چرخش شتابزده ریاض به بغداد

حال به نظر می‌رسد عادل الجبیر با یک سفر شتاب زده تصمیم گرفته است همه این نابسامانی‌ها و خلف وعده‌ها را یکباره حل‌و فصل کرده و به گفته خودش رابطه‌ای «ویژه» با عراق برقرار کند. آرزویی که بیشتر به یک خیال شباهت دارد تا یک اقدام سنجیده دیپلماتیک. سفر الجبیر درحالی صورت می گیرد که عراقی‌ها در سایه مقاومت خود موفق شده‌اند بسیاری از شهرهای خود را از چنگال تکفیری‌هایی که همواره مورد حمایت کشورهای عرب خلیج‌فارس ازجمله عربستان سعودی بوده‌اند، آزاد کنند. در واقع این روز‌ها داعش در موصل عراق آخرین نفس‌های خود را می‌کشد و شاید سفر الجبیر نیز با توجه به این واقعیت باشد که عربستان بخواهد با عبور از گذشته و فتنه‌گری‌های مکرر در عراق برای آینده رابطه‌ای آبرومندانه با این کشور داشته باشد!

عدم مداخله و یک گام پس

وزیر خارجه عربستان در دیدار با حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق درباره روابط دوجانبه، مبارزه با داعش و پیروزی‌های اخیر در نبرد کرانه راست موصل گفت‌وگو کردند.

به گزارش السومریه نیوز، الجبیر بر آمادگی کشورش برای کمک به عراق جهت بازگرداندن ثبات به مناطق آزاد شده تاکید کرد. الجبیر همچنین در دیدار با ابراهیم الجعفری همتای عراقی خود گفت عربستان قصد دارد روابط ویژه‌ای با عراق داشته باشد. طرفین در این دیدار درباره بازگشایی معبر جمیمه و برقراری سفرهای مستقیم هوایی بین بغداد و ریاض گفت‌وگو کرده و وعده‌هایی دادند. همچنین الجبیر ابراز تمایل کرد که عربستان بتواند در عراق آینده سرمایه‌گذاری کند و الجعفری نیز ابراز تمایل کرد که راه برای سفر زائران عراقی به عربستان و تامین روادید آنها هموار شود. الجبیر همچنین به صراحت گفت که عربستان موضعی واحد نسبت به گروه‌های مختلف عراقی دارد و در امور داخلی این کشور دخالت نخواهد کرد.

به نظر می‌رسد اظهارات وزیر خارجه عربستان برائت از اظهارات سفیر سابق این کشور در بغداد است که مستقیما حشدالشعبی(نیروهای مردمی) عراق را به باد انتقاد می‌گرفت.

انگیزه پنجگانه از سفر الجبیر به بغداد

عبدالباری عطوان روزنامه‌نگار مشهور عرب در تحلیلی چند دلیل برای سفر شتابزده الجبیر به عراق ذکر کرد و نوشت: اول این‌که مقامات عراق در جنگ با تروریسم توانسته‌اند به همبستگی رسیده و چند شهر عراق را از دست داعش آزاد کنند.

دوم این‌که نیروی هوایی عراق با حمایت ایران، آمریکا و سوریه توانسسته‌ منطقه عملیاتی خود را گسترش داده و به مواضع داعش در شهر مرزی سوریه البوکمال و اراضی داخلی سوریه حمله کند. سوم این‌که عناصر تروریستی داعش به منطقه مرزی طریبیل بین عراق و اردن حمله کردند که طی آن چند نظامی اردنی کشته شدند. این منطقه به مرز عربستان نزدیک بوده و گزارش‌ها حاکی از آن است که داعش در مناطق مرزی نزدیک عربستان فعال‌تر شده است. چهارم این‌که سردمداران عربستان فهمیده‌اند سیاست «انزوا» و ایجاد درگیری‌ با کشورهای همسایه بر اساس فرقه‌گرایی بسیار خطرناک بوده و باید انعطاف‌پذیر ‌بود.

پنجم این‌که عربستان به این فهم رسیده است که عراق و ایران در آینده منطقه بویژه در ایجاد راه حل برای بحران سوریه نقش مهمی خواهند داشت. به همین دلیل، عربستان بخوبی می‌داند که گفت‌وگو با ایران تنها حلقه نجاتی است برای خروج از باتلاق یمن و عراق می‌تواند در این زمینه میانجی‌ خوبی باشد.

سیف اکثم المظفر، یک تحلیلگر عراقی نیز در پایگاه خبری براثا ‌نوشت: نیروی هوایی عراق روز جمعه گذشته برای اولین‌بار از سال 2003 مناطقی خارج از مرزهای عراق را بمباران کرد و مقر تجهیز خودروهای انتحاری داعش در مناطق البوکمال و حصیبه را با جنگنده‌های پیشرفته اف16 با موفقیت هدف گرفت. این حمله پیام واضحی داشت مبنی بر این‌که عراق قدرت آینده است و امنیتش فراتر از مرزها خواهد بود.

پایگاه خبری العربی الجدید نیز که وابسته به اخوانی‌هاست درباره این سفر نوشت: سفر الجبیر به‌ گونه‌ای (پنهان) انجام شد که کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق اعلام کرد که از طریق رسانه‌ها از این سفر آگاه شده است.

به هرحال اولین نتایج این سفر بسرعت خود را نشان داد و وزیر خارجه سعودی اعلام کرد که عربستان سفیر جدیدی را به عراق خواهد فرستاد و او را جایگزین ثامر السبهان خواهد کرد؛ سفیری که پیش از این وزارت خارجه عراق از ریاض خواسته بود تا او را (به دلیل دخالت‌های مکرر) تغییر دهد. این پایگاه تحلیلی در ادامه یادآور شد که اخیرا برخی مقامات آمریکایی به عراق سفر داشتند و به احتمال زیاد توصیه‌های آنها در سفر عادل الجبیر به بغداد تاثیرگذار بوده است.