در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
هر سال هزاران زن و شوهر بعد از مدتها ناباروری ،به حقیقتی می رسند که شاید برای آنها تلخ به نظر برسد؛ این که آنها هیچ گاه نمی توانند نوزاد واقعی خود را در آغوش بکشند.
تعدادی از آنها نمی توانند واقعیت ها را درک کنند و با این واقعیت زندگی کنار بیایند، اما زوجهایی هم هستند که به جای سردی زندگی ، با واقعیت کنار می آیند و چراغ زندگیشان را با کودک بی پناهی که هر شب در یک مرکز نگهداری کودکان بی سرپرست با رویای خانواده ای گرم و صمیمی به خواب می رود، روشن می کنند.
اگر چه آمار دقیق کل کودکان بی سرپرست در ایران نامشخص است ، اما به گفته حمیدرضا الوند معاون دفتر امور شبه خانواده بهزیستی ؛ در حال حاضر تنها 10تا 12هزار کودک بی سرپرست از سنین نوزادی تا سن زیر 18سال تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند که 6هزار نفر از این تعداد در مراکز شبانه روزی و شیرخوارگاه ها و 6هزار کودک نیز به صورت امین موقت در خانواده ها نگهداری می شوند.
به گفته وی سالانه یکهزار کودک به خانواده های واجد شرایط واگذار می شوند، در حالی که معادل 2برابر این تعداد خانواده پشت نوبت قبول فرزند خواندگی هستند.شرایط فرزندخواندگی در ایران اندکی دشوار است ، اما با مشخص شدن نقاط ضعف قانونی ممکن است بزودی این شرایط آسانتر شود.
نخستین مرحله برای انتخاب کودک آن است که زوج ببینند آیا شرایطی را که قانون حمایت از سرپرستی کودک تعیین کرده دارا هستند. بعد از آن ، آنها دادخواستی مبنی بر قبول سرپرستی طفل را به مجتمع قضایی می دهند.
پس از تایید صلاحیت آنها در دادگستری و طی مراحل قانونی این زوجها با پرونده به بهزیستی محل سکونت خود معرفی می شوند تا به کار آنها رسیدگی شود.
دکتر غلامرضا اخلاقی مستشار قضایی معاونت آموزش قوه قضاییه عنوان کرد: محدودیتی برای تعداد فرزند خواندگی وجود ندارد و متقاضیان در صورت واجد شرایط بودن می توانند فرزندان متعددی را سرپرستی کنند.
همچنین باردار شدن زوجه یا تولد کودک در خانواده ای که سرپرستی کودکی را بر عهده گرفته اند موجب فسخ حکم سرپرستی نخواهد شد و تنها در صورت سوئ رفتار کودک یا از دست دادن استطاعت مالی زوجه و توافق کودک با سرپرست پس از رسیدن به سن قانونی یا موافقت سرپرست با والدین واقعی کودک ، حکم سرپرستی فسخ خواهد شد.
وی درباره مراحل دادخواست می گوید : دادگاه صالح رسیدگی به این موضوع ، دادگاه عمومی محل اقامت متقاضی است و دادگاه در دو مرحله به تقاضای فرزند خواندگی رسیدگی و مبادرت به صدور رای می کند و در صورتی که دادگاه زوجین را از جهات اخلاقی و مادی واجد شرایط تشخیص دهد، زوجین به بهزیستی معرفی می شوند و پس از انتخاب کودک ، دادگاه مبادرت به صدور حکم سرپرستی آزمایشی کرده و پس از آن حکم سرپرستی دائم را صادر می کند و مراتب به اداره ثبت احوال برای صدور شناسنامه ابلاغ می شود.
دکتر رویا جم زاده مسوول سابق مجتمع حمایتی و خدمات بهزیستی شیرخوارگاه آمنه نیز درباره مراحل قانونی قبول فرزندخواندگی بعد از معرفی از سوی دادگاه به بهزیستی می گوید: خانواده ها در این مرحله با شرکت در شورای فرزندخواندگی بهزیستی و بررسی و تایید صلاحیت در فهرست نوبت فرزندخواندگی قرار می گیرند.
دکتر جم زاده در این باره که زوجین تا چه حد حق انتخاب دارند، می گوید: آنها می توانند جنسیت کودک یا سالم بودن آن را تعیین کنند و در صورتی که در موارد نادری کودک بیمار بود می توانند او را برگردانند؛ اما خانواده ها اجازه ندارند داخل قسمتها بگردند و کودکی را انتخاب کنند؛ زیرا بچه ها اکثرا با هم زندگی می کنند و گشت زدن میان آنها برای انتخاب کردنشان ، تاثیرمنفی بر روحیه آنها خواهد گذاشت.
