تولید ذرت رنگین کمانی در کرمان

«کارن بارنز» تمام تلاش خود را صرف کشت ذرت‌های رنگی کرد تا این‌که موفق شد ذرت‌های رنگارنگ را به جهانیان معرفی کند. خبر این موفقیت در سرتاسر جهان چرخید تا رسید به دو کشاورز بوشهری که با وارد کردن بذر این ذرت‌های رنگی موفق شدند برای نخستین بار ذرت رنگی را در مزرعه‌شان در دشتستان کشت کنند.

به گزارش جام‌جم، اما حالا از کرمان خبر می‌رسد که یک کشاورز در شهرستان ارزوئیه این استان توانسته پس از چهار سال آزمون و خطا و بدون ترفندهای ژنیتکی، بذر ذرت رنگی را به‌دست آورد و در دو هکتار به کشت این محصول بپردازد. اما آن طور که او می‌گوید این ذرت‌های رنگارنگ به جای درخشیدن در مغازه‌ها و رستوران‌ها خوراک طیور و دام شده است، چون مراکز خرید تضمینی تنها مشتری این محصول بوده‌اند.

داستان یک کشاورز و ذرت‌های رنگی‌اش

محمد شرفی، کشاورز 54 ساله اهل برزوئیه کرمان که موفق به تولید ذرت رنگین‌کمان شده است، در این باره به جام‌جم می‌گوید: در گذشته هنگام کشت ذرت شاهد وجود دانه‌های رنگی پراکنده‌ای می‌شدم. این ایده به ذهنم رسید که این پدیده را گسترش دهم به همین دلیل بذرهای ذرت زرد، قرمز و سفید را در مجموعه‌ای کنار یکدیگر کشت کردم و در زمان گرده‌افشانی اقدام به کنار هم گذاشتن خوشه‌ها از رنگ‌های مختلف کردم.»

او تاکید می‌کند که از هیچ روش تغییر آزمایشگاهی ژنتیکی و شیمیایی در بذر این ذرت‌ها استفاده نکرده و کار کاملا به‌صورت طبیعی انجام‌شده است. او امیدوار است تولید این محصول مردم را ترغیب کند که از این محصول ارگانیک نهایت استفاده را ببرند.

با این همه، او در بازاریابی محصولش موفق نبود. شرفی دلیل این مساله را فاصله طولانی با بازار مصرف و هزینه بالای حمل‌ونقل می‌داند و حمایت برای توسعه تولید محصول ذرت رنگارنگ را ضروری برمی‌شمرد.

ایده‌های نارس

ذرت‌های رنگی بی‌شک کنجکاوی همه را برمی‌انگیزد. تصور کنید وقتی در کنسرو ذرت را باز می‌کنید و به جای دانه‌های زرد، دانه‌های رنگی به شما چشمک بزنند. مطئمنا ذرت‌های رنگی هر تولیدکننده محصولات غذایی یا هر رستوران‌داری را وسوسه می‌کند تا با استفاده از آن بر مشتریانش بیافزاید. اما به نظر می‌رسد در اجرای ایده‌های خلاقانه‌ای از این دست، یک پای کار می‌لنگد. مدیر جهادکشاورزی شهرستان ارزوئیه تولید این ذرت که به دلیل طیف رنگ‌هایش به رنگین‌کمان مشهور شده را تائید می‌کند و به مهر می‌گوید: از تولیدات خلاقانه حمایت می‌کنیم و امیدواریم این روش در آینده نزدیک در منطقه گسترش یابد و بتوانیم بازاریابی مناسبی نیز در این خصوص انجام دهیم.به گفته مجید حبیبی، این کشاورز از روش طبیعی در زمان گرده‌افشانی استفاده کرده و به همین دلایل تداخل ژنتیکی روی‌داده است: در این روش در هر ذرت شاهد طیف رنگی گوناگون هستیم که محصول را بسیار زیبا کرده است که می‌توان این قابلیت را معرفی کنیم تا مشتری خاص خود را پیدا کند.

