«دورهمی»روی دور تند

به گزارش جام‌جم، فصل جدید برنامه «دورهمی» به تهیه‌کنندگی سیدمصطفی احمدی، کارگردانی و اجرای مهران مدیری و بازی سروش جمشیدی و سحر ولدبیگی از چهارشنبه هفته گذشته آغاز شده است. در ظاهر ماجرا فقط دکور تغییر کرده اما بخش‌های مختلف برنامه، حرف‌ها و نکته حکایت، نگاه و رویکرد تازه دارد.

حمام روح

بساط دورهمی این بار در آمفی‌تئاتر یکی از دانشکده‌های دانشگاه پیام نور که استاندارد و دقیق طراحی شده، برپا شده است. شرکت‌کنندگان قبلا در سایت حامی برنامه ثبت‌نام کرده‌اند و زمان حضورشان در برنامه اعلام شده است. هر کسی می‌تواند با یکی دو نفر از بستگان و خویشان خود در برنامه دورهمی حاضر شود اما لازم است قبل از ورود، از تلفن همراهش دل بکند و درحالی که ارتباطش برای چند ساعت با همه‌جا قطع شده، در سالن برنامه بنشیند و به انتقادهایی گوش بدهد که بیشتر از همه خود او را به عنوان عضوی از جامعه نشانه گرفته است. هر آنچه در دورهمی اتفاق می‌افتد از جنس نقد است و شوخی با رفتارها و ویژگی‌های اجتماعی فرهنگی ما ایرانی‌ها.

با این حال، بودن در دورهمی اسباب شادی است و خیلی‌ها دوباره و چندباره ثبت‌نام می‌کنند که شب‌های بیشتری در این جمع باشند. شرکت‌کنندگان در این برنامه کاملا حرفه‌ای شده‌اند؛ نیازی نیست قبل از برنامه به آنها بگویند چه زمانی چه واکنشی نشان بدهند. آنها قواعد بازی را خوب می‌شناسند؛ شبی را در حضور مهران مدیری و بازیگران و عوامل پشت‌صحنه خوش می‌گذرانند، روحشان را تازه می‌کنند و احتمالا کمی بعد از برنامه، به رفتارها و عاداتی فکر خواهند کرد که دورهمی به آنها تلنگر زده است.

شیک و موقر

گرچه دکور برنامه دورهمی کوچک‌تر از قبل به نظر می‌رسد اما از تعداد مهمانان کاسته نشده است. به گفته سیدمصطفی احمدی بیش از 300 مهمان در هر برنامه می‌توانند شرکت کنند و در گذشته هم همین طور بوده است.

تهیه‌کننده به تناسب شکل و فرم دکور با رویکرد این برنامه اشاره دارد و این‌که حالا «دورهمی» صمیمانه‌تر از قبل است.

پیمان قانع بعد از طراحی دکور برنامه‌هایی چون «ماه عسل» حالا برای تماشاگران تلویزیون نام‌آشناست. او طراحی صحنه و لباس این فصل از دورهمی را با همفکری مهران مدیری انجام داده و از اشاره کارگردان و مجری برنامه به وجود چند قاب در صحنه به طرحی رسیده که می‌بینید. او درباره قاب‌ها می‌گوید: قاب‌ها را خیلی بزرگ در نظر گرفتیم که از حالت معمول خارج شود و تصویرش در وسیع‌ترین نماها قابل دیدن باشد و از همه مهم‌تر این‌که در فرصت‌های بخصوص و مناسبت‌ها بتوانیم تصویر متناسب را در این قاب‌ها بگذاریم. به طور معمول تصاویری که در این قاب‌ها می‌بینید تعدادی از آثار ایرانی و میراث فرهنگی ثبت شده در یونسکو است.

