نگران تکرار کرسنت هستیم

در ابتدا نباید توانمندی داخلی را نادیده بگیریم. رویکرد قراردادهای جدید نفتی این است که برای توسعه میادین نفتی کشور نیازمند سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی هستیم، در حالی که در دوران دفاع مقدس و تحریم‌های خصمانه غرب علیه کشورمان این دست توانمند متخصصان ایرانی بود که در بسیاری موارد از جمله تجهیزات سرچاهی صنعت نفت، ایران را به سمت موفقیت هدایت کرد.

ایران قبل از ملی شدن صنعت نفت، درگیر مسائلی غیراصولی درباره حقوق مالکیت و سهم برداشت نفت با شرکت‌های خارجی بود که با ملی شدن صنعت نفت این موضوع برطرف شد؛ اما با در نظر گرفتن برخی مفاد قراردادهای جدید این شبهه به وجود آمده که گرچه مالکیت به شرکت‌های خارجی اعطا نشده است، اما به نوعی زمینه تسلط آنها با توجه به تشکیل کمیته‌ای شش نفره مهیاست و شرکت ملی نفت ایران تقریبا خارج از مدیریت این میادین قرار گرفته است.

یکی از رویکردهای مطرح شده در قراردادهای جدید نفتی، انتقال فناوری‌های نوین توسط شرکت خارجی به شریک ایرانی است که تجربه نشان داده با این روش هیچ فناوری خاصی به طرف ایرانی منتقل نشده است. چون شرکت‌های بین‌المللی خارجی هرگز علاقه‌مند به ایجاد رقیبی تازه برای خود در صنعت نفت نبوده و نمی‌خواهند منافع موجود را با دیگران تقسیم کنند.

فارغ از این‌که این قراردادها با مفاد امروز به اجرا گذاشته شود یا این‌که در آینده تغییراتی را به خود ببیند، نکته اساسی در این زمینه مربوط به اجرای صحیح و بدون قید و شرط آنهاست؛ چون بارها طرف‌های خارجی صنعت نفت به ما نشان داده‌اند بدون در نظر گرفتن منافع ایران به بهانه‌های مختلف صحنه همکاری را ترک کرده‌اند.

نکته بعدی مربوط به موضوع برجام است که نباید همه چیز به موضوع برجام گره بخورد. امروز طرح برجام باعث به تعویق افتادن برخی تحریم‌های یکجانبه و خصمانه غرب علیه کشورمان شده است و لغو شدن آنها مورد بحث نیست در حالی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری خارجی به دنبال آرامش و اطمینان از محل مورد نظرشان هستند. پس این روند ممکن است مانعی برای ورود آنها به بازار ایران بوده و نباید تمام فکر ما به اجرایی شدن برجام معطوف باشد.

حسین نجابت

عضو کمیسیون انرژی مجلس