آن روی سکه یک فاجعه

در حین انجام این کار، گاز متان به دلیل نبود تهویه مناسب در فضای معدن متصاعد شده بود . این خطر هر لحظه کارگران را تهدید می‌کرد که در صورت ایجاد جرقه، انفجاری مهیب رقم بخورد؛‌ اتفاقی که ناگهان رخ داد و باعث ریزش دیواره‌های معدن روی سر ده‌ها کارگر شد. در ایران، معادن زغال‌سنگ بسیاری وجود دارد که حادثه‌های مشابه در برخی از آنها رخ داده است. مرگ 12 نفر در انفجار معدن باب‌نیزوی کرمان و کشته شدن هشت نفر در معدن طبس، نمونه‌هایی است که پیش از این رخ داده و اکنون انفجار معدن یورت در کنار آنها قرار گرفته است؛ حادثه‌هایی که لزوم بررسی همه‌جانبه شرایط این معادن از نظر تجهیزات، رعایت مسائل ایمنی و آموزش نیروی انسانی را یادآور می‌شود.

سرمایه‌گذاری در معادن کاهش یافته است

دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس، عمده مشکل معادن زغال‌سنگ کشور را بی‌توجهی به شرایط آنها دانست و به جام‌جم گفت: سال گذشته کمترین توجه در حوزه اشتغال به معادن شد که کاهش سرمایه‌گذاری در این بخش را در پی داشت. خود این موضوع باعث شد تا مدیران مقتدر از این عرصه دور شوند و در نتیجه تصمیم‌گیری لازم در این زمینه رخ ندهد. سید جواد حسینی‌کیا،‌ مشکلات معادن را در سه حوزه تجهیزات، مسائل ایمنی کار و مدیریت خلاصه کرد و افزود: ظرفیت‌های خوبی از نظر معادن در کشور ما وجود دارد و شرکت‌های خوبی در حال فعالیت هستند. شرایط معادن ما هم مطلوب است، منتهی باید از یک سو به مسائل ایمنی کار و هشدارهای لازم در این خصوص و از سوی دیگر،‌ موضوع تجهیزات توجه خاص داشت. همچنین بحث مدیریت در این حوزه مهم است. اگر مدیریت قوی وجود داشته باشد، می‌توان از حوادث مشابه جلوگیری کرد. حسینی‌کیا به لزوم ورود کمیسیون صنایع و معادن به شرایط معدن‌ها اشاره کرد و گفت: این کمیسیون باید با برنامه‌ای جامع وارد عمل شود و به موضوعات مهمی چون تجهیزات و سوء مدیریت‌ها بپردازد.

نایب‌رئیس خانه معدن با بیان این که بهره‌برداری از معادن باید تابع چارچوب‌ها و مقررات خود باشد، گفت: باید با توجه به شرایطی که هر معدن دارد، یک طرح خاص برای استفاده از آن داشت. براساس این طرح است که ماشین‌آلات، تجهیزات و نیروی انسانی در نظر گرفته می‌شود. معادن زغال‌سنگ معمولا گاز تولید می‌کنند، به این معنی که وقتی معدنچیان به ماده معدنی می‌رسند، گاز متصاعد می‌شود. در این شرایط، معدن باید برای جلوگیری از وقوع خطر، به تجهیزات هشدار دهنده و تخلیه گاز مجهز باشد.

محمدرضا بهرامن، مقابله با خطرات ناشی از کار در معادن زغال‌سنگ را در دو بخش نیروی انسانی و تجهیزات بررسی کرد و افزود: در خصوص خطراتی که در این معادن وجود دارد، باید به دو موضوع نیروی انسانی و تجهیزات توجه داشت. در بخش نیروی انسانی، نیازمند آموزش بموقع و به‌روز هستیم. این که معدنچیان با خطراتی که کار در معدن تهدیدشان می‌کند،‌ آشنا شوند و روش‌های نوین کار را بیاموزند. دومین مساله مهم هم تجهیزات است؛ دستگاه‌های هشدار‌دهنده وجود گاز و دستگاه‌های تخلیه گاز و‌... که باید به‌روز باشد.

لزوم به‌روز کردن تجهیزات

نایب‌رئیس خانه معدن بر به روزرسانی معادن زغال‌سنگ در سراسر کشور تاکید کرد و گفت: شرایط معادن زغال‌سنگ ما به گونه‌ای است که نیازمند بازسازی کلی در آنها هستیم. ورود تجهیزات و ماشین‌آلات نوین و بازسازی تجهیزات باید مورد توجه قرار گیرد. البته در دو سال گذشته از سوی دولت به بسیاری از معادن زغال‌سنگ کشور تجهیزات تعلق گرفت. حتی چهار دستگاه جدید به معدن یورت داده شد. در این مسیر، بحث هزینه بر بودن تجهیزات معنا ندارد، چرا که هر فعالیتی که بتواند بهره‌وری را بالا ببرد و احتمال خطر را به صفر برساند، باید انجام شود.

به گفته بهرامن، سازمان نظام مهندسی کل کشور نماینده دائمی دارد که به شکل لحظه‌ای معادن کل کشور را مورد سرکشی قرار می‌دهد و گزارش‌های لازم را در اختیار مراجع مربوطه و معدنکاران می‌گذارد. او درباره اهمیت بیمه کارگران معدن گفت: کارفرمایان موظف هستند، همه افرادی را که در معادن کار می‌کنند، بیمه کنند. کار در معدن، جزو مشاغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود و در دنیا ارزش ویژه برای آن قائل هستند.

یزدان مرادی