میراث ناامیـدی

حالا با گذشت هشت سال و در حالی که او آخرین روزهای حضور خود در کاخ سفید را می‌گذارند، کارشناسان به میراث به‌جا مانده از او نگاهی می‌اندازند، میراثی که به گفته بسیاری باعث سرخورده و ناامید شدن مردم آمریکا نسبت به تغییر واقعی شده و دو نامزدی را در پیش روی آنها قرار داده که در واقع انتخاب بین بد و بدتر است. در ادامه به بخش‌هایی از کارنامه ناموفق اوباما اشاره می‌شود که نظرسنجی‌های عمومی در این زمینه نیز آنها را تائید می‌کند.

از میدان جنگ عراق تا رسوایی گوانتانامو

یکی از قول‌ها و تعهدات مهم اوباما در سال 2008، پایان دادن به جنگ عراق بود که بوش و دیک چنی آن را به راه انداخته بودند؛ بستن زندان گوانتانامو در کوبا و تغییر رفتار دولت در زمینه نظارت و جاسوسی از شهروندان از دیگر قول‌هایی بود که اوباما در آن زمان داد. با گذشت هشت سال، جنگ و ناآرامی در عراق همچنان ادامه دارد؛ گوانتانامو در حالی همچنان باز است که ثابت شده بسیاری از زندانیان آن به اشتباه در آنجا حضور دارند و میزان نظارت به روش‌های مختلف بر آمریکایی‌ها شکل بی سابقه‌ای به خود گرفته است. در واقع دولت اوباما و وکلای آن بصراحت از این نقض قانون اساسی دفاع کرده و حتی خواستار رویکرد شدیدتر در این زمینه شده‌اند.

زندگی سخت سیاهان

تبعیض نژادی و شرایط اقتصادی شهروندان سیاهپوست در طول دو دوره ریاست جمهوری اوباما رو به وخامت گذاشت. زمانی‌که در سال نخست ریاست جمهوری اوباما، یک افسر پلیس یک استاد سیاهپوست دانشگاه هاروارد را با وجود نشان دادن کارت شناسایی خود به اتهام حمل مواد مخدر دستگیر کرد، رئیس‌جمهور آمریکا و مردانش هیچ واکنش و یا درخواستی برای پایان دادن به این وضعیت مطرح نکردند. در نتیجه تبعیض نژادی و کشتن شهروندان سیاهپوست به دست افسران غالبا سفید پوست به مساله‌ای عادی در جامعه آمریکا تبدیل شد؛ این اتفاقات در حالی بود که تجهیز و نظامی‌گری نیروهای پلیس شهری آمریکا به حدی زیاد شد که تفاوتی میان آنها و ارتش‌های خارجی وجود ندارد. اساسا شخص رئیس‌جمهور نیز واکنش کم و بسیار محدودی را نسبت به این مسائل داشت.

سراب دفاع از کارگران

باراک اوباما با حمایت جنبش‌های کارگری توانست به ریاست جمهوری برسد و این تعهد را داد که با اصلاح قوانین در این رابطه، کمک بیشتری به آنها کند. یکی از این موارد تشکیل اتحادیه‌ای بود که اکثریت کارگران را در بر گرفته و حقوق آنها در مورد قراردادها را رعایت کند. با این حال لایحه تشکیل این اتحادیه هیچ‌گاه از طرف اوباما ارائه و حمایت نشد. طی این هشت سال، آنها در شرایطی به فعالیت خود ادامه دادند که «قانون روابط کارگری ملی» در بسیاری از موارد به ضرر آنها بود.

آموزش؛ همچنان نابرابر

در زمینه آموزش، رئیس‌جمهور آمریکا به جای سرمایه‌گذاری بهتر و بیشتر مدارس در مناطق فقیرتر آمریکا، در جهت خصوصی‌سازی هرچه بیشتر مدرسه‌ها حرکت کرد. به‌تبع این سیاست نیز پول ناشی از مالیات‌های عمومی نیز در اختیار همین مدارس خصوصی قرار گرفت و موجب شد که دانش‌آموزان حاضر در مدارس عمومی بازنده اصلی این جریان باشند. در زمینه آموزش‌عالی نیز دولت در نقش وام‌دهنده به دانشجویان عمل کرد، اما میزان سود بالای آنها باعث شد این افراد تا سال‌ها بدهکار دولت باشند. نکته قابل توجه اینجاست که بانک‌های بزرگ آمریکا می‌توانند با سودی بسیار ناچیز وام دریافت کنند، اما دانشجویان این کشور باید تا مدت‌ها بازپرداخت وام‌های خود با سود حدود 6 درصد را انجام دهند. موید این مطلب این حقیقت است که میزان بدهی دانشجویان آمریکا در اولین سال ریاست جمهوری آمریکا حدود 600 میلیون دلار بود و این در حالی است که این رقم هم‌اکنون به 1.3 تریلیون دلار رسیده است.

