وقتی جنگ در برابر صنعت نفت ایران زانو زد

به گزارش جام‌جم، در آن زمان که انقلاب ایران نور تازه‌ای در دل مسلمانان منطقه ایجاد کرده بود، قدرت‌های بزرگ، این بیم را داشتند که نفوذ ایران بیش از گذشته در منطقه گسترش یافته و همه منافذ اقتصادی و امنیتی آنها را در معرض خطر قرار دهد.

از یک طرف در آن روزها وابستگی اقتصاد غرب به منابع انرژی نفت و گاز به گونه‌ای بود که 60 درصد سبد انرژی مصرفی در کشورهای صنعتی غربی را نفت و گاز تشکیل می‌داد و براساس محاسبات برای هر یک درصد افزایش رشد اقتصادی، نیاز به افزایش یک درصد مصرف انرژی بود.

این درحالی است که 40 درصد بقیه سبد انرژی مصرفی کشورهای صنعتی را سه انرژی دیگر یعنی زغال سنگ، اتم و آب تشکیل می‌دادند.

از طرف دیگر ایران به عنوان دومین کشور صادرکننده نفت در اوپک و چهارمین کشور تولیدکننده نفت در جهان به شمار می‌رفت و به دلیل تامین سهم بزرگی از نیاز انرژی دنیا توسط اوپک، قدر و منزلت ایران در دید رقیبان غربی اقتصادی بسیار ویژه بود.

از همین رو بود که ظهور انقلاب ایران و جاری شدن تفکر استکبارستیزی، زنگ خطری شد برای صاحبان منافع و قدرت.

طولانی‌ترین جنگ قرن بیستم

جنگ تحمیلی هشت ساله که طولانی‌ترین جنگ مستقیم در قرن بیستم به شمار می‌رود، از جهاتی ویژگی‌های قابل توجهی داشت؛ مثلا حتی یک روز هم نبود که جریان روند تولید و صادرات نفت در طول جنگ متوقف شود. هرچند در این میان بسیاری از سکوهای نفتی، پالایشگاه‌ها و خطوط لوله بارها تحت حملات شدید هوایی و موشکی دشمن قرار گرفتند تا جایی که هنوز شعله‌های پالایشگاه آبادان که تصاویر سوختنش از تلویزیون پخش شد، از اذهان پاک نشده است.

محمود فخری، شیفت کنترل سکوی بهرگانسر که نزدیک به 38 سال سابقه دارد در نخستین روز از جنگ تحمیلی در جزیره خارک مشغول به کار بود. ماجرا را خودش این گونه تعریف می‌کند: 31 شهریور 59 در اتاق کارم نشسته بودم و به برنامه یکی از همکارانم که در رادیو نفت آبادان به زبان عربی برنامه اجرا می‌کرد، گوش می‌دادم که خبر اعلام جنگ از سوی عراق به کشورمان را اعلام کرد.

وی ادامه داد: هنوز به خودمان نیامده بودیم و هاج و واج به اطراف نگاه می‌کردیم که از پنجره اتاق، سه هواپیمای جنگی را دیدم که در ارتفاع پایینی در حرکت بودند به طوری که حتی کلاه سفید خلبانان به وضوح قابل رویت بود.

این پیشکسوت صنعت نفت با بیان این که دو هدف در خارک بود که هواپیماهای مهاجم قصد تخریب آنها را داشتند، اظهار کرد: این سه هواپیما که بعدا چند هواپیمای دیگر هم به آنها اضافه شد نخست به سمت فرودگاه خارک رفتند و بعد از بمباران آنجا، موشکی را به سمت مخزن یک میلیون بشکه‌ای موجود در منطقه رها کردند و آن را به آتش کشیدند.

فخری اشاره‌ای به پدافند و سایت موشکی مستقر در خارک کرد و افزود: حضور سایت موشکی و کارکنان نیروی هوایی باعث شد این هواپیماها نتوانند دقیق به اهداف خود برسند به طوری که با کمک خدا، مخزن یک میلیون بشکه‌ای که تحت حمله قرار گرفته بود، خالی بود و خدا را شکر انفجار ناشی از رها کردن موشک به گونه‌ای نبود که کل منطقه را به آتش بکشد. در آن روز نه سنگری داشتیم و نه پناهگاهی؛ لذا برای دوری از ترکش انفجارها خودمان را در جوی آب انداختیم.

وی ادامه داد: یک هفته بعد از نخستین حمله هوایی، فرمان تخلیه خارک صادر شد و از بوشهر کشتی‌های شیلات برای سوارکردن غیرنظامیان و زنان و بچه‌ها به خارک آمدند، اما من از آنجا که مجرد بودم در منطقه ماندم و 28 روز شانه با شانه دیگران کارکردم تا دشمن به هدفش نرسد.

شیفت کنترل قدیمی‌ترین میدان نفتی خلیج فارس با اشاره به حملات مکرری که در آن 28 روز به خارک صورت گرفت، تصریح کرد: در آن 28 روز، شب و روز حمله داشتیم، اما به دلیل استقرار سایت موشکی و پدافند هوایی قدرتمند، دیگر هواپیماها نمی‌توانستند در ارتفاع پایین حرکت کنند و مجبور بودند از بالا بمب‌های خود را رها کنند که باعث شده بود دیگر دقت خود را از دست بدهند.

فخری اشاره‌ای به برخورد موشک عراقی به نزدیکی بیمارستان نفت خارک کرد و افزود: ماشین یکی از دوستان من در کنار درختان لیل نزدیک بیمارستان نفت قرار داشت که موشکی به آن نزدیکی‌ها برخورد کرد و به قدری قدرت داشت که ضمن ایجاد حفره‌ای چندمتری در زمین، ماشین همکارمان را از بالای دیوار به آن سمت پرتاپ کرد.

پیشکسوت صنعت نفت همچنین یادی از همکاران خود کرد که جان خود را در حملات بعثی‌ها از دست دادند و گفت: در یکی از حملات هفت تا هشت نفر از همکارانمان مورد اصابت موشک قرار گرفتند که شدت حادثه به قدری بود که مجبور شدیم برای جمع آوری اجساد آنها، چند ساعت وقت صرف کنیم.

وی در همین باره اظهار کرد: خدا رحم کرد موشک وقتی به خارک اصابت کرد که ساعت حدود 4 تا 5 بعدازظهر بود و کار تعطیل شده بود وگرنه در ساعات کار اگر این اتفاق می‌افتاد معلوم نبود چند نفر شهید می‌دادیم.