به گزارش جام جم آنلاین از میزان، بسیاری تصور می کردند با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جنگ سرد میان این دو ابر قدرت هم پایان می یابد، اما با فروکش کردن مقطعی این جنگ پس از فروپاشی شوروی، رفته رفته روسیه خود را بازیافت.
آمریکایی ها تصور می کردند که دیگر یکه تاز دنیا خواهند بود اما این خوش خیالی دیری نپایید، چرا که از یک سو روسیه خود را دوباره توانست به اوج قدرت برساند و از سوی دیگر ایالات متحده با قدرت نوظهوری به نام انقلاب اسلامی ایران روبرو شد.
جمهوری اسلامی هم رفته رفته خود را علیرغم همه فشارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی، توانست قدرتمند و مقتدر کند به گونه ای که اکنون در تحولات و بحران هایی که از سوی آمریکا در غرب آسیا ایجاد شده تأثیر گذار و سرنوشت ساز است.
آمریکایی ها با یک پدیده دیگر نیز روبرو شدند و آن چین است. جمهوری خلق چین از نظر اقتصادی یکی از نگرانی های آمریکا تلقی می شود، ضمن این که سیاست های پکن به مسکو هم نزدیک است و حتی می توان گفت روابط این دو کشور راهبردی است. چین با ایران هم روابط خوبی دارد.
اکنون شرایط در منطقه غرب آسیا به ویژه در سوریه و عراق، مطلوب آمریکایی ها و کشورهای همپیمان او نیست.
کاخ سفید خود را شکست خورده تحولات منطقه می داند، کشورهای عربی همپیمان آمریکا یکی از دلایل شکست سیاست های ایالات متحده در منطقه است چرا که بی عرضگی در آنها موج می زند!
البته دلیل اصلی شکست آمریکا در رسیدن به اهداف خود، نقش و نفوذ ایران است. اکنون جمهوری اسلامی ایران با همراهی روسیه معادلات آمریکا در سوریه را به هم زده اند.
ترکیه که یک همپیمان استراتژیک در منطقه برای آمریکا محسوب می شد، اکنون خود را به روسیه نزدیک کرده است.
البته هنوز زود است که بتوان در قبال تغییراتی که در رفتار ترکیه به وجود آمده قضاوت کرد، ولی تا همینجا نشان می دهد که گرایش او به شرق بیشتر شده است.
ترکیه تا پیش از این یکی از کشورهای شکست خورده در بحران سوریه و عراق به حساب می آمد، اما با تغییراتی که در سیاست خود ایجاد کرد، از شکست حتمی رهایی یافت.
نیروهای ارتش ترکیه که بخش هایی از خاک عراق را اشغال کرده اند، با سفر نخست وزیر این کشور به بغداد توافقی به دست آمد که قرار شد ارتش ترکیه خاک عراق را ترک کند، این تصمیم در حالی گرفته شد که تا پیش از این مقامات دولت اردوغان بر ماندن واحدهایی از ارتش خود در بخش هایی از موصل اصرار و تأکید داشتند.
اما آمریکا برای این که شکست های خود را جبران کند، سکوت نکرده بلکه در دیگر مناطق در حال آرایش نظامی است.
میان روسیه و آمریکا اکنون به خاطر وجود جنگ سرد، یک رقابت تسلیحاتی جدی وجود دارد، هر یک از این کشورها، در این رقابت سعی دارند با ساخت سلاح های پیشرفته و استقرار آنها در مناطق مختلف دنیا، قدرت نمایی کنند.
گرچه کارشناسان اعتقاد دارند و توصیه می کنند که باید روسیه و آمریکا از افزایش تنش های میان هم جلوگیری کنند و از آن بکاهند، اما شرایط به گونه ای پیش می رود که نمی توان از آن دوری کرد.
شاید با استقرار دونالد ترامپ در کاخ سفید سیاست های آمریکا در قبال روسیه هم اندکی تغییر کند و از شدت جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی این دو بکاهد، البته این یک گمانه زنی است، چرا که رئیس جمهور آمریکا مجری سیاست ها است و هر آنچه که به او دیکته شود، اجرا خواهد کرد.
یکی از دلایل اصلی تأسیس ناتو مقابله به شوروی بود و اکنون با قدرت یافتن روسیه، این تشکل نظامی میان اتحادیه اروپا و آمریکا، مقابل روسیه صف آرایی کرده است.
در تازه ترین اقدامی که آمریکا انجام داده هزاران تانک وارد آلمان کرده تا در نقاط حساس اروپا مستقر شود.
تانک های «آبرامز» که یکی از پیشرفته ترین تانک های دنیا است، قرار است در بخش های اروپای شرقی مستقر شود.
روسیه اکنون از سوی آمریکا و اروپا تحریم است، این تحریم ها به خاطر مسئله اوکراین و الحاق کریمه به خاک روسیه انجام شده است.
