مناظره‌؛ شفاف‌سازی مرزبندی‌های نامزدهای انتخاباتی

با توجه به این‌که در این دوره، مناظره‌ها از شکل برنامه محور به سمت مناظره‌های چالشی پیش رفت، مباحث برای مخاطبان جذابیت و تازگی داشت، زیرا حرف‌هایی از نامزدها شنیدند که جای دیگری نمی‌توانستند بشنوند. البته برای این مبحث که مناظره‌ها در افزایش مشارکت شنوندگان چقدر موثر بوده باید کار آماری انجام داد و با پشتوانه علمی صحبت کرد.

در حقیقت برخی مردم که هنوز تصمیم خود را برای حضور در انتخابات نگرفته بودند، با پخش مناظره سوم تهییج شدند شرکت کنند و پای صندوق رای بیایند، زیرا فضای موجود تا حدود زیادی مرزبندی‌های نامزدها را شفاف کرد و این شفافیت به افکار عمومی منتقل شد.

یکی از ویژگی‌های مناظره، شکل‌گیری مهارت‌های رسانه‌ای است. در واقع نامزد متوجه می‌شود کجا باید حرف بزند، کجا بخندد، کجا سند ارائه کند، کجا حالت تدافعی داشته باشد و... . البته کمپین‌های رسانه‌ای از زمانی که راه‌اندازی شدند شکل‌گیری اتفاقات تازه‌ای را در پی داشتند.

در واقع این فضا از دهه 80 در آن سوی آب‌ها شروع شد و در دهه 90 ادامه پیدا کرد، حتی سال 2008 اوباما در رقابت با مک‌کین از کمپین‌های انتخاباتی استفاده کرد. در واقع این نوع کمیپن‌ها به نامزدها کدهایی می‌دهند که مهارت‌هایی را یاد بگیرند و در فضای مناظره علیه رقبای خودشان استفاده کنند.

برنامه‌های انتخاباتی که در رادیو و تلویزیون پخش شد با همراهی شبکه‌های مجازی در کاهش هزینه‌های انتخاباتی نقشی موثر داشت. یک زمانی نامزدها برای معرفی خود و برنامه‌هایشان از تراکت، بیلبوردها و ... بهره می‌بردند و سیمای شهر هم دچار آلودگی می‌شد، اما پخش برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی به همراه شبکه‌های مجازی بستری را فراهم کرد که این اتفاق نیفتد؛ با پرسه زدن در شهر می‌توان دید نسبت به دوره‌های پیشین بیلبورد و تبلیغات محیطی نامزدها کمتر شده و منظره شهری درگیر چنین آلودگی‌ای نشده است.

دکتر علیرضا عبداللهی‌نژاد

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی