شیهه شادی اسب ترکمن

به گزارش جام‌جم، پرورش اسب به‌عنوان صنعتی درآمدزا، اشتغال‌زا و ارزآور از دیرباز مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان بوده و این ظرفیت گرچه در کشور ما نیز در سطح بالایی وجود دارد، اما تا همین یکی دو سال پیش از دید مسئولان کشوری پنهان مانده بود. این مشکل بویژه برای اسب ترکمن محسوس‌تر و ملموس‌تر است؛ اسبی که خاستگاه اصلی آن استان‌های ترکمن نشین یعنی خراسان شمالی و گلستان است. بیشتر خانواده‌های ترکمن در این دو استان بویژه در منطقه راز و جرگلان خراسان شمالی، از گذشته دست‌کم یک اسب را در منزل خود نگه داشته و برای آن احترام خاصی قائل بوده و آن را منشأ نزول برکت در زندگی خود می‌دانند. از همین‌رو پرورش‌دهندگان گله‌های اسب نیز در این استان نسبت به دیگر نقاط کشور بیشتر به چشم می‌خورند. اسب ترکمن که در مجامع بین‌المللی به آن «خال تکه» می‌گویند، از ویژگی‌های ممتازی چون زیبایی، چابکی، استقامت زیاد، هوش بالا، کم خوراک بودن و تحمل زیاد در دمای بالای 50 درجه و زیر منهای 30 درجه برخوردار است و به دلیل همین ویژگی‌ها نیز در کشورهای اروپایی متقاضیان زیادی دارد، گرچه هنوز شرایط صادرات اسب از کشورمان فراهم نشده است.

تودرتوی مشکلات اسب ترکمن

اما پرورش اسب ترکمن بی‌دردسر نیست؛ چراکه هزینه تولید و پرورش اسب شامل خوراک و نگهداری بالاست و درنهایت بازار مناسبی هم برای فروش آن موجود نیست. پرورش‌دهندگان اسب ترکمن و کارشناسان این حوزه در گفت‌وگو با جام‌جم، معرفی نشدن درست و جامع این‌ گونه، نبود امکان صادرات و درمقابل واردات بی‌رویه اسب به داخل کشور، پرورش اسب به صورت سنتی و بومی و مهم‌تر از همه نبود تبارنامه مخصوص اسب ترکمن که سره را از ناسره تشخیص داده و جلوی اختلاط این نسل با گونه‌های بی‌کیفیت و به تبع آن افت قیمت را بگیرد، از مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های پیش‌روی اسب ترکمن عنوان می‌کنند. این درحالی است که به گفته اسب داران، در کمر اسب ترکمن دلار خوابیده و از طریق پرورش و صادرات آن می‌توان ارزآوری و در آمدزایی بالایی برای کشور داشت.

حال درکوران این مشکلات، بلندترین و مهم‌ترین گامی که درخصوص رفع مشکلات تولید و صادرات اسب ترکمن برداشته شده، تدوین تبارنامه اسب ترکمن است که اواخر شهریور امسال از آن رونمایی خواهد شد.

معاون فنی فدراسیون سوارکاری در‌این‌خصوص به جام‌جم می‌گوید: تدوین و انتشار تبارنامه اسب ترکمن راهی است برای سر و سامان دادن به وضعیت این گونه اسب که تاکنون کار چندانی برای آن انجام نشده است. فرید بردبارمی افزاید: تاکنون 2000 اسب اصیل ترکمن از طریق آزمایش DNA آنها شناسایی و ثبت شده که فهرست این اسب‌ها در کتاب تبارنامه اسب ترکمن که آخر شهریور رونمایی می‌شود، آمده و از اسب‌داران نیز خواسته شده است که اگر تاکنون اسب خود را برای شناسایی ژنتیکی معرفی نکرده‌اند، تا آخر آبان اقدام کنند.

به گفته وی، تدوین تبارنامه به منظور معرفی نژاد خالص اسب ترکمن صورت می‌گیرد و با تدوین و آماده‌سازی آن، اولا جلوی تخلفاتی همچون ناخالص کردن این نژاد گرفته می‌شود و ثانیا از واردات بی‌رویه و غیرقانونی اسب‌های بی‌کیفیتی که با نام اسب ترکمن این روزها به وفور انجام می‌شود، جلوگیری می‌شود. مهم‌تر این‌که داشتن تبارنامه، ارزش ملی و بین‌المللی به اسب ترکمن می‌دهد و علاوه بر این‌که آن را دوباره به دوران اوج و طلایی خود می‌رساند، می‌تواند باعث قیمت‌گذاری مناسب و پیدا شدن بازارهای فروش مناسب برای آن در عرصه بین‌المللی شود.

بازگشت امید به جامعه اسب‌داران ترکمن

تدوین تبارنامه اسب ترکمن امیدواری را به جامعه اسب داران ترکمنی هم کشانده است؛ آنجا که در گفت‌وگو با جام‌جم ترجیح می‌دهند ازاثرات مثبت این اقدام سخن بگویند.

حسین معظمی، پرورش‌دهنده اسب ترکمن در خراسان شمالی: بسیاری از مشکلات و چالش‌های حوزه اسب ترکمن ناشی از مشخص نشدن تبار و اصالت اسب‌های اصیل ترکمن بود که با آماده‌سازی و انتشار این تبارنامه می‌توان امیدوار به ساماندهی وضعیت این گونه اصیل ایرانی، معرفی درست آن به جامعه داخل و خارج از کشور، ورود سرمایه‌گذاران به این حوزه و افزایش قیمت اسب ترکمن بود.

اصغر امینی، پرورش‌ دهنده اسب ترکمن در چهارمحال و بختیاری: هزینه خوراک و نگهداری هر اسب ماهانه 700 تا 800 هزار تومان است که این هزینه بالا درصورتی می‌تواند صرفه اقتصادی برای تولیدکننده داشته باشد که بتواند اسب‌های خود را به فروش برساند درحالی که اکنون قیمت هر اسب ترکمن چیزی حدود 15 تا 25 میلیون تومان است که کمتر از هزینه‌ای است که صرف خوراک و نگهداری آن می‌شود، ضمن این‌که به دلیل نبود اعتبارنامه ملی، بازار فروش مناسبی هم برای اسب ترکمن وجود ندارد.

فاطمه مرادزاده