نفت، ملی گرایان ایران بر این باور بودند آمریکایی ها تا آخر با ایران همراه هستند، چرا که برداشت سیاست خارجی حزب دموکرات این بود که احزاب ملی گرا می توانند مانع رشد کمیسیون باشند، اما این مسأله تا جایی قابل توجه قرار گرفت که منافع آمریکایی ها به میان نیاید.
این پژوهشگر تاکید کرد:جا به جایی استعماری منجر به کودتای 28 مرداد شد و نه تنها براندازی دولت و روی کار آوردن دولت طرفدار آمریکا بود، بلکه این کودتا جایگزینی استعمار آمریکا به جای انگلیس بود. کودتای 28 مرداد تنها پرونده سقوط دولت نبود بلکه اشغال سرزمین توسط ابرقدرت استعمارگر بود.
وی گفت: پس از کودتا وضعیت اقتصادی و صادرات غیر نفتی بهبود نیافت و حتی نفت کشورمان در اختیار خودمان نبود و در کل تمام امتیازاتی را که در گذشته داشتیم، از دست دادیم.
این تاریخدان بیان کرد: در جریان کودتای 28 مرداد آمریکا نه تنها به مصدق خیانت کرد، بلکه حتی نسبت به دوستان نزدیک خودش یعنی شخص محمدرضا شاه یا سرلشکر فضلالله زاهدی نیز بدعهدی کرده و آنها را هم فریب داد و حتی حاضر نشد منافع را با آنان تقسیم کند. درواقع آنچه را آمریکا میتوانست از ایران بردارد برداشت. لذا در جریان کنسرسیوم آمریکا بیشترین سهم را گرفت.
به گفته این نویسنده، ناگفته نماند جنبش مردم در 30 تیر، جنبشی برای حفظ نهضت بود؛ اما این نهضت را مصدق تبدیل به دولت کرد. این کار به اراده مصدق انجام گرفت. وقتی اراده مصدق به میان آمد، به کودتای 28 مرداد ختم شد؛ فاجعهای که الان هم برخی مشاوران میگویند ما باید انقلاب را از خیابانها جمع و دخالت مردم را در سیاست کم کنیم.
توکلی معتقد است امروزه باید به این پدیده تاریخی بیشتر بپردازیم؛ چرا که باز آفرینی بخشی از تاریخ و عملیات روانی که آمریکا برای ایران رقم زد با اینکه برایمان گران تمام شد، اما بسیار برای کشور درس داشت. به هر دلیل باید متوجه باشیم شیوه های مختلف آمریکا و دوستانش باز هم باعث ایجاد کودتایی دیگر نشود. اگر غرب بر ما احاطه پیدا کند قطعا خشونت دیگر خشونت 28 مرداد سال 32 نخواهد بود، بلکه خشونتی مشابه اتفاقات سوریه و حتی بدتر خواهد بود. لذا اگر تمام منابع کشور را نیز در اختیار آمریکاییها قرار دهیم باز هم با ما مهربان نخواهد شد، زیرا ذاتشان فزونخواهی است.
بیتا نوروزی-جام جم آنلاین
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سیر تا پیاز حواشی کشتی در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با عباس جدیدی مطرح شد
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با جامجم:
دختر خانواده: اگر مادر نبود، پدرم فرهنگ جولایی نمیشد
درگفتوگو با رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا ابعاد بیانات رهبر انقلاب درخصوص تقلید زنان از مجتهد زن را بررسی کردهایم