دکتر جم زاده در ادامه عنوان کرد: خانواده ها علاوه بر فرزندخواندگی دایمی می توانند در طرح امین موقت شرکت کنند. کودکانی که شامل فرزندخواندگی - مانند کودکان بیمار و یا معلول - نمی شوند و برای بردن آنها متقاضی کمتری وجود دارد شامل این طرح می شوند.
دکتر جم زاده به تفاوت های طرح امین موقت و فرزندخواندگی اشاره کرده و می گوید: در این طرح خانواده های فرزنددار هم می توانند سرپرستی موقت کودک دیگری را به عهده بگیرند.
نبی الله عشقی ثانی مدیرکل دفتر امور شبه خانواده سازمان بهزیستی با بیان این که خانواده ها باید بدانند قبول فرزندخواندگی به معنی اتمام همه چیز نیست ، تصریح می کند: باید صلاحیت خانواده داوطلب از هر نظر در کمیته فرزندخواندگی بهزیستی تایید شود و کودک یک دوره 6ماهه را به صورت موقت نزد خانواده جدید بماند تا کاملا وضعیت و رابطه والدین جدید با کودک برای مددکاران مشخص شود.
در این شرایط است که امکان واگذاری نهایی کودک به زوج نابارور مهیا می شود.
خرید نوزاد، جرمی اخلاقی و قانونی
متاسفانه بسیاری از خانواده ها بدون توجه به مسائل اخلاقی و حقوقی، اقدام به خرید نوزادان از بازار سیاه نوزاد می کنند.
مدیرکل دفتر امور شبه خانواده سازمان بهزیستی با هشدار به فرزندخواندگی های غیرقانونی و بدون اطلاع مراجع رسمی از طریق واسطه ها یا حتی به وسیله والدین واقعی کودک می گوید: در صورت گزارش، هم فرد متخلف و هم زوج نابارور تحت پیگیرد قانونی قرار خواهند گرفت.
نادیده گرفته شدن این هشدار مشکلات قانونی بسیاری برای پدر و مادرخوانده به دنبال دارد، چراکه در اکثر موارد به باجگیری و اخاذی منجر می شود.
در اکثر موارد، والدین واقعی کودک شخصا یا از طریق واسطه ها اقدام به فروش کودک می کنند، اما بعد از مدتی ، وقتی میان خانواده جدید کودک و او احساسات عمیقی به وجود آمد، دوباره سروکله خانواده کودک که تازه احساساتشان گل کرده پیدا می شود و کودک خود را می خواهند و معمولا خانواده جدید مجبورند تن به اخاذی های بعدی بدهند و این دور باطل تا همیشه ادامه خواهد داشت.
علاوه بر این، مشکل دیگر اخذ مدارک شناسایی و شناسنامه برای کودک است. زیرا تا زمانی که هویت واقعی یک کودک و والدین او توسط بیمارستان و مسوولان ثبت اسناد محرز نشود، هیچ شناسنامه و مدرک شناسایی برای او صادر نمی شود و آن وقت خانواده مجبور می شوند در دام جاعلان و واسطه هایی بیفتند که لو رفتن باندهای آنها باعث از بین رفتن حیثیت و آبروی آنها شده ضمن آن که اگر کودک به دلایل مختلف دچار بیماری شده یا اتفاقی برایش بیفتد؛ مسوولیت قضایی داشته و خانواده جدید تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
تعدادی از زوجهای نابارور با این تصور که گرفتن نوزاد از اقوام بهتر از خرید کودک از بازار سیاه کودکان یا حتی خانواده های فقیر است، فرزند یکی از بستگان را که بتازگی متولد شده به خانواده آورده و بزرگ می کنند که البته در این شیوه فرزندخواندگی نیز نمی توان برای او مدارک شناسایی و شناسنامه ای با نام والدین جدید گرفت.
آنها یا مجبورند برای وی شناسنامه جعلی صادر کنند یا موضوع در مراجع قانونی ثبت نشود و زن و شوهر در شرایطی فرزند بستگان خود را بزرگ می کنند که پدر و مادر وی زنده هستند و توانایی نگهداری فرزند خودرا هم دارند اما به دلیل مناسبات خویشاوندی فرزند خود را به خانواده دیگری می سپارند.
این مساله باعث می شود هنگامی که کودک موضوع را می فهمد، همواره دچار اضطراب و افسردگی شود.
نرگس فراهانی 
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
۸۵ درصد مدارس کشور اتاق بهداشت ندارند | جای خالی ۱۶ هزار مربی سلامت در مدارس
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
گفت و گو
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده
گفت‌وگوی «جام‌جم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توت‌های سفید»
نق‌نق‌‌نویسی داستان اجتماعی نیست
یک نماینده مجلس:
پیام‌عملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفت‌و‌گو با «جام‌جم»: