ارتباط با جنبش های مخالف در داخل ایران

به گزارش جام جم آنلاین از خبرگزاری صدا و سیما، در جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره آمریکا درباره ارزیابی توافقنامه هسته ای ایران که در تاریخ هفدهم فروردین ماه نود و شش برگزار شد، ران دیسانتیس نماینده جمهوریخواه فلوریدا به عنوان نخستین سخنران گفت: ژوئیه دوهزار و پانزده، آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین به توافقی با ایران رسیدند که برجام نام گرفت که عموما به آن توافق هسته ای ایران می گویند.

مدت کوتاهی پس از اعلام حصول توافق ، اوباما رئیس جمهور وقت آمریکا آن را قویترین توافقنامه منع تکثیر خواند که تا آن زمان درباره آن مذاکره شده بود و تاکید کرد این توافقنامه همه راههای ایران را به بمب (اتمی) می بندد.

با پایان یافتن اعتبار این توافقنامه، بیشتر محدودیت های درج شده در این توافقنامه برداشته می‌شود و ایران به برنامه هسته ای در مقیاسی بزرگ دسترسی خواهد داشت که با فناوری های پیشرفته کار خواهد کرد و به منابع عظیمی هم دسترسی خواهد داشت ولی دولت جدید آمریکا به ایران تذکر داد و تحریم های جدیدی ضد آن وضع کرد.

در این جلسه استماع مشکلات زیادی که درباره توافقنامه هسته ای ایران وجود دارد برجسته و روشن می شود که نیاز است دولت جدید آنها را اصلاح کند. خلاصه بگویم آن طور که این توافقنامه اجرا می شود، اصلا مسیر قابل اعتمادی نیست.

در ادامه جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره آمریکا درباره ارزیابی توافق ایران، استیون لینچ نماینده دموکرات گفت همانطور که در سال 2016 جیمز کلاپر رئیس سابق اطلاعات ملی آمریکا در گزارش خود موسوم به «ارزیابی تهدیدات در سراسر جهان» نوشت، یکی از امتیازهای کلیدی که ما در این توافقنامه به دست آوردیم، این بود که توانستیم بازرسانی را در داخل ایران مستقر کنیم.

در هشتم ماه مارس، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی جدیدترین گزارش خود را درباره پایبندی ایران به توافق هسته ای مطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت، منتشر کرد.

طبق گزارش آژانس، ایران برای همیشه قلب راکتور آب سنگین اراک را با سیمان پر کرد و آن را از کار انداخت. آژانس توانست این مسئله را راستی آزمایی و تایید کند که این راکتور دیگر برای کاربردی هسته ای در آینده قابل استفاده نیست.

به علاوه همه صفحات و مجموعه های سوخت هسته ای اورانیوم مرتبط با طراحی اولیه راکتور اراک همچنان تحت نظارت پیوسته آژانس قرار دارد.

اینها دلایلی اثبات شده و محکم است که نشان می دهد ایران در رابطه با راکتور اراک به تعهدات خود طبق توافق هسته ای عمل کرده است و این راکتور را غیرقابل استفاده کرده است تا دیگر آنها نتوانند پلوتونیوم با غنای تسلیحاتی در آن تولید کنند.

طبق گزارش آژانس، ایران تا کنون به تعهدات خود در خودداری از تولید یا ذخیره اورانیوم غنی شده با غلظت بیشتر از 3.67 درصد تا 15 سال عمل کرده است و میزان غنی سازی اورانیوم ایران بسیار کمتر از نود درصدی است که در حد تسلیحاتی است و بسیار کمتر از بیست درصد غنی سازی است که ایران قبلا غنی سازی و ذخیره می کرد.

آژانس همچنین گزارش می دهد که هم اکنون تعداد سانتریفوژهای موجود در کارخانه سوخت نطنز بیشتر از تعدادی نیست که در توافق هسته ای ذکر شده است و ایران به تعهد خود در برچیدن دو سوم از سانتریفوژهای خود برای غنی سازی اورانیوم عمل کرده است که قرار است تا ده سال ادامه داشته باشد.