از گفته‌های حبیبی می‌توان نتیجه گرفت که کشاورز کرمانی برنامه مشخصی برای بازاریابی محصول خود پیش از کشت آن در دو هکتار نداشته است. محمد شرفی نیز صحت این موضوع را تائید می‌کند و با این‌که از کم‌لطفی مسئولان جهاد کشاورزی گلایه دارد به جام‌جم می‌گوید: هر چند برنامه‌ای برای تجاری‌سازی نداشتم و امسال محصول خوراک دام و طیور شد ولی ناامید نمی‌شوم و برای بازاریابی این محصول تلاش بیشتری خواهم کرد و امیدوارم وزارت جهاد کشاورزی از تولید این محصول حمایت کند.

فرهنگ‌سازی برای استفاده از محصولات ارگانیک

کشاورز 54 ساله کرمانی‌گر چه اظهار می‌کند که برای کشت محصولش از کود استفاده کرده ولی ادعا می‌کند که این محصول 80 درصد ارگانیک است و بیشتر از کود مرغی بهره برده است. با این همه، آیا ارگانیک بودن یک محصول برای تجاری سازی آن کافی است؟ آیا ساز و کارهای مناسب برای تجاری‌سازی محصولات ارگانیک در استان‌های ما وجود دارد؟

در سال‌های اخیر استفاده از محصولات خوراکی ارگانیک در بسیاری از مجامع توصیه می‌شود. سیدرضا نورانی، رئیس هیات مدیره انجمن ارگانیک ایران با اشاره به این‌که عوارض استفاده از کودهای شیمیایی در سال‌های گذشته بر همه آشکارشده است، به جام‌جم می‌گوید: «گر چه در ایران استفاده از محصولات غذایی ارگانیک تبلیغ نمی‌شود اما بسیاری از مردم ما از مزیت‌های محصولات آگاهند و ترجیح آنها استفاده از این محصولات است.»

او با اشاره به این‌که تولید محصولات ارگانیک هزینه بیشتری نسبت به تولید محصولات غیرارگانیک دارد، می‌افزاید: «در سال‌های گذشته دولت به جای پرداخت یارانه به محصولات ارگانیک از آنجا که محصولات غیرارگانیک در حجم بیشتری تولید می‌شود، از تولیدکنندگان محصولات غیرارگانیک حمایت کرده‌ است. در حالی‌که با حمایت از تولیدکنندگان محصولات غذایی ارگانیک به نوعی می‌توانند در سلامت جامعه نقش ایفا کنند و این‌گونه از هزینه‌های درمانی بکاهند.»

نورانی که در عین حال رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی است در پاسخ به این پرسش که آیا تولیدکنندگان محصولات کشاورزی ارگانیک در استان‌ها در فروش محصولات خود با مشکلی روبه‌رو نیستند، بیان می‌کند: «انجمن ارگانیک ایران با این‌که از سال 1385 آغاز بکار کرده و تاکنون از حمایت دولت برخوردار نبوده ولی توانسته در همین مدت کوتاه مؤثر کار کند. خوشبختانه فروشگاهی ارگانیک در سطح کشور برپا شده است و ما با فروشگاه‌ها و شرکت‌های متعددی تفاهم‌نامه امضا کرده‌ایم.»

اتفاقی نادر و عجیب

با این همه،کاوه خاکسار، مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی، تولید ذرت رنگی توسط کشاورز کرمانی را چیز عجیبی نمی‌داند و معتقد است وظیفه خرید و بازاریابی آن بر عهده دفتر امور غلات نیست. البته او شیوه تولید بذر این محصول را شگفت‌انگیز ارزیابی می‌کند و در این باره به جام‌جم می‌گوید: از آنجا که این کشاورز کرمانی ادعا می‌کند بذر ذرت رنگی را به شیوه طبیعی به دست آورده تمایل دارم از نزدیک با شیوه کار او آشنا شوم، چون فرآیندی که او ادعا می‌کند با یافته‌های علمی همخوان نیست.

از سوی دیگر، برای کشت محصولات باکیفیت از بذرهای هیبریدی استفاده می‌شود که به گفته خاکسار در سال دوم کیفیت بذرهای اولیه را نخواهند داشت. اما شرفی این مسأله را مزیت بذرهایش نسبت به بذرهای هیبریدی می‌داند. این مقام مسئول باید با این کشاورزکرمانی آشنا شود تا شاید از دل این ایده و تلاش، رونقی درخور حاصل گردد.

کمیل انتظاری