آبادی آبادان با «گردشگری»

حالا و با گذشت 35 سال از جنگ تحمیلی این شهر دوباره می خواهد به دوران شکوه و جلوه گری خود بازگردد؛ این بار هم مثل گذشته از طریق نفت،​ اما نه نفت خام، که با صنایع و تاسیسات نفتی و یادگارهایش که ظرفیت تبدیل شدن به بزرگترین سایت موزه نفتی جهان را دارد و می تواند به یکی از بزرگترین قطب های گردشگری خشکی و دریایی در کشورمان تبدیل شود.

به گزارش جام جم، آبادان در روزگاری نه چندان دور، شهر اولین های این سرزمین بود؛ اولین هایی که تحفه و ره​آورد کشف نفت در مسجد سلیمان و تاسیس پالایشگاه در آبادان بود؛ اولین هایی که با ساخت نخستین و بزرگترین پالایشگاه تصفیه و صدور نفت جهان (در سال 1291 ه.ش) در این شهر،​ پرونده اش باز شد و به اولین های نفتی و غیرنفتی دیگری همچون تلمبه خانه، انبارهای بزرگ کالاهای ترانزیت، اسکله های بزرگ بارگیری نفت، چرثقیل هایی با ظرفیت بالا که بزرگترین و معروفترین آنها، «اکوان دیو» بود، بیمارستان نفت، اولین فرودگاه بین المللی، اولین باشگاه و زمین ورزشی، اولین تیم فوتبال،​ اولین سینما ( با پخش فیلم های روز دنیا به چند زبان)، اولین رایانه ایران و خاورمیانه، پیست موتورسواری، اسب سواری، قایقرانی، رالی، گلف و بیلیارد، خیابان های آسفالت شده و خانه های شیک و مدرن و ... ختم شد. این اولین ها آبادان را به عروس ایران و شهروندانش را به از ما بهترانی تبدیل کرد که وقتی برای مردم شهرهای دیگر ایران (که همچنان دور از نمادهای توسعه و شهرنشینی بودند) از امکانات شهرشان می گفتند، کسی باور نمی کرد و فکر می کردند که به قول معروف "لاف" می زنند. عروس زیبا و طناز ایران اما 68 سال بیشتر جلوه گری نکرد و دیو جنگ در سال 1359 قامت بلندش را تا کرد و کمرش را شکست. در روزهایی به تعداد انگشتان دست، تمام تاسیسات نفتی و امکانات و خدمات شهری و زیرساخت هایش متلاشی و نابود شد و گرچه پس از جنگ دوباره زندگی کم و بیش در آن جریان یافت، اما هیچگاه به عصر طلایی خود بازنگشت. این زیبای خفته که امروز به پیرزنی خسته و فرتوت و زخم خورده با پیرهنی کهنه و مندرس تبدیل شده، هنوز نفس می کشد، اما جراحات عمیق و التیام نیافته زیادی را همچنان می توان در جای جای پیکر نحیفش نظاره کرد؛ از تاسیسات نفتی تخریب شده و از کار افتاده گرفته تا امکانات و بناهای زیبای شهری که دیگر نیست، یا به مخروبه ای غیرقابل استفاده و سکونت تبدیل شده است.

استفاده ای متفاوت از نفت

نفت اما دوباره می خواهد تازگی و طراوت و جوانی را به عروس آبادان بازگرداند، به مدد همین مخروبه ها، با روح بخشیدن به آنها و با کمک صنعت گردشگری. ده ها و صدها اثر نفتی و غیرنفتی (وابسته به نفت)، امروز در آبادان وجود دارد که ظرفیت تبدیل شدن به موزه و میراث تاریخی فرهنگی و جذب گردشگر را دارد. آبادان اصلا خودش یک «شهرموزه» است و مدیران شرکت نفت می خواهند این «شهرموزه» را احیا کنند و با احیای آن، اشتغال و درآمد و رونق و آبادانی را دوباره به آبادان بازگردانند. اینها را اکبر نعمت‌اللهی، مدیر طرح موزه‌های صنعت نفت در وزارت نفت می گوید و می افزاید: از آنجا که تمام مناطق شهر آبادان با صنعت نفت و تاسیسات و دستاوردهایش عجین شده است، مشاوران طرح موزه های صنعت نفت، اعلام کردند که این شهر ظرفیت تبدیل شدن به «شهرموزه» را دارد، اما به دلیل وسعت زیاد این «شهرموزه» تصمیم گرفتیم، ابتدا 5 نقطه از این شهر را مرمت، بازسازی و احیا و تبدیل به سایت موزه کرده و در مراحل بعد و بتدریج به احیای «شهرموزه» آبادان برسیم.