آژانس از دسترسی بی سابقه و آزاد به تاسیسات هسته ای ایران برخوردار است. آژانس هر سه ماه یک بار گزارشی رسمی منتشر می کند و تا کنون در تک تک گزارش های خود تایید کرده است که ایران به تعهدات خود عمل کرده است. این گزارشها نشان دهنده بهبود زیادی در مسئله هسته ای ایران است در حالی که قبلا پیشنهاد داده شده بود توانمندی های هسته ای ایران را بر اساس مدت زمان گریز هسته ای که مدت زمانی فرضی است تخمین بزنند.

در عین حالی که می دانم اعضای کنگره از هر دو حزب دغدغه ها و نگرانیهای خود را درباره منطق و عقلانیت پشت این توافقنامه دارند، من قویا باور دارم که ما همچنان باید از کار بازرسی آژانس حمایت کنیم تا توافق هسته ای ایران همچنان برقرار بماند.

در ادامه جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره آمریکا درباره ارزیابی توافق ایران، مایکل باربرو، ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا و عضو هیئت مشورتی انجمن وحدت علیه ایران هسته ای گفت: در سال 2006 که آخرین جنگ میان حزب الله و اسرائیل درگرفت، برآورد شده بود که حزب الله سیزده هزار فروند موشک و راکت کوتاه و میانبرد داشت. از آن زمان تا کنون نفوذ و توانمندیهای حزب الله به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

بر اساس برآورد اسرائیل، حزب الله هم اکنون زرادخانه ای توسعه یافته با بیش از یکصد هزار فروند راکت و موشک دارد که از جمله آنها سامانه های دوربرد است که دارای دقت و مرگ آوی و برد بیشتری است که مراکز جمعیتی و زیرساختهای حیاتی و حساس اسرائیل را تهدید می کند. حزب الله همچنین به طور کامل خود را در داخل سیستم و دستگاههای سیاسی، اجتماعی، نظامی و امنیتی لبنان عجین کرده است.

در عملیات های رزمی اخیر در سوریه در حمایت از دولت سوریه، حزب الله به توانمندیهای متعارف مهمی دست یافته است و اکنون قدرت نظامی ترکیبی است که از بسیاری از ارتشهای متعارف از جمله ارتش لبنان، قویتر است.

در اسرائیل، نظر عموم این است که شکی درباره وقوع جنگ سوم با لبنان وجود ندارد و اختلاف نظر درباره زمان آن است و این زمان بسیار کوتاه است.

درباره عراق، خبر خوش این است که داعش در حال بیرون رانده شدن از موصل است اما خبر بد، روز بعد از بیرون راندن داعش از موصل است. در آن زمان عراق غرق در اختلافات و درگیری های فرقه‌ای می شود. همچنین خطر بزرگ اینکه سازمان بدر، کتائب حزب الله، عصائب الحق، که در عراق می جنگند، در داخل نیرویی دائمی در عراق ادغام شوند.

در این جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره آمریکا درباره ارزیابی توافق ایران، دیوید آلبرایت، رئیس مؤسسه علم و امنیت بین الملل گفت توافقنامه هسته ای ایران لازم است به شکلی مؤثرتر اجرا شود و شروط هسته ای آن باید تقویت شود و به شکلی بهتر راستی آزمایی شود. زمانی که محدودیتهای هسته ای درج شده در برجام پایان می یابد، هم ایران و هم منطقه به حدی تغییر خواهند کرد که ایران دیگر دنبال سلاح اتمی نخواهد بود.

در هر حال در درازمدت این توافقنامه باید با جدیت و سختگیری بیشتری اعمال و راستی آزمایی شود البته دشوار است که بگوییم ایران توافقنامه هسته ای یا شروط قطعنامه 2231 را طوری نقض کرده است که برگشت خودکار تحریمها را توجیه کند.

سیاست ایران در جلوگیری از دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به سایتهای نظامی این کشور باید اساسا ناسازگار با برجام تلقی شود و در واقع نمی توان بخش ممنوعیت توسعه تسلیحاتی را موسوم به بخش «تی» راستی آزمایی کرد.

از الگوهای آسیب زننده که در زمان دولت اوباما شکل گرفته بود، این بود که ایران می توانست درباره نقض احتمالی، بحران آفرینی کند. طبق این الگو آمریکا و متحدانش می بایست راه حلی پیدا می کردند و ایران نیز در چارچوب این راه حل از آنها درخواست غرامت می کرد. رویکردی بسیار مؤثرتر این است که آمریکا اصرار کند ایران خودش مشکلات مربوط به اجرای برجام را حل کند یا اینکه به عنوان ناقض برجام تلقی خواهد شد.

اجرای برجام در دوران دولت اوباما درباره نقض برجام از طرف ایران بیش از حد تحمل پذیر بود به طوری که ایران از شکافهای قانونی در برجام استفاده می کرد و مانع الزامات مربوط به بازرسیهای حساس می شد. نتیجه این بود که ایران رفتارها را رفته رفته گسترده تر می کرد که به زیان امنیت ملی آمریکا بود.

به علاوه نحوه برخورد دولت اوباما ، شرایط را برای سختگیری درباره پایبندی ایران به برجام غیرشفاف می کرد. تا به امروز دولت ترامپ نیز همچنان برجام را اجرا می کند. من امیدوارم این سیاست همچنان ادامه پیدا کند.

من از دولت ترامپ انتظار دارم که مسیر جدیدی را تدوین کند که از منافع آمریکا و امنیت ملی به شکل بهتری محافظت کند. آمریکا به عنوان مذاکره کننده اصلی برجام، مسئولیت ویژه ای برای ارزیابی کامل عمل ایران به توافق هسته ای و قطعنامه 2231 دارد.

دولت ترامپ می تواند دوباره و از ابتدا روی این مسئله کار کند و بازنگری هدفمندتری در مقایسه با گذشته داشته باشد. اگر قرار باشد توافق هسته ای موفق شود، دولت ترامپ لازم است با جدیت و قاطعیت برجام و قطعنامه 2231 را اعمال کند. برای سیاستی قاطعانه تر و سختگیرانه تر، دولت ترامپ باید اعلام کند که آمریکا تفسیر دقیق و سختگیرانه ای از این توافق خواهد داشت و آمریکا باید فرایند بازگشت دوباره تحریم های آمریکا و سازمان ملل متحد را آغاز کند.

در ادامه جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره آمریکا درباره ارزیابی توافق ایران، مارک دوبوویتز از مسئولان ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها گفت در بطن برجام، نقصی حیاتی وجود دارد. ایران می تواند با تبعیت از توافقنامه صبر کند تا اعتبار محدودیتهای کلیدی در برجام پایان یابد. در آن صورت تهران به عنوان قدرت هسته ای ظاهر خواهد شد که در آن زمان برنامه غنی سازی در مقیاس صنعتی خواهد داشت.

ایران با داشتن برنامه موشکی بالستیک پیشرفته تا آن زمان که شامل موشکهای بین قاره ای نیز می شود، همچنین با دسترسی به تسلیحات سنگین پیشرفته و قدرت بزرگتر منطقه ای و همچنین اقتصادی قویتر به طور فزاینده ای در برابر توان ما برای تحریم کردن، مصونتر خواهد شد.

بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد به معنای پایان دادن به توافقنامه است. کنگره و دولت جدید آمریکا برای مقابله با این مشکل، لازم است از روشهای رونالد ریگان پیروی کنند. در اوایل دهه هزار و نهصد و هشتاد، رئیس جمهور ریگان به شورای امنیت ملی خود دستور داد استراتژی جامعی را برای تضعیف شوروی تنظیم کنند. ما نیز به برنامه ای مشابه نیاز داریم. برنامه ای که از قدرتهای سری و آشکار اقتصادی، مالی، سیاسی، دیپلماتیک، سایبری و نظامی برای مقابله با ایران استفاده کند.

دولت و کنگره آمریکا باید انرژی تازه ای به رژیم تحریمهای مربوط به توسعه موشکهای بالستیک بدهد. بسیار روشن است که این تحریمهای غیرهسته ای هیچ تناقضی با برجام ندارد. به ویژه کنگره باید مفاد دستور حکومتی شماره 13224 را باید اجرا کند. این دستور حکومتی مربوط به تروریسم است. بر این اساس باید از وزارت خزانه داری خواسته شود تا تعداد نهادهای وابسته به سپاه را که در فهرست تحریمها قرار دارند، افزایش دهد. هم اکنون شصت هشت نهاد و سازمان در این فهرست است.

شواهد و مدارک بسیار زیادی وجود دارد که از قراردادن این شرکتها و نهادها در فهرست تحریمها حمایت می شود. کنگره باید این استدلال را رد کند که افزایش فهرست نهادهای تحریم شده مرتبط با سپاه پاسداران، سپاه را تحریک به تهدید یا خشونت خواهد کرد. بنابراین نباید سیاست آمریکا را اسیر چنین استدلالهایی کرد.

کنگره همچنین باید از دولت بخواهد تحقیق کند که آیا ایران ایر از فعالیت های نامطلوب ایران در سوریه ، یمن و دیگر جاها حمایت می کند. از روز اجرای برجام، در شانزدهم ژانویه سال گذشته، تا کنون ششصد و نود و شش پرواز از ایران به سوریه انجام شده است. از این تعداد یکصد و چهارده پرواز توسط ایران ایر انجام شده است.

اگر ثابت شود که ایران ایر در رفتارهای نامطلوب ایران دخیل است، ایران ایر باید با تحریمهای جدید روبرو شود و مجوزهای آمریکا برای فروش هواپیما به این شرکت باید باطل شود و قراردادهای بوئینگ و ایرباس با ایران ایر باید لغو شود. وقتی واشنگتن تحریمهای سختگیرانه تری را علیه ایران اجرا می کند، بانکها و شرکتهای بین المللی درباره همکاری با شرکتها و نهادهای ایرانی به ویژه سپاه پاسداران تجدید نظر خواهند کرد. درست است که ما باید برجام را با جدیت بیشتری اعمال کنیم،
اما مسئله این است هر چه روی توافقنامه تمرکز کنیم، احتمال اینکه ایران مسیری صبورانه را برای رسیدن به توانمندی هسته ای اتخاذ کند، بیشتر خواهد شد به ویژه اینکه ما نمی توانیم سایتهای نظامی ایران را بازرسی کنیم. لازم است محدودیتهای بیشتری برای تحقیق و توسعه سانتریفوژهای ایران وضع شود و دسترسی فیزیکی این نهاد به سایتهای نظامی باید صد در صد تضمین شود.

هیچ دلیلی وجود ندارد که زمان گریز هسته ای ایران به زیر یک سال کاهش پیدا کند. دولت آمریکا همچنین باید به روشنی به اروپایی ها، چینی ها و روسها اعلام کند که حاضر است درباره توافقنامه ای الحاقی مذاکره کند که نواقص اساسی توافقنامه اولیه را برطرف کند.

در ادامه این جلسه استماع «ری تکیه» عضو ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجی آمریکا در جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره درباره ارزیابی توافق ایران گفت: بنابراین مهمترین عملکرد سیاست آمریکا، تضعیف مرتب بنیانهای ایران و روحانیون از طریق فشارهای داخلی و منطقه ای است.

