با گذشت چهار ماه از اجرای برجام، نه تنها تولیدکنندگان مورد حمایت قرار نگرفتند، بلکه هر روز بیشتر از روز قبل انواع و اقسام کالاهای خارجی در بازار کشور خودنمایی میکند.
این در حالی است که مسئولان درباره ورود هیاتهای تجاری خارجی به کشورمان اعلام کرده بودند به هیچ وجه ایران به عنوان بازاری برای کالاهای خارجی تبدیل نخواهد شد و صرفا قرار است زیربنای اقتصاد و تولید کشور با استفاده از فضای ایجاد شده رونق بگیرد.
آسیب فرهنگی این موضوع زمانی مورد توجه قرار گرفت که رهبر معظم انقلاب در دیدار با کارگران به مناسب روز کارگر بشدت از توزیع و فروش کالاهای خارجی انتقاد کرده و فرمودند: «فروشگاههایی هستند که وقتی انسان وارد میشود، هرچه چشم میگرداند، تولید خارجی است. متأسفانه بعضی از این فروشگاهها که فروشگاههای بزرگ هم هستند، مربوط به خود دستگاههای حکومتیاند! چرا این کار را میکنند؟ این کار باید زشت شمرده بشود. شما میخواهی کارگر داخلی را بیکار کنی، کارگر بیگانه را بهرهمند و برخوردار کنی برای پُز دادن!»
گزارشهای میدانی جامجم از فروشگاههای زنجیرهای نشان میدهد که در این فروشگاهها اجناس خارجی از مواد غذایی گرفته تا لوازم خانگی به وفور عرضه میشود. در حالی این فروشگاهها آزادانه به عرضه کالاها و اجناس خارجی ادامه میدهند که ازسوی دستگاههای مسئول، چه شهرداری و چه وزارت صنعت، عزمی برای مقابله با این روند بهچشم نمیخورد.
دستهای پشت پرده
پرویز سروری، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره کالاهای خارجی و عرضه گسترده آن به خبرنگار جامجم گفت: وقتی ایشان تاکید بر نخریدن کالاهای خارجی میکنند، برخی با این بهانه که تعدادی از کالاهای ایرانی توان رقابت از نظر کیفی و قیمتی با محصولات خارج را ندارد سعی در توجیه واردات کالا دارند. درحالی که نباید فراموش کنیم ایشان با علم بر اینکه برخی کالاهای ایرانی توان رقابتی حداقل از نظر قیمتی با محصولات خارجی را ندارند، این دستور را صادر کردهاند.
سروری تصریح کرد: امروز لازم است هموطنان به این نکته توجه کنند که اگر واقعا تصمیم به حمایت از تولید ملی و ایجاد شغل برای فرزندان خود گرفتهاند، باید عبور از یک دوره گذار را تحمل و شرایط را مدیریت کنند. بنابراین لازم است حتی اگر در برخی موارد محصولات ایرانی گرانتر از خارجیها است باز هم گزینه داخلی را انتخاب کنیم.
وی درباره علت وفور اجناس خارجی در فروشگاههای زنجیرهای گفت: دور از ذهن نیست اگر بگوییم عناصر قدرت و ثروت در بخشهایی دست به دست یکدیگر دادهاند تا شرایط ورود کالاهای خارجی در سطح وسیعی فراهم شود و در این مراکز در معرض دید مردم قرار گیرد. پس لازم است این روند معکوس شده و برای کاهش تقاضا و ورود کالاهای خارجی سیاستگذاری شود و دولت ابتدا باید از بدنه خود و سازمانهای زیرمجموعهاش شروع کند.
ورود شورای شهر به ماجرا
سروری گفت: فروشگاههای زنجیرهای که عمدتا هم در اختیار مراکز دولتی قرار دارد، یکی از پایگاهای قابل اعتماد برای جلوگیری از فروش کالاهای لوکس خارجی و فرهنگسازی مصرف تولیدات داخلی کشورمان است. در حالی که امروز میبینیم دقیقا برعکس عمل شده و بهگونهای دیگر سیاستگذاری شده است و بخش قابلتوجهی از محصولات ارائه شده در این مراکز کالاهای وارداتی است.
این عضو شورای شهر افزود: جایگاه و تاثیرگذاری فروشگاههای زنجیرهای و تعاونیها از آنجا مهم است که مخاطبان گستردهای را به خود اختصاص دادهاند و میتوانند به همین دلیل بخش قابل توجهی از خریدهای مردمی را تحتکنترل داشته و با ایجاد تقاضا به آن جهتدهی متناسب با سیاستهای فعلی و فرمایشات مقام معظم رهبری داشته باشند.
سروری درباره سیاستهای شورای شهر تهران در کنترل این روند نیز گفت: براساس سیاستهای این شورا دستورالعملهایی داریم که در مراکز شهرداری و فروشگاههای تابعه کالاهای ایرانی در اولویت قرار گرفته و نسبت به خریدهای خارجی کمترین توجه وجود داشته باشد و برای اینکه بتوانیم دقیقتر نسبت به فرمایشات مقام معظم رهبری گام برداریم، در کمیسیون نظارت و حقوقی شورا تصمیم براین است که نظارت فراگیری در مراکز توزیع کالاها مثل فروشگاههای زنجیرهای ایجاد شود.
استدلال فروشندگان کالاهای خارجی
یکی از فروشگاههای زنجیرهای که کالاهای خارجی را به فروش میگذارد، فروشگاه شهروند وابسته به شهرداری است.
سیداکبر علوی، مدیرعامل فروشگاه زنجیرهای شهروند درباره علت عرضه اجناس خارجی در این فروشگاه به جامجم گفت: با توجه به بازارسنجی و البته بررسی شرایط محصولاتی که به نوعی در داخل کشور تولید نمیشود، کالاهای مورد نظر جزو اقلام فروش قرار خواهد گرفت و بدون تردید اگر کالای خارجی در میان اقلام این فروشگاهها دیده میشود یا کاربردی خاص دارد که در توان تولیدکنندگان ایرانی نبوده یا اینکه بهطور کلی رقابتی درمیان نیست که با رعایت تمام ضوابط از نظر ورود قانونی کالا، این اقلام به فهرست بارکدهای فروشگاه افزوده میشود. اظهارات این مقام مسئول در حالی است که در فروشگاههای شهروند، اجناس خارجی همچون لوازم خانگی یا مواد بهداشتی عرضه میشود در صورتی که این کالاها در داخل کشور قابلیت تولید دارد.
وی افزود: تمرکز فروشگاه بر عرضه کالاهای ایرانی در تمامی شعب امری اجتنابناپذیر است و همواره مورد تاکید قرار گرفته، به صورتی که کالاهای خارجی دارای مشابه داخلی از فهرست خریدهای زنجیره تامین فروشگاه بهطور کلی حذف شده است.
مدیرعامل فروشگاه زنجیرهای شهروند یکی از راههای توزیع کالاهای وارداتی در کشور را فروشگاههای مجازی معرفی میکند و معتقد است، فروشگاههای مجازی یکی از مهمترین بخشهای فروش کالاهای خارجی آن هم بیشتر بهصورت کالاهای قاچاق است. گفتنی است مسئولان فروشگاه زنجیرهای رفاه با وجود پیگیریهای خبرنگار جامجم، حاضر به ارائه توضیح درباره علت عرضه اجناس خارجی در این فروشگاه نشدند. درهر صورت توضیحات مسئولان نشان از نبود عزم جدی برای توقف عرضه کالاهای خارجی در فروشگاههای زنجیرهای وابسته به دستگاههای حکومتی است.
عماد عزتی - اقتصاد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد