برداشت آب از منابع 2 برابر حد مجاز است / تسهیلات ویژه به کشت های گلخانه ای

در رابطه با روند اجرایی این طرح و حمایتی که از سرمایه گذاران در این بخش می شود جام جم آنلاین گفت و گویی را با سید مصطفی سید پور مجری طرح گلخانه های کشور و مشاورمعاون وزیر جهاد کشاورزی انجام داده است .

*********

در حال حاضر میزان برداشت ما از آبهای تجدید شونده چقدر است و نسبت به استاندارد های جهانی چقدر فاصله داریم ؟

کشور ایران از نظر اقلیمی در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و متوسط بارندگی آن کمتر از 250 میلیمتر است که این میزان بارندگی یک سوم متوسط جهانی است . از420 میلیارد مترمکعب بارش سالیانه کشورمتاسفانه به دلیل بالا بودن تبخیر آب، حدود 70 درصد آب از دسترس ما خارج می شود و آن چیزی که قابل استحصال است ، حدود 120 میلیارد مترمکعب است. براساس آمارموجود میزان برداشت سالیانه آب درکشور حدود 100 میلیارد مترمکعب است ، یعنی بیش از 80 درصد آب تجدید شونده سالیانه ما مصرف می شود ، درصورتیکه استاندارد های جهانی بین 25 تا حداکثر 40 درصد است. این آمار نشان می دهد که ما حداقل دو برابر حد مجاز مان برداشت آب داریم . برداشت غیر مجاز و بیش از حد استاندارد باعث شده تا ما با افت یک تا 3 متری آب در سفره های زیر زمینی در سال مواجه شویم ، این شرایط ما را ملزم می کند تا روشهای کشت مان را در بخش کشاورزی به عنوان عمده ترین مصرف کننده بخش آب در کشور تغییر دهیم . این تغییر محیط های کشت چیزی نیست جزء آنکه به سمت تولید در محیط های گلخانه ای حرکت کنیم .

کارایی مصرف آب در محیط های گلخانه ای چند برابر فضاهای باز است ؟

همانطور که می دانید کارایی مصرف آب در محیط های گلخانه ای در محصولات مختلف متفاوت است به عنوان مثال دردو محصول خیار و گوجه فرنگی اگر در نظر گیریم ، در گوجه فرنگی کارایی آب در فضای گلخانه ای 10 برابر فضای آزاد است و در مورد خیاراین کارایی20 برابر است ، بنابراین ما بر اساس الزامات اقلیمی کشور باید به سمت تولید محصولات کشاورزی در محیط گلخانه حرکت کنیم. در حال حاضر حدود 10 هزار هکتارسطح زیر کشت گلخانه های ما در کشور است وحدود 70 درصد آن زیر کشت سبزی و صیفی و حدود 20 تا 25 درصد زیر کشت گل و گیاهان زینتی است و 5 تا 10 درصد نیززیر کشت سایر محصولات است .

آیا برنامه ای برای تغییراین نسبت ها و کشت میوه درفضای گلخانه ای دارید؟

در چارچوب برنامه هدف گذاری شده قراراست تا ما در برنامه ششم و هفتم توسعه 48 هزار گلخانه احداث کنیم و در یک افق 10 ساله تا سال 1404 سطح گلخانه های کشوررا به 58 هزار هکتار برسانیم . طبق برنامه باید از این 58 هزار هکتار90 درصدش زیر کشت سبزی و صیفی رود. برای آنکه یکی از موضوعات محوری ما برای تغییر الگوی کشت انتقال سبزی و صیفی از فضای باز به محیط های گلخانه ای است . علاوه براین قرار است ما 5 هزار و400 هکتاراز واحد های گلخانه ای مان را در دو برنامه ششم و هفتم اصلاح کنیم یعنی سیستم و سازه های موجود را با توجه به ارتقاء دانش فنی و آموزشهایی که داده می شود اصلاح کنیم . همچنین باید عملکرد را هم به دو برابر وضعیت موجود یعنی 400 تن در هر هکتار برسانیم . انتقال سبزی و صیفی از فضای بازبه محیط های گلخانه ای ، تولید نهاده های پایه تولید ، نشاء های صنعتی ، تولید بذور هیبرید سبزی و صیفی در گلخانه و تقویت دانش فنی ساخت سازه های گلخانه در داخل کشوراز جمله سیاست های اصلی دراین رابطه است که دنبال می کنیم . تقویت دانش فنی مدیریت تولید در محیط های گلخانه ای با ایجاد هسته های دانشگاهی و آموزش های بخش کشاروزی برای ارتقاء دانش این بخش ، توسعه پایانه های صادراتی و عرضه محصولات گلخانه ای از طریق پایانه ها و عرضه مستقیم داخلی و صادرات و تقویت تشکل های گلخانه ای نیز از برنامه هایی است که پیش بینی کردیم که دنبال می کنیم .

در این زمینه چه تعداد تشکل شکل گرفته است ؟

حدود 6 تشکل در کشور داریم که اینها بخش اعظم کشاورزان کشور را تحت پوشش دارند و ما در تلاشیم که 100 درصد تولید کنندگان گلخانه ای را تحت پوشش بیاوریم که در مرحله آموزشی هستند تا پس از این دوره ها وارد عرصه بازار شوند تا محصولات خود را مستقیم از طریق پایانه هایی که در حال ایجاد و توسعه هستند انجام شود . هدف از تقویت این تشکلها این است که کشاورزان در قالب این تشکلها بتوانند علاوه برتولید وارد عرصه بازرگانی و عرضه محصول شوند .

برای ارزان سازی سازه های گلخانه ای چه اقداماتی صورت گرفته است ؟

یکی از هدف های ما سبک سازی و ارزان سازی سازه های گلخانه ای است تا سرمایه اولیه را که منجر به کاهش هزینه های تولید خواهد شد کاهش دهیم ، همچنین از دیگر سیاست هایی که دنبال می کنیم بحث تولید و توسعه مجتمع ها و شهرک های گلخانه ای است و در چارچوب این شهر ک ها و گلخانه ها به دنبال تکمیل زنجیره های تولید و اصلاح نظام بهره برداری تولید هستیم تا هم انتقال دانش فنی و آموزش را توسعه دهیم و هم بحث صادرات و نظام مند کردن بازار رسانی محصولات را دنبال کنیم . در حال حاضر در این چار چوب حدود 190 مجتمع گلخانه ای در کشور وجود دارند که البته ما از دانشگاههای غیر دولتی و شرکت های بزرگ کشاورزی ، کشت و صنعت ها ، تعاونی های تولید شرکت های سهامی زراعی و شرکت های کشاورزی تحت پوشش سازمان های غیر دولتی دعوت کرده ایم تا به عنوان پیشتازان و پیش قراولان این حرکت ، بحث توسعه گلخانه ها را دنبال کنند وما در این چارچوب حمایت های لازم را انجام می دهیم .

افرادی که تمایل داشته باشند در این زمینه فعالیت کنند باید چه شرایطی داشته باشند و دولت چه حمایت هایی برای سرمایه گذاری آنها جهت احداث گلخانه انجام می دهد ؟

شرایط اولیه این است که زمین و آب را داشته باشد .

زمین مورد نیاز برای این کار حداقل چه مساحتی باید داشته باشد ؟

طبق دستورالعمل ها مساحت خاصی تعیین نشده است ، اما مهم است واحدی که احداث می شود توجیه اقتصادی داشته باشد. این توجیه اقتصادی نیز به تولید ی که دارند باز می گردد ، آنچه متداول است داشتن حداقل 3 هزارمترمربع به عنوان بنای مفید پیشنهاد می کنیم ، اما اگر نوع تولیدشان دانش بنیان تروهایتک تر باشد ارزش افزوده بالا می رود وفرد می تواند درسطوح پایین تر گلخانه احداث کند . مثل تولید بذور هیبرید که ارزش افزوده بالایی دارد یا تولید نشاء صنعتی یا پایه های رویشی گل و گیاه زینتی که اگر بخواهند انجام دهند این فعالیت ها دارای ارزش افزوده بالایی است ودر سطوح کمتری نیز اقتصادی است.

درصورت داشتن زمین و آب چه حمایتی هایی از فرد سرمایه گذار انجام می شود ؟

افراد متقاضی باید به سازمان نظام مهندسی کشاورزی در استان محل اجرای طرح مراجعه کنند پس از ارائه مدارک آب و زمین، سازمان نظام مهندسی کشاورزی برای آنها پروانه تاسیس صادر می کند اگر بخواهند به صورت خود اجرایی عمل کنند بر اساس آن پروانه صادر شده عمل می کنند اما اگر بخواهند از تسهیلات بانکی استفاده کنند بایدبه سازمانهای جهاد کشاورزی استان های محل اجرای طرح مراجعه کنند واین سازمان ها آنها رابه بانک کشاورزی برای گرفتن تسهیلات معرفی می کنند.