این روزها مهمترین بحث در واشنگتن مقابله با ایران است. به نظر من مقابله با رژیم ایران باید در خود ایران آغاز شود. تابستان سال دوهزار و نه و ظهور جنبش سبز (فتنه) همیشه باید به عنوان نقطه عطفی در تحولات ایران تلقی شود. جمهوری اسلامی هرگز حکومتی مشخصا خودکامه و استبدادی نبوده و نیست.

فرایندهای انتخاباتی و نهادهای برخاسته از آنها دستکم احساسی از مردمسالاری و دموکراسی را برای مردم ایجاد می کند. دولت آمریکا می تواند سیاستی شبیه سیاست دولت ریگان در قبال شوروی را اتخاذ کند. در آن زمان ریگان نه فقط درباره توافقنامه بهتری برای کنترل تسلیحات مذاکره کرد ، بلکه استراتژی عاقلانه و جامعی اتخاذ کرد که رژیم شوروی را تضعیف می کرد. استراتژی آمریکا در آن زمان با حمایت از جنبشهای مخالف شوروی در منطقه دنبال شد.

درباره ایران نیز ما باید با جنبشهای مخالف در داخل ایران ارتباط برقرار کنیم. وی ادعا کرد: ایرانیها احکام دینی را رها کرده اند و به آن اهمیت نمی دهند.در واقع اینها می توانند متحدان آمریکا در ایران باشند و آمریکا باید آنها را تقویت کند.

به نظر من تحریمهای اقتصادی بخشی حیاتی از هر گونه استراتژی فشار علیه ایران است. تجربه های چند سال گذشته نشان داده است آمریکا و شرکایش ظرفیت واقعی برای تضعیف اقتصاد ایران دارند. در واقع هر چه قدر منابعی که ایران در اختیار دارد کمتر باشد، توانش در جمع آوری طرفدار برای خود کمتر می شود. در واقع هر چه رژیم از پول محروم تر شود، کمتر می تواند هوادارانش را راضی نگه دارد.

برای اینکه حکومت ایران در برابر عرف و قوانین بین المللی تسلیم شود، لازم است عرصه را هر چه بیشتر برای آنها تنگتر کرد. برای این منظور مهم است بر اقتصاد ایران فشار بیشتری آورد و در داخل جامعه تفرقه انداخت.

برای مقابله با دستاوردهای ایران ، لازم است هزینه های اضافی به رژیم تحمیل کرد تا بتوان ثبات بیشتری در منطقه فراهم کرد. برای تضعیف انقلاب اسلامی ایران باید هر چه می توان مانع صدور انقلاب ایران به خارج شد.

به نظر من بهترین حوزه ای که می توان در آن با ایران مقابله کرد، هنوز در منطقه خلیج (فارس) است. ایران و عربستان سعودی درگیر مناقشه ای منطقه ای هستند. ما باید به همه متحدان خود در خلیج (فارس) کمک کنیم. همانطور که قبلا هم گفته شد عراق هم یکی از جاهایی است که آمریکا می تواند با احیای نهادهای دموکراتیک در آن کشور و ارتش عراق ، متحدان زیادی برای خود دست و پا کند.

لازمه تعهد آمریکا به عراق ، تضعیف روابط عراق با ایران است. ساده ترین و اساسی ترین حالت این است که ما باید از روش معروف رونالد ریگان در مقابله با آنها(ایران) استفاده کنیم و آن روش این است که «ما برنده شویم و آنها بازنده شوند».

در ادامه در جلسه استماع کمیته فرعی امنیت ملی کنگره آمریکا درباره ارزیابی توافق ایران، جیم والش، پژوهشگر ارشد برنامه مطالعات امنیتی مؤسسه فناوری ماساچوست ام آی تی سخنرانی کرد.

