شبکه کودک با مخاطب 82 درصدی

طی این مدت که مدیریت شبکه کودک و نوجوان را به‌عهده دارید، چقدر از برنامه‌هایتان عملی شده است؟

اولین کار ما مطالعه تطبیقی شبکه‌های کودک و نوجوان با شبکه‌های دیگر و همین طور تحلیل اطلاعاتی بود که در معاونت سیما یا دیگر مراکز پژوهشی در این زمینه تولید شده‌اند. به این جمع‌بندی رسیدیم که باید برای سه رده سنی سه کانال تلویزیونی داشته باشیم؛ برای خردسالان زیر شش سال، کودکان شش تا 12 سال و نوجوانان 12 سال به بالا. بر این اساس کانال‌های خردسال و کودک راه افتاده و این روزها مشغول آماده‌سازی برنامه‌های کانال نوجوان هستیم. در نگاه کلی، یک شبکه پخش‌کننده انیمیشن برای همه رده‌های سنی را تحویل گرفتیم و شبکه‌ای با دو کانال برای خردسال و کودک راه ‌انداخته‌ایم که کانال سوم آن نیز در راه است.

درباره کانال و تفاوت آن با شبکه توضیح می‌دهید؟

فعلا به دلیل محدودیت‌های فنی که در پخش فرکانس وجود دارد، دو کانال خردسال و کودک با تفکیک ساعت‌های پخش روی یک فرکانس پخش می‌شوند. در واقع یک فرکانس به یک شبکه اختصاص پیدا می‌کند و بعد چند کانال از همین فرکانس برنامه پخش می‌کنند. این مدل قبلا هم در کشور ما وجود داشته و هم در کشور آلمان برای یکی از شبکه‌های کودک و نوجوان اجرا می‌شود. در واقع راه‌حلی در دوره گذار است تا زمانی که مشکلات فنی رفع شود.

این شبکه در تمام ایران، قابل دریافت است؟

بله. بجز 10 درصد تماشاگران که به صورت آنالوگ تلویزیون تماشا می‌کنند، برای بقیه کسانی که به صورت زمینی یا ماهوارهای شبکه‌های دیجیتال را دریافت می‌کنند، قابل پخش است.

از دلایل رشد 6 درصدی مخاطبان شبکه کودک اطلاع دارید؟

از ابتدای راه‌اندازی شبکه کودک اعلام شد که برنامه‌سازی در این شبکه بر اساس یک منظومه تربیتی انجام می‌گیرد و در واقع برنامه‌های این شبکه یک فرآیند تربیتی را طی می‌کند که از مبدا میل مترقی شروع می‌شود و به مقصد نیازهای کودکان خاتمه پیدا می‌کند.

لذا ما یک شبکه سرگرمی صرف نیستیم؛ بلکه با تلفیق جذابیت و تربیت، تولید محتوا می‌کنیم. براساس بازخوردهایی که از والدین دریافت می‌کنیم، خردسالان و کودکانی که الان بیننده حرفه‌ای و وفادار شبکه کودک هستند، به نسبت پنج ماه قبل علاقه بیشتری به کتاب دارند. این یکی از اثرات مجموعه اقدامات شبکه برای ترویج مطالعه است. ما هر روز یک عنوان کتاب جدید را به کودکان و یک عنوان را به خردسالان ارائه و معرفی می‌کنیم. امیدوارم با استمرار این روند، نسل بعدی ما سرانه مطالعه بیشتری داشته باشد. همچنین کمپین‌هایی داریم که توجه بچه‌ها و خانواده‌ها را جلب کرده است؛ مانند کمپین «کوچک تنهاتر است» که توجه خانواده‌ها را به کودکان قربانی آسیب‌های اجتماعی جلب می‌کند.

آخرین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که 82درصد کودکان ایرانی مخاطبان شبکه هستند.

چند درصد از برنامه‌های این شبکه انیمیشن است و چند درصد زنده؟ چه بخشی به آثار ایرانی اختصاص دارد؟

برای مخاطب خردسال 80 درصد انیمیشن و 20 درصد برنامه زنده تدارک دیده‌ایم. کانال کودک هم 60 درصد انیمیشن و 40 درصد برنامه زنده پخش می‌کند. نسبت انیمیشن‌های خارجی را از 75 درصد کاهش دادیم و با افزایش برنامه‌های ساخت ایران، فعلا 50 درصد از انیمیشن‌های این شبکه خارجی هستند.

حضور خانم خامنه در کانال پویا می‌تواند به این معنا باشد که نویسندگان، تهیه‌کنندگان و برنامه‌سازانی که در دهه60 برای کودکان برنامه می‌ساختند به شبکه کودک بازمی‌گردند؟

بله، با برخی از برنامه‌سازان آن سال‌ها مذاکره کرده‌ایم، اما همکاری با خانم خامنه دلایل دیگری دارد. برای انتخاب مجری کانال‌ها مطالعاتی داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که برای رده خردسال باید شخصیتی همسن پدربزرگ یا مادربزرگ مخاطبان انتخاب کنیم که ضمن ارتباط با خردسالان، جای مادرشان را نگیرد و بهتر است برای رده کودک هم از جوان‌هایی تقریبا 20 تا 30 ساله انتخاب کنیم که می‌توانند جای معلم‌ها باشند.

خردسالان نیاز دارند در تلویزیون با مجری‌ای روبه‌رو شوند که چهره‌ای آشنا باشد تا دچار استرس و نگرانی نشوند و بتوانند با او انس بگیرند. مجری کانال‌ها به این دلیل اضافه شدند و خانم خامنه به عنوان یکی از مجریان ماندگار در عرصه کار خردسال با توجه به تجربه موفق قبلی با ما در این زمینه همکاری می‌کند.

کانال امید با چه اهدافی برای نوجوانان راه‌اندازی می‌شود؟

پخش برنامه‌های نوجوان از 30 فروردین در شبکه کودک و نوجوان شروع شد و ساعات پایانی هر روز را به نوجوانان اختصاص داده‌ایم. امیدواریم با تمهیدات فنی سازمان صدا و سیما، بتوانیم در یک فرکانس مستقل برنامه‌های نوجوان را پخش کنیم چراکه خلأ برنامه‌های مخصوص نوجوانان بسیار جدی است و اردیبهشت ماه امسال مورد انتقاد شدید رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. به لطف خدا، فعلا چهار ساعت یعنی هشت تا 12 شب برای نوجوانان برنامه پخش می‌کنیم و امیدواریم کانال امید هر چه زودتر راه‌اندازی شود.

چه برنامه‌هایی برای شبکه کودک و کانال‌های زیرمجموعه آن دارید؟

در واقع چند آرزو برای شبکه کودک و نوجوان داریم. اول این که حجم برنامه‌های خارجی از 50 درصد کاهش پیدا کند، اما با بودجه موجود برایمان مقدور نیست. دوم حذف آگهی‌های بازرگانی است؛ این آگهی‌ها بخصوص برای خردسالان آسیب‌های تربیتی به دنبال دارد چون آنها تفاوت آگهی و برنامه را متوجه نمی‌شوند. برخی از آنها باعث می‌شود بچه‌ها به خانواده‌ها فشار وارد کنند و برخی اقتضائات تربیتی خانواده‌ها بر هم بخورد. آرزوی سوم این که هنرمندان با مخاطب کودک و نوجوان آشتی کنند. تلویزیون بر ستون‌ هنرهایی چون ادبیات، تئاتر، سینما، انیمیشن، گرافیک و موسیقی استوار است و تا وقتی هنرمندان قوی و جهانی نداشته باشیم که برای مخاطب کودک و نوجوان آثار جهانی بیافرینند شبکه کودک و نوجوان نمی‌تواند شبکه‌ای در تراز جهانی باشد.

آرزوی آخر این که سواد رسانه‌ای خانواده‌ها افزایش پیدا کند. کودکان باید حداکثر روزانه دو ساعت تلویزیون ببینند و بیشتر از آن آسیب‌هایی در فرآیند تربیت و رشد کودکان ایجاد می‌کند. این اتفاق بدون همکاری و مدیریت آنها برای ما مقدور نیست.

بازگشت برنامه‌سازان دهه 60

در دهه‌های 60 و 70 برنامه‌های موفقی برای کودکان و نوجوان تولید می‌شد؛ بنابراین با عوامل برنامه‌های موفق این دوره مذاکره کردیم. برخی از این حوزه دور شده بودند، پس آنها را ترغیب کردیم که برگردند. بعضی‌ دیگر طرح‌هایی داشتند که در شبکه‌های دیگر به تصویب رسیده بود، اما به دلیل مشکلات مالی تولید نشده بود. محمد اعلایی، تهیه‌کننده با سابقه برنامه‌های نوجوانانه قول داده با ما همکاری داشته باشد؛ همین طور مهران رسام قرار است یک مجموعه داستانی برایمان کارگردانی کند و با آقای قناد هم صحبت‌هایی داشتیم. خانم روستاپور هم این روزها مشغول ساخت یک برنامه تلویزیونی متفاوت است.

آذر مهاجر