اگر در اینترنت و فضای مجازی بگردید، عکس‌هایی را می‌یابید از مدارس پسرانه که در آن دانش‌آموزان دبیرستانی چاقو و خنجر و زنجیر و موبایل به کلاس درس می‌آورند و تصویر دانش‌آموزان دختری را خواهید دید که کارهای پسرانه می‌کنند و گرایش‌های بی‌تناسب با جنس خود دارند.
اینها همه گویای وجود اختلال در جمعیت دانش‌آموزان است که می‌تواند به بروز آسیب اجتماعی ختم شود.
آسیب‌های اجتماعی از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است. همزمان با ظهور انقلاب صنعتی و گسترش دامنه نیازها، محرومیت‌های ناشی از برآورده نشدن خواسته‌ها و نیازها موجب گسترش شدید و دامنه‌دار فساد، عصیان، تبهکاری، سرگردانی، دزدی، انحراف جنسی، بی‌خانمانی، فقر، بیکاری و بقیه آسیب‌ها شد. هرچند بیشتر مشکلات اجتماعی در طول نسل‌های مختلف تکراری هستند، اما چنانچه مشاهده می‌شود، برخی از این انواع در برخی نسل‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و حتی برخی آسیب‌ها در نسل‌های بعدی زاده می‌شود. در زمانه ما آسیب‌های اجتماعی را می‌توان در چند گروه خلاصه کرد، از اعتیاد و وابستگی دارویی گرفته تا انحرافات جنسی، سرقت، خودکشی و مهاجرت. وقتی هر یک از این آسیب‌ها بروز کند، به‌ویژه اگر در محیط خانواده باشد شک نکنید که اعضای خانواده ازجمله کودکان و نوجوانان و جوانان آن درگیر می‌شوند و اگر اینها مشغول تحصیل باشند، شمه‌ای از آسیبدیدگی خود را در مدرسه بروز می‌دهند. پس اگر یک خانواده، نظام از هم پاشیده‌ای داشته باشد، به فرزند خود که یک دانش‌آموز است آسیب می‌زند و این آسیبدیدگی در رفتار و کردار دانش‌آموز بروز می‌کند. به همین دلیل است که معتقدیم امروز در مدارس به حضور مددکار اجتماعی نیاز جدی داریم. شاید گفته شود برای ارتقای سلامت روانی اجتماعی دانش‌آموزان، مشاوران در مدرسه به کار گمارده شدند که باید گفت آسیب‌های اجتماعی مثل این که دانش آموزی از سوی نامادری یا ناپدری خود آزار می‌بیند، بیش از آن که به یک مشاور و روان‌شناس نیاز داشته باشد، نیازمند مداخلات مددکاری است.
میان کارکردهای مشاوره و راهنمایی یا مددکاری تفاوت‌های مهمی وجود دارد که باعث می‌شود با قاطعیت بگوییم درمان آسیب‌های اجتماعی در مدرسه به مددکار نیاز دارد. مشاور کسی است که با داشتن مهارت و صلاحیت علمی و حرفه‌ای به افراد کمک می‌کند خود را بهتر بشناسند و اهداف خود را به طور واقع‌بینانه و ادراک شده دنبال کنند و در نتیجه، انسان‌هایی خلاق و شادتر باشند. این در حالی است که مددکار به افراد کمک می‌کند، استعدادهای نهفته خود را توسعه دهند و با استفاده ازآنها برای حل مسائل و مشکلات خود اقدام کنند.
به عبارت دیگر، مددکاری اجتماعی، خدمتی حرفه‌ای است که هدف آن کمک به افراد، گروه‌ها یا جامعه است تا بتوانند استقلال شخصی، اجتماعی و رضایتمندی کسب کنند. هدف از مددکاری اجتماعی نیز بالا بردن کیفیت زندگی مددجویان است. بنابراین خدمات مددکاری، نیاز جدی مدارس است که می‌تواند سلامت روانی و اجتماعی دانش‌آموزان حتی اولیای مدرسه و والدین دانش‌آموزان را ارتقا دهد. این در حالی است که نقش مددکاری اجتماعی در کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس و نیز کاهش بزهکاری در جمع دانش‌آموزان نقشی حتمی است. مددکاران اجتماعی می‌توانند در پیشگیری از بزهکاری نوجوانان نقشی کلیدی داشته باشند. آنها همچنین می‌توانند موجب توسعه همکاری خانواده‌ها با مدارس شوند یا به امور دانش‌آموزان یتیم و آنهایی که وارد وادی اعتیاد شده‌اند یا در معرض خطر قرار دارند، رسیدگی کنند. پیگیری وضعیت دانش‌آموزان بیمار یا آنهایی که به دلیل فقر در آستانه ترک‌تحصیل هستند یا درس را رها کرده‌اند، در حیطه وظایف مددکار می‌گنجد. اگر مددکار به مدارس وارد شود و به خوبی ایفای نقش کند، حتی می‌توان به کاهش جرم در جامعه امیدوار بود چون مددکاری روشی است برای پیشگیری از جرم.
دکتر داوود مرآتی
روان‌شناس
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
هنگامه بیداری فرهیختگان در غرب
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
۸۵ درصد مدارس کشور اتاق بهداشت ندارند | جای خالی ۱۶ هزار مربی سلامت در مدارس
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
گفت و گو
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
نقنقنویسی داستان اجتماعی نیست
یک نماینده مجلس:
پیامعملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: