سرنوشت سیاهِ آبی

تسلط این خواننده به سبک موسیقی فادو و اجرای تاثیرگذار او، بی تردید برآمده از یک شیفتگی همراه با تجربه و تحصیل در محضر استادانی برجسته است. ریبرو متولد شهر بندری لیسبون، پایتخت پرتغال است؛ جایی که در بسیاری از اشعار موسیقی فادو به آن اشاره شده. فادو به معنای سرنوشت، یکی از سبک‌های موسیقی اصیل و مردمی پرتغال است که آغاز آن به اوایل قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد.

فادو بیشتر روی زندگی دریانوردان، ملوانان و تهی دستان متمرکز است و از غم هجران و عاقبت سوزناک عشق و مرگ و سرنوشت و تقدیر رنجناک آدم‌هایی بخت برگشته می‌گوید. درعین حال در دل همه این سیاهی‌ها و شوربختی همچون شوری آب دریاها و اقیانوس‌ها، کورسوی امید و شادی هم به سان شبنمی روی شانه‌های سنگین از بار زندگی می‌لغزد و شما را به سمت دریچه تزکیه رهنمون می‌کند. موسیقی فادو با شادی هم بیگانه نیست، همان طور که در میان ترانه‌های غمگین ریبرو، آهنگ‌های شادی هم شنیده می‌شد. با فادو انگار راه شادی و رستگاری از حزن و اندوه می‌گذرد.

ریبرو همچون دیگر خوانندگان فادو، هرازگاهی تحریر صدایش را با حرکات نمایشی دست همراه می‌کرد و انگشت هایش را هنگام راه رفتن آزادانه روی صحنه، مثل موج و حرکت محتوم قایق‌ها و کشتی‌ها بر پهنه دریاها و اقیانوس‌ها می‌لغزاند. پیراهن آبی ریبرو در کنار لباس‌های یکدست مشکی گروهش، دانیل پینتو، کارلوس مانوئل فراز و خوزه نتو (نوازنده گیتار پرتغالی) تداعی گر حرکت دریانوردان در دل تاریکی امواج بود.

دوست داشتم موقع شنیدن موسیقی فادو و ترانه‌های پرتغالی، ماجراجویی‌های ماژلان، دریانورد مشهور پرتغال را در اقیانوس آرام تصور کنم، دوست داشتم به کارلوس کی‌روش و رویارویی اش با رونالدو و یارانش در جام جهانی روسیه فکر کنم، شوت‌های ندیده اوزه بیو در جام جهانی 1966 انگلیس را به یاد بیاورم که جزو خاطرات کودکی پدرم است، همچنین می‌خواستم به شور زندگی مانوئل دی الیویرا، فیلمساز فقید پرتغالی آفرین بگویم که 106سال زندگی کرد و از 1927 تا 2015 فعالیت سینمایی داشت. اما مدتی است که وقتی صحبت از دریا می‌شود، فاجعه نفتکش ایرانی در دریای چین برایمان تداعی می‌شود و هر خاطره خوش دریایی را کنار می‌زند. حزنِ فادو فعلا کاربرد بیشتری برای حال و روز اکنون ما دارد و آبی دریای ما شادمانی‌اش را فراموش کرده. با الهام از ترکیب جامه ریکاردو ریبرو و گروهش، این آبی تا اطلاع ثانوی سیاه است.

علی رستگار