اقتصاد ورشکسته

نگاهی به آمار و ارقام در بخش اقتصادی نیز نشان می‌دهد میراث به‌جا مانده اوباما در این زمینه چندان قابل تعریف و دفاع نیست. اخیرا اعلام شد میزان حضور و فعالیت نیروی کاری آمریکا حدود 62 درصد بوده و این در حالی است که حدود 95 میلیون نفر از شهروندان این کشور شغلی ندارند. همچنین اوایل ماه سپتامبر اعلام شد میزان فعالیت نیروی کاری این کشور کمتر از 62 درصد بوده این رقم طی 40 سال گذشته بی‌سابقه بود. در آمد خانوارهای آمریکایی نیز طی این مدت کاهش داشت. بنا به اعلام پایگاه تحلیلی و خبری Conservative Review درآمد خانوارهای آمریکا در ابتدای ورود اوباما به کاخ سفید از 57 هزار دلار به حدود 53 هزار دلار در اواخر سال 2014 رسید. به طور طبیعی میزان مالکیت خانه نیز کمتر می‌شود به گونه‌ای که وال‌استریت ژورنال اخیرا اعلام کرد این میزان هم‌اکنون به 63درصد رسیده که کمترین میزان طی 48 سال گذشته بوده است. از سوی دیگر، دفتر بودجه کنگره آمریکا در ژانویه 2009 ( زمان آغاز به کار رسمی اوباما ) پیش‌بینی ده ساله‌ای در مورد اقتصاد منتشر کرد که شامل شاخص‌هایی همچون میزان بیکاری، تولید ناخالص داخلی، کسری بودجه، بدهی دولتی و نرخ سود بانکی بود. این مرکز در اواخر سال 2015 گزارشی در همین زمینه منتشر کرد و مشخص شد به غیر از میزان بیکاری که تاحدودی بیشتر از پیش‌بینی‌ها بوده، باقی مسائل پایین‌تر از انتظارات بوده است. به عنوان مثال میزان تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی شده حدود 33 درصد بود و این در حالی است که میزان واقعی آن هم‌اکنون حدود 22 درصد است.

سقوط آزاد در محبوبیت مردمی

صرفنظر از آمار و ارقام رسمی منتشر شده در مورد عملکرد هشت ساله اوباما در کاخ سفید در عرصه‌های مختلف، نظرسنجی‌های عمومی نیز نشان می‌دهد مردم آمریکا دیدگاه مثبتی نسبت به این مسائل ندارند. در همین زمینه شبکه سی‌ان‌ان و پایگاه ORC نظرسنجی از مردم آمریکا انجام داده و نظر آنها را در مورد اقدامات اوباما در زمینه‌های مختلف پرسیدند. یکی از سوالات مطرح شده این بود که آیا اوباما طی این مدت توانسته است اقتصاد آمریکا در مسیر درست خود قرار دهد. 52 درصد از پاسخ‌دهندگان به این سوال عقیده داشتند که اوباما کارنامه ضعیفی در این زمینه از خود بر جای گذاشته است. اوباما از همان روزهای ورود به کاخ سفید بر کنترل و مدیریت حمل سلاح در آمریکا تاکید و اصرار فراوانی داشت، اما نتایج این نظرسنجی مشترک نشان داد که به اعتقاد مردم آمریکا، اوباما در این زمینه نیز موفق عمل نکرده است. در همین زمینه اعلام شد که حدود 56 درصد از پاسخ‌دهندگان با سیاست اوباما در این عرصه موافق نبوده‌اند. این در حالی است که در بخش دیگری از این نظرسنجی وقتی از افراد پرسیده شد که آیا موافق اتخاذ سیاست‌های شدیدتر در زمینه حمل سلاح هستید، حدود 67 درصد به این سوال پاسخ مثبت دادند.

آمریکا، هنوز جنگ‌طلب

بحث سیاست خارجی و عملکرد اوباما طی این هشت سال از دیگر مسائلی بود که در این نظرسنجی مورد سنجش قرار گرفت و نتایج نشان داد که 56 درصد از پاسخ‌دهندگان نظر مثبت و مساعدی نسبت به اوباما در این زمینه نداشته‌اند. از سوی دیگر در طول تاریخ آمریکا شهروندان آمریکایی همواره بر سر این موضوع بحث داشته‌اند که آیا کشورشان باید در منازعات و تنش‌های خارجی و فراتر از مرزها دخالت کند یا خیر. این یکی از سوالات همین نظرسنجی بود و مشخص شد 54 درصد از مردم خواستار پایان دادن به این وضعیت هستند. جنگ عراق و حضور نیروهای آمریکایی در این کشور، مشکلات فراوانی برای آمریکا به وجود آورده است. بر همین اساس در این نظرسنجی پرسیده شد که بین بوش و اوباما کدامیک را مقصر در این زمینه می‌دانند. با وجود این‌که جورج بوش آغازگر این جنگ بود و اوباما تنها وعده پایان دادن آن را داده بود، اما مردم در این نظرسنجی اوباما و بوش را به طور یکسان و حدود 42 درصد مقصر در این زمینه معرفی کردند. وضعیت امروز سوریه، لیبی، حکایت عهدشکنی در اجرای برجام و نیز حضور متحدانی چون عربستان در بین دولت‌های نزدیک به کاخ سفید، نشان از آن دارد که اوباما نتوانست به شعار خود برای تغییر در وضعیت سیاسی آمریکا موفق عمل کند.

رضا عظیمی / جام‌جم

ضمیمه جام سیاست