عیدی به زندانیان نیازمند

بنفشه‌هایی که در جعبه‌های کوچک چوبی قرار گرفته‌اند، خبر از آمدن نوروز می‌دهند، ماهی گلی‌هایی که در تنگ‌های بلور می‌رقصند‌ خبر از تمام شدن زمستان می‌دهند، اما در غوغایی که روزهای پایانی سال ‌در خیابان‌ها به پا کرده باید مراقب بود تا حسرت و مشکلات خیلی از آدم‌ها گم نشود؛ افرادی مانند زندانیان جرایم غیرعمد و خانواده‌هایشان که تعدادشان نیز کم نیست.

از قدیم برای نجات این افراد از گرفتاری رسم‌های مختلفی برگزار می‌شد مانند گلریزان گرفتن به بهانه‌های مختلف.

تا چند سال پیش نیز چهارشنبه پایان سال‌ فرصتی بود برای این‌کار، زیرا هنوز پای ترقه‌های پرسروصدا به این مراسم باز نشده بود و خانواده‌ها در چنین روزی دور هم جمع می‌شدند تا از مشکلات یکدیگر باخبر شوند و اگر خانواده‌ای به کمک نیاز داشت دست یاری به سویش دراز کنند.

11 هزار زندانی و 33هزار چشم و دل نگران

هرچند چهارشنبه‌سوری‌ها این خاصیت گره‌گشایی خود را از دست داده، اما هنوز نیکوکاران زیادی وجود دارند که می‌خواهند در روزهای پایانی سال گره از کار خانواده‌های گرفتار باز کنند. آنها کافی است سری به ستاد دیه کشور بزنند تا هزاران پرونده پیش رویشان قرار بگیرد که می‌توانند درحل و فصلشان سهیم باشند.

سیداسدالله جولایی، مدیرعامل ستاد دیه کشور می‌گوید:‌ حدود 11 هزار زندانی بدهکار غیرعمد در زندان‌های سراسر کشور در انتظار بخشش یا تعیین تکلیف هستند.

آن طور که او توضیح می‌دهد از این تعداد 7500 نفر بدهکار مالی، 2293‌‌ نفر بدهکار مهریه و 494 نفر دیگر بدهکار نفقه هستند. البته باید به این آمار این افراد را نیز اضافه کرد؛‌ 728 نفر راننده حوادث رانندگی، 77 نفر گرفتار در پرونده‌های حوادث کارگاهی و 213 نفر متهم به قتل شبه عمد و غیرعمد ‌که این روزها در زندان شب و روز را به یکدیگر گره می‌زنند.

چنانچه به شکل میانگین جمعیت هر خانوار سه نفر در نظر گرفته شود جمعیت افراد گرفتار در چنین پرونده‌هایی را باید حدود 33 هزار ایرانی دانست، ایرانی‌هایی که در آستانه سال نو پس از خداوند چشم امیدشان به نیکوکاران است. لزوم حضور نیکوکاران حالا آنقدر احساس می‌شود که امسال ستاد ملی صبر (وابسته به قوه قضاییه) نخستین همایش‌ ملی صبر‌ را برای قدردانی از بانیان «صلح، بخشایش و رضایت» در آخرین سه‌شنبه سال با حمایت سه قوه و گروه‌های مردمی برگزار می‌کند تا اعمال و رفتارشان را به عنوان الگویی به همه مردم و آنها که دست‌شان به خیر می‌رود، معرفی کند.

سابقه درخشان

نیکوکاران تاکنون نیازمندان زیادی را از بند رها کرده‌اند، آن‌طور که مدیرعامل ستاد دیه کشور می‌گوید با کمک و همیاری ستاد دیه کشور از سال 85 تاکنون، 86 هزار و 816 نفر از بند رها‌ شده‌اند.

برای نمونه سال گذشته ستاد دیه ‌با کمک نیکوکاران بیش از 287میلیارد تومان کمک جمع‌آوری کرد و از خانواده شاکیان رضایت گرفت‌.

مساله دیگر بخشندگی شاکیان پرونده‌هاست، زیرا آنها وقتی همکاری نیکوکاران را می‌بینند خودشان نیز پا پیش می‌گذارند.

جامعه علیه جامعه

زندانی شدن سرپرست خانواده‌ها آسیب‌های زیادی به جامعه تحمیل می‌کند، زیرا اعضای خانواده با مشکلات تازه‌ عاطفی و معیشتی روبه‌رو می‌شوند.

ابراهیم باغبانی، مدیرکل تحقیقات، پذیرش و خدمات مددکاری کمیته امداد کشور نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از این می‌گوید که حدود 2.5 درصد از خانواده‌هایی که تحت پوشش کمیته امداد هستند، خانواده زندانیانی هستند که به علت تصادف و جرایم غیرعمد اکنون به زندان افتاده‌اند.

آن‌طور که او می‌گوید دست‌کم اعضای چنین خانواده‌هایی درگیر احساس حقارت می‌شوند و دیگر مانند شهروندی عادی نمی‌توانند در رفع مشکلات جامعه خویش سهیم شوند.

مساله دیگری که باید به آن توجه داشت فرهنگ‌سازی برای حمایت از خانواده‌هایی است که سرپرست‌شان زندانی می‌شود، زیرا معمولا افکار عمومی حیثیت اجتماعی چنین خانواده‌هایی را زیر سوال می‌برد و به این ترتیب خانواده‌هایی که دولت برای آموزش و پرورش آنها هزینه زیادی متحمل شده، کارایی خود را از دست می‌دهند.

البته نباید فراموش کرد که اصلاح قوانین و تلاش برای کارآمد کردن بیمه‌ها نیز در کاهش آمار زندانیان غیرعمد نقش بسزایی دارد، در واقع اگر این خلأ‌ها پوشش داده شود با کمک خیران می‌توان بسیاری از مشکلات زندانیان جرایم غیرعمد را حل و فصل کرد.

مهدی آیینی - جامعه