پنج نقطه برای «شهر موزه»

نعمت اللهی، این پنج نقطه را شامل اولین پمپ بنزین آبادان، اسکله های نفتی این شهر، خانه های تشریفاتی و باشگاه انکس، اولین آموزشگاه فنی و حرفه ای کشور در آبادان (Artisan school ) و پالایشگاه قدیمی آبادان شامل نیروگاه شماره یک، کارگاه ریخته گری، اولین آسانسور کشور، مخازن پرچی و ... عنوان کرده و تصریح می کند: اولین پمپ بنزین کشور با عنوان «بنزین خانه»، پس از بازسازی و احیاء، بیش از یک ماه پیش ( در 28 دی ماه) افتتاح و درهایش به روی بازدیدکنندگان باز شد. موزه «آرتیزین اسکول» نیز تا بهار سال آینده به بهره برداری می رسد و امیدواریم فاز اول پارک موزه ساحلی اسکله ها را نیز در سال آینده راه اندازی کنیم.

به گفته وی اعتبار لازم برای راه اندازی این سایت موزه ها ( که تنها در خصوص هزینه ایجاد موزه‌های نفت در آبادان، مسجد سلیمان و تهران در فاز نخست 16میلیارد تومان برآورد شده است) توسط شرکت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش تامین می شود.

مدیر طرح موزه‌های صنعت نفت به نقش مشاوره ای سازمان میراث فرهنگی درخصوص احیای شهرموزه آبادان نیز اشاره کرده و یادآور می شود: براساس تفاهم نامه ای که بین وزارت نفت و سازمان میراث فرهنگی در زمان ریاست آقای سلطانی فر در میراث به امضا رسید، کارشناسان این سازمان درصورت نیاز به ما مشاوره اطلاعاتی می دهند، ضمن اینکه ثبت ملی آثار و ابنیه قدیمی نفتی نیز با کمک کارشناسان این سازمان صورت می گیرد.

به «بنزین خانه» خوش آمدید

اولین موزه از «شهرموزه» بزرگ آبادان که یک ماه پیش به بهره برداری رسید، نخستین پمپ بنزین ایران است که در سال 1927در شهر آبادان ایجاد شده بود. در موزه «بنزین خانه» اکنون پمپ‌های قدیمی بنزین از پمپ‌های شیشه‌ای تا مخازن فلزی مدرن تهیه و به نمایش گذاشته شده است. بنزین خانه با وجود مساحت کوچکش، تمام وسایل کوچک و بزرگ و مراحل انتقال نفت و بنزین و مصرف آن را در کشورمان در طول چند دهه به همراه اسناد تاریخی و عکس های قدیمی از مصرف نفت و بنزین را به تصویر می کشد.

ساسان صوفی، ناظر و مجری پروژه موزه‌های آبادان با اشاره به آغاز عملیات اجرایی ساخت بنزین خانه از ابتدای سال 94 می گوید: یکسال‌ونیم طول کشید تا ساختمان ویران این پمپ بنزین (که از روی تصویر یک کتاب در سال 1330 شناسایی شد)، همانگونه که 90سال پیش و با آجرهای بغدادی ساخته‌ شده بود، بازسازی شود.

به گفته وی، موزه «بنزین خانه» طی یک ماه گذشته بیش از دو هزار بازدیدکننده از داخل و خارج از کشور داشته که رکوردی کم نظیر در بین تمام موزه های غیرنفتی در کشور است و ظرفیت بزرگ سایت موزه های نفتی برای جذب گردشگر و اشتغال و درآمدزایی را نشان می دهد.

فاطمه مرادزاده