بحران اوکراین و دخالت هایی که غرب در این کشور انجام داد، باعث شد تا دولت قانونی این کشور سرنگون شود و یک دولت دست نشانده وابسته به آمریکا در آن مستقر گردد.
این مسئله باعث تنش های زیادی میان روسیه با آمریکا و اروپا شد که هنوز هم ادامه دارد.
رروسیه دیگر در اروپا کشورهای همپیمان ندارد تا بتواند همانند سابق اروپای شرقی را مقابل اروپای غربی و آمریکا قرار دهد. اکنون هم کشورهایی که تا پیش از این بلوک شرق خوانده می شدند، در دامن آمریکا و اروپا قرار دارند حتی کشورهایی که از درون اتحاد جماهیر شوروی مستقل شدند با نفوذ آمریکا به سوی او گرایش پیدا کردند.
کارشناسان و صاحبنظران نظامی و سیاسی اقدام آمریکا را پس از جنگ سرد بی سابقه می دانند. اما استقرار هزاران تانک پیشرفته آمریکا در اروپا از سوی روسیه بدون پاسخ نخواهد ماند. مسکو هم نقل و انتقالات نظامی خود را افزایش خواهد داد و مرزهای طولانی روسیه با اروپا از یک سو و مرزهای شرقی این کشور پهناور از سوی دیگر روسیه را از یک موقعیت جغرافیایی ویژه برخوردار کرده است.
ضمن این که روسیه در کنار ایران با نقش آفرینی خود در بحران سوریه توانسته است توان خود را به رخ آمریکا و غرب بکشد و قدرت چانه زنی را بالا ببرد. پایگاه های نظامی روسیه در سوریه گسترش خواهد یافت.
بسیاری از این تانک ها قرار است در لهستان مستقر شود، کشوری که تا پیش از این در بلوک شرق قرار داشت و یکی از کشورهای همپیمان شوروی بود.
استقرار نیروهای نظامی آمریکا و ناتو در کشورهای اروپای شرقی نگرانی آمریکایی ها را از گرایش به سوی روسیه نشان می دهد.
اروپا از بابت تروریست ها هم نگران است، کشورهای اروپایی از این پس بودجه نظامی و امنیتی خود را افزایش می دهند تا بتوانند آنها را ارتقاء داده تا در مقابل تهدیدات تروریست ها و تهدیدی که از سوی روسیه تصور می کنند، خود را آماده سازند.
اما همه این واکنش های انجام شده از سوی آمریکا و اروپا، به افزایش تنش ها می انجام و ضریب درگیری ها را هم میان این دو بالا می برد.
آمریکا و اروپا اکنون با اقداماتی که انجام می دهند، صلح و امنیت دنیا را به خطر انداخته اند. در حالی که به بهانه های گوناگون برای ایجاد صلح و امنیت کشورهای منطقه از جمله عراق و افغانستان را ویران کردند.
حتی با یک بهانه واهی به تحریم گسترده ایران پرداختند، چرا که اعتقاد داشتند فعالیت های هسته ای ایران غیر صلح آمیز است در حالی که همه فعالیت های هسته ای ایران صلح آمیز و زیر نظر آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار دارد.
آمریکایی ها ادعا می کنند با محدود کردند فعالیت های هسته ای ایران، منطقه و دنیا را از خطر جنگ دور ساختند و باعث ایجاد صلح و امنیت شدند! اما همه اقدامات آمریکا بر ضد صلح و امنیت دنیا است.
اما اکنون که هزاران تانک آبرامز آمریکا وارد اروپا شده است، آیا ترامپ با این نقل و انتقال گسترده موافق است؟
تنها چند روز دیگر به حضور اوباما در کاخ سفید باقی است و پس از آن ترامپ برای 4 سال وارد این کاخ می شود. آیا او با سیاست گسترش نظامی آمریکا موافق است یا دستور خواهد داد تانک ها به آشیانه های خود بازگردند؟!
رئیس جمهوری منتخب آمریکا درباره روابط با روسیه در زمان ریاست جمهوری خود در چند توئیت از «بهبود رابطه» با این کشور استقبال کرد و نوشت؛ کسانی که این بهبود رابطه را چیز بدی می دانند «افراد نادان یا احمق» هستند.
دونالد ترامپ نوشت «داشتن یک رابطه خوب با روسیه امر خوبی است، چیز بدی نیست. تنها افراد نادان، یا احمقها، فکر می کنند بد است.»
تا چند روز دیگر که ترامپ دولت آمریکا را در دست گرفت و کابینه خود را تشکیل داد، سیاست های واقعی این کشور در قبال بسیاری از مسائل روشن می شود. هر چند امیدی به تغییر مثبت در رفتار آمریکا نمی رود.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد