برترین‌های سینمای دفاع مقدس

تصمیم گرفتیم به بهانه هفته دفاع مقدس و در طول روزهای پیش رو، سراغ 100 نفر از اهالی سینما به نمایندگی از طیف‌های مختلف سینماگران برویم تا آنها بهترین انتخاب‌های خود از سینمای دفاع مقدس را با ما درمیان بگذارند و بگویند بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس از نظر آنها چیست و دلیل این انتخاب را هم مطرح کنند. همچنین از آنها خواستیم بگویند بهترین کارگردان این عرصه را هم به ما و شما معرفی کنند. البته نیک می‌دانیم که فقط یک انتخاب از میان این همه فیلم و کارگردان خوب، کار دشواری است. بنابراین دست عزیزان را برای نظردهی باز گذاشتیم و امکان انتخاب‌های دیگر هم وجود دارد. در پایان این هفته و در اتمام این نظرسنجی، بهترین فیلم و بهترین کارگردان سینمای دفاع مقدس را معرفی خواهیم کرد. انتخاب اول، به شیوه مرسوم امتیازدهی و رای‌گیری‌های سینمایی، سه امتیاز، انتخاب دوم دو امتیاز و انتخاب سوم یک امتیاز خواهد داشت.

ستاره اسکندری، بازیگر سینما

بهترین فیلم دفاع مقدس از نظر من «نجات‌یافتگان» به کارگردانی زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور است. این انتخاب به دلیل نگاه واقع‌بینانه و انسانی این اثر است و به نظرم «نجات‌یافتگان» فیلمی دور از شعار و سفارش بود.

در عرصه سینمای دفاع مقدس خیلی کارگردان خوب داریم مثل آقای احمد مرادپور که سریال «رقص پرواز» را ساخت، آقای احمدرضا درویش که فیلم «کیمیا» را کارگردانی کرد، همینطور آقای ابراهیم حاتمی‌کیا که سریال «خاک سرخ» را ساخت. همینطور آقای رسول ملاقلی‌پور که فیلم خوب «نجات‌یافتگان» را کارگردانی کرد. به نظرم این کارگردان‌ها چون خودشان دوره جنگ را زیست و تجربه کردند، توانستند تصاویری واقعی از جنگ ارائه دهند.

امیر اسفندیاری، از مدیران بنیاد سینمایی فارابی

بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس «دیده‌بان» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیاست. این فیلم از آن کارهای دلی و درجه یکی است که در زمان جنگ ساخته شد. اصولا در کشورهای مختلف در زمان جنگ، فیلم ساخته نمی‌شود، اما این از اتفاقات بسیار عجیب و خوب است که در ایران و در زمان جنگ، فیلم‌های درجه یکی همچون «دیده‌بان» ساخته شد. این یک اثر دفاع مقدسی عارفانه و منحصر بفرد است. البته ما فیلم‌های دفاع مقدسی خیلی خوب داریم و این آثار نسبت به فیلم‌های جنگی دنیا، لطیف و شاعرانه است. سینمای دفاع مقدس ما حتی طرفدارانی در جهان دارد و مورد توجه خیلی‌هاست، از جمله خانم انیس دو ویکتور، مدرس سینما از فرانسه که علاقه زیادی به سینمای دفاع مقدس و روایت فتح دارد.

انسیه شاه‌حسینی، کارگردان سینما

بهترین و دلنشین‌ترین فیلم سینمای دفاع مقدس که به آن باور دارم، «شب بخیر فرمانده» است؛ دلیل این انتخاب استقبال خوبی بود که به ویژه مخاطبان جهانی در جشنواره‌های مختلف از آن کردند. خودم به عینه دیدم که آدم‌های طیف‌های مختلف در خارج از کشور چه واکنش خوبی به این فیلم نشان دادند و آن را دوست داشتند. این را به عنوان یک غریبه مطرح می‌کنم و نه به عنوان صاحب اثر. کاش سازنده این فیلم نبودم تا راحت تر می‌توانستم درباره آن حرف بزنم. به نظرم «شب بخیر فرمانده» از راستگوترین فیلم‌های عرصه دفاع مقدس است. دو روز پیش به‌طور اتفاقی دیدم این فیلم از شبکه چهارم سیما پخش می‌شود و باز هم به عنوان تماشاگر آن را تا پایان دیدم و منصفانه لذت بردم. طبیعتا انتخاب من در کارگردانی هم، همین کارگردان همین فیلم «شب بخیر فرمانده» خواهد بود. (می‌خندد.)

