مشق شب سینما در خانه دوست

خاصه در مورد عباس کیارستمی که با ساخت فیلم‌های «نان و کوچه»، «زنگ تفریح»، «تجربه»، «مسافر»، «خانه دوست کجاست» و «مشق شب» در کانون پرورش فکری توانست گامی بلند در تثبیت سینمای کودک و نوجوان بردارد و راه را برای تجربه‌های هنری نسل جوان بگشاید.

هر چند امروزه دیگر فعالیت‌های کانون در سینما به‌دلایل متعدد اعم از ورود دستگاه‌های فرهنگی مختلف به این حوزه و...کمرنگ شده، اما هرگز نمی‌توان منکر نقشی شد که سال‌ها این مرکز هنری در تربیت نیروهای انسانی در بخش‌های مختلف هنری داشته است.

از این‌رو جام‌جم در این گزارش سراغ کارگردانانی که در عرصه کودک و نوجوان فعال بودند، رفته و نظر آنها را در مورد نقش و عملکرد این مرکز در پرورش نگرش هنری فیلمسازان، جویا شده است.

کانون بنیانگذار جریان قوی سینمایی

مسعود کرامتی فیلمساز کودک و نوجوان با تاکید بر نقش موثر کانون در پرورش استعدادها توضیح داد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از گذشته تا به حال سهم قابل‌توجهی در تربیت نسل‌های مختلف داشته و بسیاری از هنرمندان مطرحی که الان در عرصه‌های مختلف هنری (فیلمسازی، بازیگری، انیمیشن، آهنگسازی و...) فعالیت می‌کنند، تربیت شده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستند و علقه‌هایشان از آنجا شکل گرفته است.

اکثر فیلمسازان رشدیافته در آنجا تحت‌تاثیر آموزش‌هایی که دیدند صاحب اندیشه و متعلق به سینمایی هستند که حرفی برای گفتن دارد. کانون بنیانگذار یک جریان قوی سینمایی است، جریانی که از آن عباس کیارستمی، ابراهیم فروزش، امیر نادری و... بیرون آمدند و هنرمندانی نظیر بهرام بیضایی و ناصر تقوایی اولین فیلم‌های کوتاه و نیمه‌بلند خود را در آنجا ساختند.

ضمن این‌که در طول سال‌های گذشته بسیاری از صاحبان هنر مثل مرتضی ممیز، آیدین آغداشلو، احمدرضا احمدی و... در کانون صاحب جایگاه و مقامی بودند که این مساله نشانگر سطح و اندازه فضای این مرکز فرهنگی ـ هنری است.

کارگردان «پاتال و آرزوهای کوچک» با ابراز تاسف از درگذشت کیارستمی گفت: عباس کیارستمی قطعا یکی از تعیین‌کننده ترین و تاثیرگذارترین افراد کانون بوده. تاثیرگذار نه به لحاظ فیلم ساختن. او در سیاستگذاری کانون تاثیر گذاشته و این‌که کانون چه روندی را طی کند. روحش شاد.

جهان برای کیارستمی اشک ریخت

ابراهیم فروزش از فیلمسازانی که نقش مهمی در شکل‌گیری و راه‌اندازی مرکز سینمایی کانون داشته و بیشتر فیلم‌های خود از جمله «بچه‌های نفت»، «هامون و دریا»، «نگاه» و... را در این مرکز ساخته است، بیان کرد: از اواخر سال 1348 کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان احساس کرد که خودش می‌تواند برای کودکان فیلم بسازد. بنابراین از دوستانی مثل فرشید مثقالی و... برای ساخت آثار انیمیشن دعوت به همکاری کرد و در اواخر سال 49 توانست علاوه بر فیلم‌های انیمیشن، چند فیلم زنده هم ارائه کند.

فروزش افزود: مرکز سینمایی کانون به شکلی کاملا خودجوش رشد یافت و فیلمسازان جوانی را پذیرفت که حرفی برای گفتن دارند. از آن موقع بود که سال به سال کسانی به کانون پیوستند که شرایط فیلمسازی آن زمان همخوان با آنها نبود از جمله عباس کیارستمی، بهرام بیضایی، محمدرضا اصلانی، امیر نادری، ناصر تقوایی (که البته تجربیاتی از قبل داشت) و.... .کانون در آن ایام مرکز آموزش فیلمسازی نبود و صرفا کلاس‌هایی دایر کرد تا فیلمسازان با تجربیات خودشان بتوانند فیلمسازی کنند. آن زمان ورود به کانون ایده‌آل فیلمسازان بود. چون فیلم‌هایی که تولید می‌کرد فیلم‌هایی خاص بود نه تجاری و در ادامه کانون توانست بودجه‌هایی کسب کند و به خودکفایی رسید. او در پایان خاطرنشان کرد: کیارستمی در کانون رشد کرد و اولین آثار کوتاه و بلندش را در آنجا ساخت. او تمرین کارگردانی را در این مکان آغاز کرد. فقدان کیارستمی ضربه مهلکی به سینما است و سینمای ایران شاخه بزرگش را از دست داد. جهان برای او اشک ریخت و اگر خودش نیست، آثارش تا ابد باقی است.

ساناز قنبری

جام‌جم