بررسی نقش فیلم مستند بر کاهش تخریب محیط زیست و حیات وحش

به گزارش جام جم سیما، این اعمال البته همواره با برخورد‌های قانونی روبه‌رو می‌شود، اما براستی نقش فیلم مستند در کاهش این تخریب‌ها چیست؟

فیلم‌های معروف به راز بقا قدیمی‌ترین گونه فیلم‌های زیست‌محیطی است که همواره طرفداران فراوانی داشته و مجموعه خارجی حس برتر در زمان خود، بینندگان فراوانی داشته است.

اما باید قبول کنیم یک رویه هدفمند در ساخت فیلم‌های طبیعت‌گرایانه در ایران وجود ندارد و همواره ذوق و سلیقه فردی فیلمسازان، آثاری تولید کرده که به نظر کافی نمی‌رسد.

اگر در فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی اندکی دقت کنیم این نکته کاملا مشخص است که به غیر از تخریب‌های سازمان‌یافته که هدفش صرفا سود‌جویی است در بسیاری موارد نا‌آگاهی باعث این رفتار‌های غیر‌مدنی می‌شود و دقیقا همین‌جا نقش فیلم‌های مستند خصوصا از نوع آموزشی نمایان می‌شود.

مسلما در فرهنگی که در آموزه‌های دینی و اخلاقی‌اش احترام به طبیعت و حیوانات بارها تاکید شده و حتی در قرآن کریم نام حیوانات آمده است، ظرفیت فراوانی برای توجه به این موضوع در زندگی کنونی وجود دارد.

توجه کنیم که گونه‌هایی همچون یوز ایرانی در سایه همین توجهات و فیلم‌های مختلف و حمایت‌های صورت گرفته تا حدودی از خطر انقراض نجات پیدا کرده، اما هنوز هم کشتار بی‌دلیل و از روی تفریح این حیوانات وجود دارد.

بسیاری از کشورها همچون چین و کانادا با توجه به گوزن و خرس پاندا به عنوان نماد ملی کشورشان علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی فراوان در حوزه توریسم و باغ‌وحش‌های مدرن، در صنعت فیلمسازی هم مستند‌های فوق‌العاده‌ای درباره این حیوانات و سایر گونه‌های حیات‌وحش تولید کرده‌اند که به ایجاد فضای زندگی مسالمت‌آمیز بین انسان، حیوانات و طبیعت کمک فراوانی کرده است.

این گونه فیلم‌ها در درجه اول یک نوع شناخت جامع نسبت به ارزش محیط‌زیست و حیات‌وحش به مخاطب می‌دهد و این ذهنیت غلط را اصلاح می‌کند که طبیعت صرفا برای استفاده بشر خلق شده و حیوانات وحشی دشمن انسان هستند.

این تفکر نادرست است که در بسیاری از موارد منتهی به حیوان آزاری از نوع اتفاقات این روزهای کشورمان می‌شود‌.

مسلما سازمان حافظت محیط‌زیست و تلویزیون می‌توانند با حمایت‌های مالی از ساخت فیلم‌های مستند با موضوعات گفته شده به توسعه آن کمک کنند و البته توجه به این نکته ضروری است که آثار این تخریب و بدرفتاری در وهله اول به فضای روانی جامعه آسیب می‌زند و در مرحله بعد زیان‌های اقتصادی فراوانی حتی برای کلانشهر‌ها در پی دارد.

تصور کنید اگر توسعه درختکاری و احترام به محیط‌زیست در شهری مثل تهران به وسیله این گونه خاص از فیلم مستند نهادینه شود، چه آثار مثبتی در فضای کنونی آلودگی هوا و زندگی آپارتمانی خواهد داشت.

یک مثال ساده دیگر در فیلمسازی این‌که در فیلم‌های سینمایی در هالیوود باغ‌وحش به عنوان یکی از لوکیشن‌های آشنا همواره استفاده می‌شود و احترام به طبیعت و حیوانات برای کودکان بسیار دیده می‌شود و این توجه در دراز‌مدت نقش مثبتی خواهد داشت.

در فرهنگ ایران‌زمین سعدی شاعر بی‌بدیلش با جادوی کلام می‌گوید میازار موری که دانه کش است... که جان دارد و جان شیرین خوش است و این مصداق بارز عمق احترام ایرانیان به طبیعت و مخلوقات خداوند است.

سعدی با زبان شعر این هشدار انسانی را می‌دهد و مسلما فیلمساز مستند هم باید با توجه جدی به زیست بوم خود در مقابل این تخریب ناجوانمردانه ایستادگی کند.

صدای ناله‌های سگی که در فیلم کوتاه منتشر شده توسط یک شکارچی غیر‌مجاز ناجوانمردانه کتک می‌خورد، هشداری جدی برای ماست تا دریابیم این رفتارها صرفا در مقابل طبیعت و حیوانات نیست و در صورت بی‌توجهی جامعه هنری و بخصوص فیلمسازان مستند روزی گریبان خود ما را هم خواهد گرفت.

طبیعت و حیوانات دوستان ما هستند و رفتار ما با پیرامونمان نشانگر فرهنگ والای ملت ماست و ای‌کاش جامعه فیلم مستند به شکلی جدی به این پدیده شوم ورود کند تا جهانی زیباتر برای کودکانمان خلق شود.

بهرنگ ملک محمدی

ضمیمه قاب کوچک