اتحاد شکننده علیه قدرت ایران

دکتر محمد جلیلی، اقتصاددان درباره ریشه‌های بازگشت به این سناریوی نخ‌نما به جام‌ سیاست می‌گوید: دشمنان جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت‌های کشور ما می‌ترسند. مشروح این گفت‌وگو را بخوانید.

دشمنی ایران و رژیم اشغالگر صهیونیستی به زمان پیروزی انقلاب اسلامی باز می‌گردد و در طول سال‌های گذشته مقامات این رژیم صحبت‌های تندی علیه کشور ما کرده‌اند. اما کشورهای ترکیه و عربستان که بیشتر رابطه اقتصادی و تا حدی سیاسی با ما داشته و دارند، اکنون شمشیر خود را از رو برای ایران بسته‌اند. به نظر شما دلیل این موضوع چیست؟

به نظر من این گونه تصمیمات نشان می‌دهد دست‌های پشت پرده در کار است و تحلیل‌هایی از قبل برای نشست مونیخ در نظر گرفته شده بود. این نوع نشست‌ها با برنامه‌ریزی قبلی انجام می‌گیرد و دلیل اصلی دشمنی کشورهایی که به آن اشاره کردید این است که دوست ندارند انقلاب اسلامی ایران سر کار باشد. طبیعی است دست آنها از منافعی که قبلا به آن دسترسی داشتند کوتاه شده و دیگر نمی‌توانند در ایران حضور داشته باشند. تجربه انقلاب اسلامی ایران نشان داده هر جا که خوب جلو رفته و نشانه‌های رشد نظام اسلامی در دنیا نمایان شده دشمنان هم به صورت متقابل اقداماتی را در نظر گرفتند و سنگ اندازی‌هایی انجام دادند. در سال‌های اخیر تلاطم‌هایی که در مناطق سوریه، عراق و یمن به وجود آمد برنامه‌ریزی بلندمدت آنها با مداخله ایران به‌هم ریخت و نتوانستند به هدفی که در نظر داشتند برسند. در اینجا قدرت نظامی و سیاسی ایران به رخ جهانیان کشیده شد و هزینه زیادی که برای این جنگ‌ها انجام داده بودند تا خودشان رفت و آمدی داشته باشند هدر رفت.

عربستان، ترکیه و رژیم صهیونیستی تعارضات زیادی دارند اما اکنون متحد شدند تا علیه ایران برنامه‌ای پیاده کنند. دلیل این همگرایی موقتی چیست؟

این سه کشور همیشه مناسبات زیادی در سال‌های قبل از انقلاب با ایران داشتند. رژیم صهیونیستی رفت و آمد زیادی با رژیم طاغوت داشت اما با ظهور انقلاب اسلامی همه منافع آنها از دست رفت. همچنین روابط ایران با ترکیه و عربستان اکنون در وضعیت نامناسبی قرار گرفته و تجارت با ترکیه و همچنین کسری بودجه‌های سنگین عربستان برای جنگ نفتی علیه ایران و شکست در آن پروژه باعث شده موضع خود را علنی کنند. ترکیه چند سال رشد اقتصادی مبتنی بر گردشگری را به دست آورد که همه آنها یکشبه با موضوعاتی مانند بمب‌گذاری و کودتا فروریخت. بعید است ترکیه بتواند تا 20 سال دیگر به شرایط آرام بازگردد و دوباره توریست جذب کند.

مناسبات اقتصادی در این بین چقدر تاثیرگذار است؟

برای پاسخ به این پرسش اجازه دهید به آخرین سخنرانی اوباما در کاخ سفید اشاره کنم. وی یک ماه قبل از ترک کاخ سفید به نکته‌ای اشاره کرد و گفت که اقتصاد محور اصلی همه دنیا قرار گرفته و مردم ما (آمریکا) الان در پرداخت قبوض خدماتی مشکل دارند. ببینید این‌که به موضوع اشتغال، سرمایه‌گذاری و... اشاره نکرد جای بحث دارد و یکباره سراغ آخرین مرحله اقتصاد که ملزومات یک خانواده را شامل می‌شود رفت. این صحبت نشان داد کشورهای قدرتمندی که در جهان ادعا و قصد پیچیدن نسخه برای همه کشورها را دارند از درون با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وزیر خارجه عربستان گفته بود ایران کشوری است که قصد دارد انقلابش را گسترش دهد. همچنین در بخشی دیگری از صحبت‌های خود گفته چرا تاکنون مورد حمله داعش قرار نگرفته. از سوی دیگر وزیر خارجه ترکیه چاووش اوغلو گفته ایران در تلاش است سوریه و عراق را به دو کشور شیعه تبدیل کند که بسیار خطرناک است. آیا موضوعاتی که این وزرا به آن اشاره دارند صحیح است؟

از نگاهی که آنها به موضوع دارند خیر. آنها بر این باورند که ایران قصد دارد بین همه کشورها جنگ باشد و انقلاب اسلامی را حاکم کند تا منفعتی را برای کشور به دنبال داشته باشد. در حالی که نظام اسلامی مبتنی بر ارزش‌های الهی است و این مردم هستند که باید آن را انتخاب کنند. وقتی حکومت‌ها نمی‌گذارند مردم آزادانه انتخاب کنند مسلما جنگ نظامی برای دفاع از حقوقشان راه می‌اندازند تا ثابت کنند مظلوم هستند در حالی که دستشان برای همه رو شده است. ایران پتانسیل این را دارد که کشورهای دیگر را تحت تاثیر قرار دهد و آنها از همین موضوع می‌ترسند. دلیل این‌که ایران تاکنون مورد حمله داعش قرار نگرفته این است که ما از همان ابتدا موضعمان را نسبت به داعش اعلام کردیم و گفتیم با این گروهک دشمن هستیم. اما آن کشورها دست دوستی دادند و حمایت‌های بی‌حساب کتاب کردند اما در نهایت خودشان آسیب دیدند. سعودی‌ها از این موضوع که گروهک تکفیری‌شان نتوانسته به ایران آسیب برساند ناراحت هستند.

دشمنان ایران همیشه با بهانه‌هایی مانند سلاح هسته‌ای تحریم و همچنین محدودیت‌ هایی را در نظر می‌گیرند و برای این کار هم با هم متحد می‌شوند. آیا واقعا ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای است که آنها دست از این موضوع برنمی‌دارند؟

رهبر معظم انقلاب بارها تاکید داشتند که ایران قصد ساخت سلاح اتمی را ندارد، اما آنها بهانه‌ای برای دشمنی با ایران می‌تراشند. اگر به پتانسیل ایران نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد بخش‌های مختلف کشور دارای ظرفیت‌های بالقوه است که اگر به بالفعل تبدیل شود همه کشورها را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. به عنوان مثال در صنعت گردشگری پتانسیل بالقوه‌ای وجود دارد که اگر فعال شود اثرات آن به منطقه توزیع خواهد شد. با این حساب اگر بتوانیم گردشگری دنیا را با حجم اصلی که داراست به سمت ایران سوق بدهیم، می‌توانیم کشورهای دیگر را هم تحت‌تاثیر قرار بدهد. اگر همه ظرفیت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بالقوه به بالفعل تبدیل شود دیگر کشورهای منطقه و کشورهای غربی نمی‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. منافع کوتاه‌مدت این کشورها حمایت غرب از کشورشان است در حالی که ایران نیاز به چنین حمایتی ندارد. به همین دلیل فرافکنی می‌کنند که ایران از تروریست‌ها حمایت می‌کند و قصد دارند افکار عمومی را نسبت به اثرات مثبت جمهوری اسلامی ایران منحرف کنند.

کشورهای غربی چه سودی از حمایت این کشورها می‌برند. آیا تنها منافع اقتصادی در میان است؟

اغلب این کشورها وابستگی به غرب دارند. هیچ‌کدام از این حکومت‌ها مبتنی بر قدرت خودشان نیستند، اما ایران همان طور که اشاره کردم نیازی به حمایت کشور دیگری ندارد. غرب را از پشت رژیم صهیونیستی بردارید هیچی نیستند. مبارک، رئیس‌جمهور مصر در یک شب نابود شد به این دلیل که غربی‌ها دیگر حمایت نکردند. قطعا روزی پشت کشورهایی مانند عربستان نیز خالی خواهد شد. عربستان یکی از کشورهایی است که هزینه زیادی برای خرید سلاح ارتش اجاره‌ای خود می‌کند، اما بیشتر گروهک‌های تروریستی از این کشور رشد می‌کنند. البته برخی از آنها حتی به صاحبان خود هم رحم نکردند، زمانی که برج‌های دوقلوی آمریکا توسط بن لادن راس گروه القاعده نابود شد، درست زمانی اتفاق افتاد که بیشترین حمایت از سوی غرب را شاهد بودیم. همچنین فرانسه و ترکیه که بیشترین حمایت را از داعش دارند خودشان از دست پرورده‌ای که به جهان تحویل دادند در امان نیستند و اکنون مشاهده می‌کنید که هر روز بمب‌گذاری‌های زیادی در این کشورها اتفاق می‌افتد. اگر بخواهم ساده‌تر بیان کنم باید بگویم که منفعت کشورهای حامی تروریست این است که کشورشان را فقیر نگه دارند تا از حمایت‌های غربی محروم نشوند. البته آمریکا هم چنین هدفی را دنبال می‌کند که کشورهای خاورمیانه از پویایی لازم برخوردار نباشند تا هر زمان بخواهد یک گروه تکفیری تشکیل دهد و در منطقه آتش به پا کند.

گفت‌وگو: محمدحسین علی‌اکبری

ضمیمه جام سیاست