اختراعی برای مقابله با ریزگردها

خشکسالی، فرسایش بادی و بیابان‌زایی سبب می‌شود ذرات گرد و غبار با قطر کمتر از پنج میکرون به وسیله باد یا طوفان‌های بیابانی تا مسافت‌های بسیار طولانی جابه‌جا شده و انتقال یابند و در بسیاری مواقع موجب بروز پدیده ریزگردها در شهرها شوند.

در کشورما نیز بحث ریزگردها در جنوب کشور به یک چالش اساسی و زیست‌محیطی تبدیل شده که راه‌های مقابله با آن مدت‌های مدیدی است که ذهن پژوهشگران را به خود معطوف کرده است.

در این میان دکتر خلیل نظری، مخترع و پژوهشگر جوان تبریزی با اختراع «پوشش گیاهی HL جایگزین مالچ نفتی برای حل معضل ریزگردهای شهری» یافتن راه حلی برای این چالش را در اولویت پژوهش‌های خود قرارداده و سرانجام پس از تحقیقات گسترده موفق شده است با این طرح راهکار را برای رفع این چالش زیست‌محیطی کشورمان ارائه کند.

درهمین حال طرح وی موفق شد جایزه ویژه و مدال افتخار جشنواره و مسابقات بین‌المللی اختراعات INPEX 2017 آمریکا را از بین 800 اختراع حاضر در مسابقات کسب کند. در این‌باره با او گفت‌وگو کرده‌ایم.

با افزایش ریزگردها و گرد و غبار چه خطرات زیست‌محیطی و انسانی در کمین است؟

موضوع گرد و غبار و هجوم ریزگرد به شهرها در بسیاری از شهرها و مناطق جهان به یک بحران جهانی تبدیل شده است که سلامت انسان‌ها و محیط‌ زیست را به صورت جدی به خطر می‌اندازد. خشکسالی، فرسایش بادی و بیابان‌زایی سبب می‌شود ذرات گرد و غبار با قطر کمتر از 5 میکرون به وسیله باد یا طوفان‌های بیابانی تا مسافت‌های بسیار طولانی جابه‌جا شده و انتقال یابند و در بسیاری مواقع موجب بروز پدیده ریزگرد و ایجاد شرایط بسیار بحرانی در شهرها شود. گرد وغبار براساس اندازه ذرات، شدت و مدت زمان تماس، ترکیب کانی‌شناسی و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زای همراه دارای پتانسیل بیماری‌زایی بسیاری هستند. تنفس مداوم گرد وغبار باعث بروز تومورهای بدخیم و القای سرطان‌زایی می‌شود و از معمول‌ترین عامل ایجاد انواع بیماری‌های انسدادی ریوی می‌باشد.

اصلی‌ترین نشانه‌های بیماری‌های ناشی از هجوم ریزگرد، تنگی نفس، سرفه و ایجاد خلط سینه است. ریه‌ها دچار التهاب و تورم می‌شود که ناشی از تنگ شدن مسیر‌های هوایی کوچک و بافت ریوی موسوم به آمفیزم است. از سایر اختلالات ناشی از مواجهه با گرد و غبار و ریزگرد شهری می‌توان از آلرژی گرد وغبار، آسم، خس‌خس سینه، تنگی نفس ناشی از احتقان مجاری تنفسی، سوزش و عفونت‌های چشمی، ریزش مو، بیماری‌های پوستی، افزایش حساسیت والتهاب برونشیت، عفونت‌های سینوسی و تنفسی نام برد.

مزیت اختراع شما نسبت به سایر روش‌های مقابله با پدیده گرد و غبار چیست؟

امروزه برای مقابله با پدیده هجوم ریزگرد از روش پاشش مالچ نفتی به اراضی مستعد گرد و غبارزایی استفاده می‌شود، مالچ نفتی ماده‌ای است که از پسماند‌های نفت خام در برج تقطیر پالایشگاه‌ها به دست می‌آید. این ماده به صورت لایه نازک و قابل انعطافی روی تپه‌های ماسه‌ای پاشیده شده و موجب تثبیت موقت این تپه‌ها می‌شود. این در حالی است که مالچ نفتی علاوه بر این‌که گران و باارزش است، زمین را سیاه می‌کند، بدبو بوده و حرارت منطقه را بالا می‌برد و باعث می‌شود بادهای آن منطقه گرم و بدبو باشد، مهم‌تر از همه این‌که باعث نابودی موجودات و گیاهان و تخریب شدید محیط‌زیست می‌شود.

اما ماده اختراعی حاضر یک ماده جدید گیاهی چسب‌گونه و جایگزین مالچ نفتی برای پاشش روی اراضی شن‌خیز و حل معضل گرد و غبار و شن‌های روان شهرهاست که بر پایه مواد کاملا گیاهی ساخته و فرآوری شده و در تمامی انواع خاک و شن‌ها در تونل باد مورد آزمایش قرار گرفته و نتیجه مطلوب به دست آمده است. استفاده از این ماده به عنوان جایگزین مالچ نفتی برای مقابله با پدیده ریزگردها می‌تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد.

این مزایا چیست؟

گیاهی بوده و کاملا با محیط‌زیست سازگار است، قیمت آن از مالچ نفت ارزان‌تر است، در برابر باد و شرایط جوی مقاوم است، هنگام پاشش خنک است، به حشرات و موجودات زنده محیط هیچ‌گونه آسیب نمی‌رساند، بی‌بو و بی‌رنگ است، آب‌های زیرزمینی را آلوده نمی‌کند و سرانجام اشتعال‌پذیر نیست.

نحوه کاربرد این ماده چسب گونه چگونه است؟

این چسب گیاهی بوده و بر پایه نشاسته گندم با فناوری بالاست، با توجه به این‌که این چسب باید با آب مخلوط شود، به سه طریق مختلف می‌توان روی خاک اسپری کرد:

- از طریق کامیون‌های قیر پاش.

- از طریق هواپیما مخصوصا هواپیمای آتش‌نشانی.

- اسپری کردن

همچنین میزان غلظت چسب با توجه به درجه خاک متغیر است. در واقع پس از اعمال این پوشش گیاهی روی خاک یا شن‌های روان، شاهد تثبیت شدن کامل شن‌ها خواهیم بود.

آیا طرح شما واقعا برای اولین بار ابداع شده است؟

قطعا. این طرح هیچ نمونه داخلی و خارجی ندارد.

اختراعات دیگری نیز داشته اید؟

بله.از اختراعات قبلی می‌توان به چسب قابل تراش به صورت دوقلو که دو قطعه فولاد را طوری می‌چسباند که تحت فشار گیره خم می‌شود ولی جدا نمی‌گردد و بر یک سانتی‌متر مربع 270 کیلوگرم تحمل دارد،اشاره کرد. این چسب در نوع خود بی‌نظیر بوده و نمونه داخلی و خارجی ندارد.

معصومه درخشان - روزنامه نگار

ضمیمه چمدان جام جم