قانع طراحی لباس برنامه را نیز برعهده دارد و انتخاب اوست که مدیری به جای کاپشن همیشگی حالا کت و شلوار می‌پوشد. این طراح صحنه و لباس توضیح می‌دهد: در وسط دکور به یک ورودی نیاز داشتیم که آقای مدیری و مهمانان از آنجا وارد دکور شوند. یک پنجره ارسی طراحی کردم که یادآور دکور قبلی برنامه هم باشد. رنگ طلایی و مشکی از نظر من با شخصیت مهران مدیری تناسب دارد و رنگ قرمز را از صحنه تئاتر به دکور دورهمی آورده‌ایم. مجموع اینها فضایی شیک و موقر را پدید آورد که آقای مدیری به عنوان میزبان جز با کت و شلوار نمی‌توانست با هیچ پوشش دیگری در آن ظاهر شود!

صمیمی‌تر اما صریح‌تر

حالا که «دورهمی» فرصت یک شب‌نشینی و مهمانی رسمی را فراهم کرده، اما میزبان شوخ و طناز است و حالا که فصول قبلی این برنامه صمیمیتی ایجاد کرده که حساسیت‌ها کمتر شود، چرا صراحت بیشتری در نقدها صورت نگیرد.

در همین چند شبی که از پخش فصل جدید برنامه می‌گذرد، شاهد نقدهای تندتر، شوخی‌های گزنده‌تر و صراحت بیشتری هستیم، چه آن زمان که به عادت شایعه‌سازی در فضای مجازی اشاره می‌شود و چه وقتی شیوه پخش مسابقات والیبال در تلویزیون مورد نقد قرار می‌گیرد.

امیر وفایی، سرپرست نویسندگان دورهمی، درباره تغییر نگاه در این برنامه به ما می‌گوید: من و همکارانم به عنوان نویسنده همیشه با صراحت نقد کرده‌ایم، اما تلویزیون بر اساس شرایط جامعه و مصلحت‌ها برخی موارد را حذف و تعدیل می‌کرد، اما حالا شرایط عوض شده، آستانه تحمل مردم و مسئولان بالاتر رفته و مدیران تلویزیون آسوده‌تر می‌توانند این برنامه را در رسیدن به اهدافش حمایت کنند.

این نویسنده، برنامه دورهمی را فرصتی می‌داند که نوری تابانده شود به نقاطی که نیاز به نقد و اصلاح دارد و تصریح می‌کند: خوشبختانه مردم پذیرفته‌اند هدف دورهمی، نقد و اصلاح است. در همین چند برنامه‌ای که از فصل جدید پخش شده، مسئولان جوابیه‌ای منتشر نکرده‌اند و مردم نیز همراه ما بودند.

وفایی البته تاکید دارد این برنامه بیشتر از هر کسی خود مردم را نقد می‌کند و توضیح می‌دهد: مسیر سختی را طی کرده‌ایم، ولی خوشبختانه به بخش مهمی از هدف برنامه که بالا بردن آستانه تحمل است، دست پیدا کرده‌ایم. از این بابت باید به تلویزیون تبریک گفت.

حتما تماشاگران این برنامه هم فهمیده‌اند که قرار است بزودی طنزی درباره مشاغل هم به این برنامه اضافه شود و صاحبان مشاغل هم حسابی مورد نقد قرار بگیرند.

هشت به دو

برنامه دورهمی با یک دکور عظیم که اصالتش با انتقاد مواجه شده بود و هشت بازیگر کارش را آغاز کرد. در فصل دوم، سه بازیگر و حالا فقط دو بازیگر در این برنامه همکاری دارند؛ سروش جمشیدی و سحر ولدبیگی در نقش قیمت و شمسی.

سحر ولدبیگی را در پشت صحنه بسختی می‌توان شناخت. با عینک طبی و لباس‌های موزون و متناسب شباهتی به دختر سرایدار باغ مظفر ندارد. بر خلاف شمسی، باهوش و زیرک به نظر می‌رسد و ترجیح می‌دهد کمی زمان بگذرد، شمسی بهتر و بیشتر به تماشاگران معرفی شود و بعد درباره‌اش صحبت کند، اما قیمت همان است که بود؛ با همان سادگی‌ها و رندی‌های توامان و البته طنزی که طعم گسش هم دلپذیر است و هم کمی گزنده.