میزان تسهیلات و نرخ بهره آن چقدر است ؟

تسهیلات سقفی ندارد و به نوع طرحشان بستگی دارد . طرح ارائه شده در بانک بررسی و ارزیابی اقتصادی می شود، در صورت اقتصادی بودن بدون هیچ گونه سقفی تسهیلات پرداخت می شود . نرخ بهره آن در مناطق برخوردار در حال حاضر 16 درصد و در مناطق غیر برخوردار 14 درصد است .

روند بررسی طرحها و ارائه تسهیلات چقدر زمان می برد ؟

بستگی به آماده و تکمیل بودن مدارک مورد نیاز دارد ،البته به پیگیری فرد نیز بستگی دارد اما با توجه به اهمیت توسعه گلخانه ها تمام ارگانهایی که در این فرایند نقش دارند همکاری های لازم را می کنند تا انشاء الله بتوانیم با سرعت لازم این طرح را جلو ببریم و تلاش ما بر این است که حداقل زمان را سپری کنیم .

تا پایان سال 95 برای ایجاد چه تعداد گلخانه هدف گذاری شده است ؟

تا پایان سال 95 قرار است هزار و777 گلخانه توسعه ، اصلاح و باز سازی شود . یعنی از این تعداد هزار و500 مورد توسعه گلخانه است و باقی مربوط به اصلاح و باز سازی گلخانه ها می شود.

از هیات های خارجی که درماههای گذشته از کشورهای مختلف به ایران سفر داشتند برخی از شرکت ها مذاکراتی نیز در بخش کشاورزی و ایجاد گلخانه ها داشتند آیا قراردادی نیز برای سرمایه گذاری خارجی به مرحله اجرایی رسید ؟

یکی از سیاست هایی که در این چارچوب دنبال می کنیم مشارکت سرمایه گذاران خارجی است یعنی مشارکت در قالب فاینانس است یعنی به دنبال آن هستیم تا علاوه برسرمایه گذاری برای صادرات محصولات نیز بازاریابی کنند و مشارکت ها بیشتر در این چارچوب است و وزارتخانه این سیاست را دنبال می کند .

در بحث انتقال تکنولوژی چطور آیا مذاکراتی صورت گرفته است ؟

در این زمینه هم به دنبالش هستیم یعنی هم انتقال تکنولوژی و هم بازار یابی محصولات مورد توجه است و شرکت های مختلف با هم در این زمینه ها درحال رایزنی هستند ، برخی از جاها قراردادهای اولیه ای را منعقد کردند مثل سازمان عمران کرمان و برخی از شرکت ها نیز در حال رایزنی با شرکت های خارجی از اسپانیا ، هلند و چین و سایر کشورها هستند تا هم بحث انتقال دانش و تکنولوژی به داخل کشور را داشته باشیم و هم بحث صادرات محصولات تولید ی را .

پرورش گلخانه ای محصول آیا تاثیری بر ارزش غذایی محصول نسبت به محصولی که مستقیم در فضای باز با نور خورشید رشد می کند نمی گذارد ؟

نه اینگونه نیست ، بر می گردد به ارقامی که استفاده می شود و شرایطی که در محیط گلخانه فراهم می شود و بحث تغذیه آن و اینطور نیست که کشت های گلخانه ای از کیفیت لازم برخوردار نیستند بلکه به مدیریت تولید و مدیریت تغذیه و شرایط اقلیمی که در گلخانه حاکم است همچنین ارقامی که مورد استفاده قرار می گیرد بر می گردد.

از صندوق توسعه ملی چه میزان برای توسعه طرحهای گلخانه ای اختصاص پیدا می کند ؟

از اعتباراتی که عرض کردم یعنی تسهیلاتی که با نرخ 16 درصد واگذار می شود 50 درصدش از منابع صندوق توسعه ملی و 50 درصدش از منابع داخلی بانک کشاورزی تامین می شود .

خبرنگار جام جم آنلاین – سیما رادمنش