سیدرضا اورنگ، روزنامه‌نگار و مدرس سینما

«پرواز در شب» از فیلم های مهم دفاع مقدسی است که کارگردانی آن را کارگردان بزرگ سینمای جنگ رسول ملاقلی‌پور فقید به عهده داشت. بی‌شک هیچ فیلمسازی در عرصه دفاع مقدس به سطح ملاقلی‌پور نرسیده و نخواهد رسید. «پرواز در شب» فیلمی است با قصه‌ای ساده و کارگردانی صادقانه. این فیلم حس خوبی به مخاطب می‌دهد و او را سر ذوق و شوق می‌آورد.

«پرواز در شب» شاید تکنیک قوی‌ای نداشته باشد، اما حسی غریب دارد که تاثیرگذار است. این فیلم در زمان خود مخاطب زیادی داشت. بارها نیز از تلویزیون پخش شد که همچنان مخاطب داشت. فیلم‌هایی که بعد از«پرواز در شب» در عرصه دفاع مقدس ساخته شد، هرچند از لحاظ تکنیک بهتر بودند، اما در کلیت «پرواز در شب» یک سر و گردن بالاتر از فیلم‌های دیگر جنگی، حتی کارهای دیگر مرحوم ملاقلی‌پور است.

سیداحمدمیرعلایی، تهیه‌کننده سینما

واقعا نمی‌توانم فقط یک انتخاب داشته باشم و از یک نفر و یک فیلم اسم ببرم، چون من با خیلی از این عزیزان کار کردم و فیلم‌های خوبی هم در زمینه دفاع مقدس ساخته شده است.
هر کدام از فیلم‌ها و فیلمسازان در این عرصه، ویژگی‌ها و امتیازات شاخصی دارند و در کنار هم است که پازل تماشایی سینمای دفاع مقدس را تکمیل می‌کنند. «شب واقعه» آقای شهرام اسدی، «فرزند خاک» آقای محمدعلی باشه آهنگر، «حماسه مجنون» آقای جمال شورجه، کارهای آقای ابراهیم حاتمی کیا مثل «چ» که تکنیک و تاثیرگذاری خیلی خوبی دارد، کارهای آقای رسول ملاقلی‌پور که فیلم‌های شاخصی در کارنامه دارد از فیلم دلی «پرواز در شب» تا آثار تکنیکی‌تر بعدی ایشان مثل «مزرعه پدری»، «هور در آتش» کار آقای عزیزالله حمیدنژاد، از جمله موارد قابل اشاره در این زمینه آن هم به عنوان نمونه است. برخی از فیلم‌های سینمای دفاع مقدس اسیر کمبود امکانات شدند، وگرنه ممکن بود جایگاه بهتری پیدا می‌کردند. ضمن این‌که فیلم‌های زیادی هستند که ممکن است به آنها توجه ویژه‌ای نشده باشد، اما آنها هم در ساختار کلی سینمای دفاع مقدس خیلی موثرند.

مازیار رضاخانی، مدیر سینمایی

«کیمیا» ساخته احمدرضا درویش، بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس است. این فیلم به لحاظ محتوایی به بخشی از جنگ اشاره می‌کند که مربوط به حفظ کیان خانواده است. مخاطب از چند وجه با راوی و شخصیت اصلی اثر با بازی زنده‌یاد خسرو شکیبایی همراه می‌شود. مساله بچه و ماجرای جنگ دو وجه کلیدی این اثر هستند که در قالب سینمای باورپذیر درویش، راز ماندگاری اثر را رقم می‌زنند.

غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش

سینمای دفاع مقدس، پر از فیلم‌های خوب و به یادماندنی است، اما الان به عنوان نمونه می‌توانم از دو فیلم اسم ببرم؛ «خداحافظ رفیق» ساخته بهزاد بهزادپور و «از کرخه تا راین» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا. به نظرم بهترین کارگردان سینمای دفاع مقدس آقای ابراهیم حاتمی‌کیاست و بیشتر از بقیه در این ژانر کار کرده است. هرچند در این زمینه باید اسم آقای احمدرضا درویش را هم بگویم.

بهرام عظیمی، کارگردان انیمیشن

«شیار 143» ساخته خانم نرگس آبیار از جمله فیلم‌های سینمای دفاع مقدس است که به شدت آن را دوست دارم؛ معمولا فیلم‌هایی در این زمینه را می‌پسندم که اتفاقات بعد از جنگ را به تصویر بکشد و فقط گریزی به خود جنگ می‌زند. «شیار143» هم همین رویه را دنبال می‌کند و بسیار تاثیرگذار است.

این‌که فیلمی قصه‌اش از اول تا آخر در میدان جنگ بگذرد، جزو انتخاب‌های من نیست. دلیل اصلی آن هم ساختار ضعیف این فیلم‌هاست. چه کسانی متوجه این ضعف‌ها می‌شوند؛ افرادی که خودشان به جبهه رفته‌اند و جنگ را دیده‌اند که بالاخره من هم جزو آنها بوده‌ام.

«دوئل» ساخته آقای احمدرضا درویش را هم دوست دارم که فیلمی اکشن و با ساختار محکم بود.

بهترین کارگردان سینمای دفاع مقدس هم ابراهیم حاتمی کیاست که فیلم‌های استانداردی در این زمینه ساخته و به نظرم فوق‌العاده‌ترین فیلم او، «آژانس شیشه‌ای» است.

جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده سینما

«آژانس شیشه‌ای» بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس است و به نظرم همه دفاع مقدس و مباحثی چون ولایت‌پذیری در آن خلاصه بود.

بهترین کارگردان هم در این زمینه آقای ابراهیم حاتمی‌کیاست.

محمدحسین فرحبخش، تهیه‌کننده و کارگردان سینما

سینمای دفاع مقدس فیلم خوب کم ندارد؛ اما به نظرم سرآمد همه آنها فیلم‌های «پرواز در شب» ساخته زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور و «دیده بان» ابراهیم حاتمی‌کیا هستند.در همه دنیا فیلم‌های جنگی ساخته می‌شود، اما چرا از فیلم‌های جنگی ما به عنوان سینمای دفاع مقدس نام می‌برند؟ به دلیل این‌که به کشور ما حمله شده بود و ما فقط دفاع کردیم. ضمن این‌که جنگ ایران و صدام ـ چون ما با مردم عراق که دشمنی نداشتیم ـ جنگ عقیده بود و نه جنگ خاک. این همه فیلم جنگی در آمریکا و اروپا و راجع به جنگ های جهانی و نبردهای دیگر و با تکنیک‌های خیلی خوب هم ساخته شده، اما هیچ‌کدام فیلمی درباره جنگ عقیده نیست. فیلم‌های سینمای دفاع مقدس ما بعد عقیدتی دارند، به ویژه همین دو فیلم خوبی که از آنها نام بردم. برخی سکانس‌های «پرواز در شب» به نوعی یادآور حس و حال کربلا و واقعه عاشوراست. آقایان ملاقلی‌پور و حاتمی‌کیا از جمله فیلمسازانی هستند که همیشه کارنامه آنها را دنبال کرده‌ام؛ مرحوم ملاقلی‌پور که از رفیق‌های صمیمی من بود که سینمای او را دوست داشتم. آقای حاتمی‌کیا هم برخاسته از دل انقلاب است که فیلم‌های خوب و ارزنده‌ای ساخته که ارزش‌های آن بر همگان آشکار است و کسی نمی‌تواند آنها را نفی کند.

علی رستگار