وی گفت: برجام توافقنامه ای هسته ای است. این توافقنامه اصلا توافقنامه ای درباره روابط منطقه ای، مسائل حقوق بشری یا دیگر مسائل نیست. این توافقنامه ای صرفا درباره برنامه هسته ای ایران است زیرا متوقف کردن برنامه هسته ای ایران مهمترین هدف آمریکا در خلیج (فارس) است و کسی در آن شک ندارد. درست است که ایران از سیاستهایی حمایت می کند که با منافع آمریکا در تضاد است. باید خاطرنشان کنم برجام را می توان قویترین توافقنامه چند جانبه منع تکثیر عنوان کرد که تا کنون در عصر هسته ای درباره آن مذاکره و توافق شده است.هیچ کشوری تا کنون تا این حد هدف بازرسی ها و راستی آزمایی های شدیدی که در این توافقنامه آمده، نبوده است. امروز آژانس بین المللی انرژی اتمی بازرسان بیشتری در مقایسه با هر زمان دیگری در ایران دارد. برای ارزیابی پایبندی ایران به تعهدات خود در برجام، من از ابزارهای اندازه گیری مختلفی بهره برده ام.

اول، اجرای برخی از شروط خاص است از جمله ایران نود و هشت درصد از ذخیره اورانیوم غنی شده خود را از بین برد یا به خارج فرستاد. ایران همچنین دو سوم از سانتریفوژهای خود را برچید. ایران همچنین قلب راکتور اراک را از بین برد. زمان اجازه نمی دهد همه این فهرست را برشمارم. اما فکر می کنم منظور مرا متوجه شدید.

دوم، من به ارزیابی‌های دیگران نگاه کردم. ارزیابیهای آژانس بین المللی انرژی اتمی، جامعه اطلاعاتی آمریکا، شرکای اروپایی ما از جمله انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا، همه به این نتیجه رسیده اند که به تعهدات خود عمل کرده است. اکنون به موضوع فعالیت های منطقه ای ایران می پردازم. فعالیت های منطقه ای ایران مشکلاتی را برای منافع آمریکا در منطقه ایجاد می کند. اما مسئله این است که کشورهای کمی در خاورمیانه هستند که در امور داخلی همسایگان خود مداخله نکنند.

برای مثال عربستان سعودی، قطر، ترکیه و مصر همگی اخیرا در امور داخلی کشورهای دیگر به طور مستقیم یا از طریق گروههای نیابتی خود مداخله کرده اند. به علاوه این گونه اعمال بخشی از ویژگیهایی است که دهه هاست در منطقه وجود دارد.

حرف من این است که مداخلات منطقه ای مسئله ای جدید نیست و بعید است به این زودی ها هیچکدام از بازیگران در منطقه دست از این کار بردارند و باید درباره این مسئله در چارچوب منطقه ای و نه به تنهایی بحث و گفتگو کرد. خلاصه اینکه اینجا منطقه خاورمیانه است و سالهای سال است که خاورمیانه همین طور بوده است.

روشن بگویم، زبانی که در قطعنامه آمده است ایران را مجبور نمی کند که به آزمایشهای موشکی خود پایان دهد. اساسا این قطعنامه امکان انتقال فناوری موشکی را در توافقنامه فراهم می کند. از زمانی که عراق در جریان جنگ ایران و عراق با موشکهای بالستیک به شهرهای ایران حمله کرد، ایران موشک را به عنوان ضرورتی دفاعی برای خود می بیند و این مسئله اصلا عجیب نیست.
ایران به خودکفایی نسبی در برنامه موشکی خود دست یافته است. تحریم ها اصلا نمی تواند این واقعیت را تغییر دهد. فقط کاستن از تنشهای منطقه ای می تواند این کار را انجام دهد. اما تا آن زمان آمریکا گزینه های دیگری هم دارد.

نتیجه گیری: به نظر من کنگره می تواند در اجرای برجام نقشی مهم ایفا کند و من حاضرم با کنگره همکاری کنم تا بتوانیم به هدف مشترک و اولویت اول خود برسیم که اطمینان از این است که ایران هرگز به سلاح اتمی دست پیدا نمی کند.