شاخص‌های منفی در اقتصاد عربستان و مداخله قدرت‌ها برای تامین منافع خود

دستگیری سرمایه‌گذاران و شاهزادگان چه تاثیری بر اقتصاد عربستان می‌گذارد؟

عربستان از لحاظ ساختار سیاسی دچار یک کنش منفی شده است. اقداماتی که «محمد بن سلمان» به‌عنوان پسر پادشاه در یک سال گذشته در حوزه ساختار داخلی و تغییرات دولتمردان عربستان به‌وجود آورده و انتقال قدرتی که برخلاف سنت و شورای بیعت انجام شده است و از همه مهم‌تر مخاطرات احتمالی دستگیری شمار زیادی از شاهزادگان و سرمایه‌گذاران بزرگ سعودی که رقمی حدود 2000 میلیارد ریال عربستان را در خلأ مدیریتی قرار داده است، همه این موارد، پدیده بی‌ثباتی را در ساختار حکومتی این کشور ثروتمند نمایان می‌کند. شرکای عربستان یعنی آمریکا، اتحادیه اروپا و حتی هند و چین نگران این موضوع هستند، به طوری‌که اتاق‌های فکر در آمریکا توصیه‌ای را ارائه کرده‌اند که تحولات داخلی عربستان، ثبات مدیریتی و سیاسی که سال‌های متمادی غربی‌ها در این کشور به‌وجود آورده‌اند را دچار چالش خواهد کرد.

مورد دیگر، جا‌به‌جایی و انتقال قدرت از جمله مقام ولیعهدی از محمد بن نایف به محمد بن سلمان (پسر پادشاه)، تغییر رئیس گارد ملی، مقامات نظامی و ... فضایی منفی را بر مدیریت پویای اقتصادی عربستان حاکم کرده است.

نکته بعد، الزامات ساختاری اقتصاد عربستان و وابستگی خاصه آن به بازار نفت مشکل دیگر این کشور است. سال گذشته میلادی کسری بودجه سعودی‌ها یکصدمیلیارد دلار بوده است، استفاده از ذخایر ارزی، نرخ بالای تورم وکاهش فزاینده نرخ رشد اقتصادی از مهم‌ترین معضلات این کشور است. اقدامات اصلاحی و فرمان‌های جدید صادر شده توسط محمد بن سلمان در ساختار اقتصادی عربستان یک پوست‌اندازی است که یکپارچه‌سازی قدرت در حوزه «امنیت» و «اقتصاد» را شامل می‌شود که به‌عنوان یک عامل بی‌ثبات کننده در اقتصاد این کشور رخ‌نمایی می‌کند.

این عوامل بی‌ثبات‌کننده با اهداف این کشور در جهت اقتصاد بدون وابستگی به نفت در تضاد نیست؟

دستگیری برخی سرمایه‌داران بزرگ سعودی و شاهزادگان و مصادره اموال آنها، حاوی این پیام به سرمایه‌داران عربستانی و غیرسعودی است که به اقدامات اقتصادی از جمله تغییر برنامه 2025 به 2030 و همچنین به آنچه که در اجلاس ریاض با حضور دونالد ترامپ با آمریکاییان به اشتراک گذاشته شد که شاخص اصلی آن به وجود آوردن بازار پرقدرت جدید با رویکردهای دانشی و فناوری بدون وابستگی به صنایع و زیرساخت‌های نفتی بود، دلخوش ندارند. تزلزل وضعیت سیاسی و صدور دستورات خلق‌الساعه توسط «محمد بن سلمان» علاوه بر اثر‌گذاری منفی بر شاخص‌های مالی از جمله بورس، مهم‌ترین تاثیر خود را بر وضعیت سرمایه‌گذاری در عربستان و ایجاد روند خروج سرمایه از این کشور موجب می‌شود. به نظر می‌رسد در آینده نزدیک شاخص‌های منفی اقتصادی بیشتر خود را نشان خواهد داد اما مهم‌تر از همه اینها، ورود قدرت‌های بزرگ برای تغییر شرایط و جلوگیری از به خطر افتادن منافع‌شان است.