به گفته امیر وفایی، تعداد بازیگران فصل اول در مقایسه با زمانی که به آیتم‌های نمایشی اختصاص داشت، خیلی زیاد بود و حالا در این فصل حضور دو بازیگر کمک می‌کند که ریتم برنامه سرعت بیشتری بگیرد. او در این باره توضیح می‌دهد: نمایش‌های این برنامه مقدمه و موخره ندارد، هر حرفی که جنبه نمایشی داشته باشد و بتوان با چاشنی کمدی اجرا کرد به بخش نمایشی سپرده می‌شود. به اعتقاد آقای مدیری برای این منظور، حضور دو بازیگر کافی است و به تند شدن ریتم برنامه کمک می‌کند. سرپرست نویسندگان، به تماشاگران دورهمی وعده می‌دهد بزودی بخش‌های نمایشی جذاب‌تر و زیبا‌تر خواهد شد.

نظم از نوع مدیری

مهران مدیری گروه تقریبا ثابتی دارد؛ کسانی که با او همکاری دارند سال‌ها در کنارش بوده‌اند و با روحیاتش آشنا هستند. او در گفت‌وگوها و مراوده‌های حرفه‌ای با نویسندگان، تصویربرداران و دیگران، نظراتش را به آنها انتقال می‌دهد و در نهایت به یک نقطه اشتراک می‌رسند و خیلی وقت‌ها همه می‌دانند چه باید بکنند و چه اتفاقی قرار است بیفتد.

به همین دلیل ساده است که کسی مانند امیر وفایی که سال‌ها با او همکاری کرده، گاهی حتی لازم نیست مدیری بگوید «ف» تا گروه نویسندگان درباره «فرحزاد» بنویسند و در عوض کسی مانند پیمان قانع که اولین تجربه همکاری با مدیری را پشت‌سر می‌گذارد از سختگیری‌های این مجری و کارگردان حکایت می‌کند.

شیوه مهران مدیری در برنامه‌سازی، باعث می‌شود در برنامه‌ای مانند دورهمی همه چیز آرام و طبق روال پیش برود و هر برنامه درست مانند یک برنامه زنده یکپارچه و بی‌وقفه ضبط شود. اگر احتمالا به دلایلی مانند قطع برق یا مشکل فنی تصویربرداری قطع شود، تنها اتفاقی که می‌افتد، تکرار دیالوگ‌ها و پلاتوهاست به‌علاوه این جمله که «البته شما دیگه همه اینها رو حفظ شدید!»

علاقه‌مندان به مدیری هم فقط می‌توانند از فاصله دور او را ببینند. قبل از شروع برنامه و بعد از آن، مهران مدیری روی سن و پشت پرده قرمز رنگ ایستاده و کسی هم گوشی تلفن همراه ندارد که بخواهد با او عکس یادگاری بیندازد.

صعود قیمت

سروش جمشیدی بعد از شهرتی که دورهمی برایش رقم زد، بارها و بارها در مصاحبه‌هایش تاکید کرد که این شهرت و قیمت را از مهران مدیری دارد و آن را برای مدیری نگه می‌دارد.

او راه درازی از زادگاهش یزد تا تهران طی کرده و تجربه‌های متنوعی از گویندگی رادیو تا دستیاری کارگردان و حتی صداپیشگی عروسک‌های خاله شادونه را پشت‌سر گذاشته تا به قیمت برسد. و حالا در این فصل از دورهمی او تنها بازیگری است که از فصل قبلی همراه گروه مانده و همان‌طور که پیداست، همچنان در نقش قیمت آینه‌ای می‌گیرد در مقابل ما که تماشاگر ناموزنی و ناهماهنگی برخی رفتارهای اجتماعی خود باشیم. انگار قیمت مثل فصل‌های پیشین تنها کسی خواهد بود که درگیر ابهت یا وقار مهران مدیری نمی‌ماند و هر چه می‌خواهد دل تنگش می‌گوید.

آذر مهاجر