نرخ رشد اقتصادی با افزایش بیکاری همخوانی ندارد

نرخ رشد اقتصادی کشور در شش ‌ماهه نخست سال جاری که رشد 7/4 درصدی نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد و نرخ بیکاری 12/7 درصدی که نسبت به مدت مشابه سال قبل 8/1 درصد رشد را نشان می‌دهد. با اعلام رشد اقتصادی غیرمنتظره 7/4 درصدی، انتظار همگان بر کاهش نرخ بیکاری بود، زیرا رشد اقتصادی آن‌هم با نرخ بیش از 7 درصد مبین افزایش تولیدات کشور بوده که نیازمند کار و تلاش بیشتر و در نتیجه اشتغال بیشتر در کشور است و اصولا این دو شاخصه ارتباط مستقیم و معناداری با یکدیگر دارد. گرچه با اعلام افزایش نرخ بیکاری در سال جاری، گمانه‌زنی درخصوص علت همخوان نبودن این دو شاخصه اقتصادی در کشور بالا گرفته است. با وجود رشد اقتصادی 7/4 درصدی در کشور همزمان شاهد افزایش نرخ بیکاری هم هستیم، که می‌تواند ناشی از دو علت عمده باشد:

نخست این‌که آمارهای اعلامی مخدوش باشد؛ یعنی یا رشد اقتصادی اعلام شده واقعیت نداشته یا رشد منفی اشتغال غیرواقعی باشد که در هر دو حالت و با توجه به این‌که آمارهای ارائه شده از سوی مرجع رسمی کشور اعلام شده و توسط بالاترین مقام اجرایی کشور نیز رسانه‌ای شده است، لذا در صحت آن نمی‌توان تردید داشت.

علت دوم این‌که مطابق نظر اغلب کارشناسان اقتصادی کشور که پس از اعلام نرخ رشد اقتصادی کشور بیان شد، رشد اقتصادی 7/4 درصدی در بخش‌های غیرمولد اقتصاد صورت پذیرفته که نتوانسته بر افزایش اشتغال کشور تاثیر مثبت داشته باشد و نرخ رشد بخش‌های مولد نظیر صنایع کوچک و متوسط همچنان پایین است که وضعیت بازار نیز بر این نظر صحه می‌گذارد و لذا عمده رشد اقتصادی کشور در بخش‌های تولید و فروش نفت و گاز و میعانات گازی و اصولا فروش مواد اولیه صورت گرفته است. بدیهی است اعلام رشد اقتصادی بخش‌های مختلف اقتصاد به تفکیک می‌تواند در شفافیت بیشتر این موضوع کمک کند. نظر فرعی دیگر این‌که، چنانچه درصدی از این رشد اقتصادی در بخش‌های مولد کشور و مثلا صنایع کشور اتفاق افتاده باشد، تنها توانسته بخش‌هایی از این صنایع را دربرگیرد که قبلا با ظرفیتی کمتر از ظرفیت واقعی خود مشغول به کار بوده‌اند. به عبارت دیگر افزایش تولید این بخش ناشی از افزایش ظرفیت تولید یا توسعه این صنایع نبوده و فقط توانسته ظرفیت‌های خالی‌مانده را تا حدودی پر کند و لذا نتوانسته به افزایش اشتغال نیز منجر شود. فرض آخر این‌که، آمار ورود افراد جویای کار به بازار کار کشور و نرخ رشد آن به‌قدری بالاست که توانسته از نرخ رشد اقتصادی کشور نیز پیشی گرفته و با وجود نرخ رشد اقتصادی 7/4 درصدی، همچنان نرخ رشد بیکاری را از نرخ رشد اقتصادی کشور بالاتر نگه دارد.

علیرضا حائری

کارشناس اقتصاد