آموزش کاربردی تربیت کودک در مهمانی‌ها

بدون شک والدین این کودکان را هم دیده‌اید که در پی خرابکاری‌های کودکشان چنان وانمود می‌کنند که اصلا هیچ اتفاقی نیفتاده و به روی‌شان نمی‌آورند و اگر هم عکس‌العملی از میزبان یا دیگر مهمانان ببینند می‌گویند ما از آن دسته خانواده‌هایی هستیم که به فرزند‌مان آزادی عمل می‌دهیم تا بتواند هر چه سریع‌تر به پاسخ کنجکاوی‌هایش برسد.

معمولا در این مواقع هیچ‌یک از دوستان یا بستگان به‌طور مستقیم از گستاخی کودک شرور انتقاد نمی‌کند، ولی به طور خصوصی و در غیاب والدین کودک، لب به انتقاد می‌گشایند و ابتدا از بی‌تفاوتی و بی‌فکری والدین کودک گستاخ گله و شکایت می‌کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد موسوی، کارشناس کودک در این باره می‌گوید: کودکان نمی‌دانند که در مهمانی‌ها باید چگونه رفتار کنند.

پس والدین باید به آنها بیاموزند که در مهمانی‌ها چه نوع رفتاری داشته باشند تا مزاحمتی برای میزبان به وجود نیاورند.

بی‌توجهی پدر و مادر به رفتارهای آزاردهنده فرزندان ممکن است در خانه قابل قبول باشد، ولی کودکانی که در نحوه رفتار با دیگران احساس مسئولیت ندارند و به اسباب و اثاثیه دیگران دست درازی می‌کنند و رفتارهای ناخوشایند از خود نشان می‌دهند همگان را از خود می‌رانند.

مشکل اینجاست که والدین این کودکان به آنها نمی‌گویند مردم انتظار چه رفتاری از آنها را دارند و معمولا هم فردی غیر از والدین به کودک توضیح می‌دهد که چه رفتاری مناسب است.

اما چرا والدین چنین کودکان بی‌ادبی، رفتار نادرست فرزندشان را متذکر نمی‌شوند؟ موسوی این‌گونه پاسخ می‌دهد: والدین معمولا از بدرفتاری کودکان در حضور دیگران آزرده می‌شوند، اما رفتار آنها را نادیده می‌گیرند.

آنها از این‌که در حضور دیگران باید با فرزندشان چه نوع برخوردی داشته باشند مطمئن نیستند و حتی نوع تربیت ناصحیح‌شان موجب شده که فرزندان از تذکر والدین سرپیچی کنند. در نتیجه والدین رفتار نادرست کودک را در معرض قضاوت دیگران قرار می‌دهند.

کودکان را با عطوفت تربیت کنید

بسیاری از والدین معتقدند که تربیت کودکان قضیه همه یا هیچ است در نتیجه عده‌ای خشمگین می‌شوند و تربیت را تنها از طریق تنبیه میسر می‌دانند، اما در مقابل برخی دیگر نیز بر این باورند که نباید فرزندشان را ناراحت کنند. در واقع چون خودشان از گریه و ناراحتی کودکان آزرده می‌شوند این طرز تفکر را دارند.

موسوی در این باره می‌گوید: این والدین فراموش می‌کنند که آموزش کودکان به عصبانیت نیاز ندارد و با مهربانی و آرامش نیز می‌توان به آنان آموزش داد.

پدر و مادر باید حساسیت‌ها، فشارهای روانی و رنجش‌های فرزندشان را درک کنند تا بتوانند برنامه تربیتی خود را با مهربانی و محبت به اجرا درآورند.

به گفته این مشاور دینی کودکان به تربیت نیاز دارند. والدین باید محدودیت‌های منطقی برای آنها تعیین کنند. تعیین حدود به کودکان کمک می‌کند که بدانند هر چیزی در این جهان دارای نظم و حد و حدودی است.

آنها خواهند آموخت که دیگران چه رفتاری را از آنها انتظار دارند، بر این اساس رفتاری پسندیده‌تر از خود نشان می‌دهند.

نکته‌های کلیدی

به گفته موسوی نکته‌های کلیدی زیر به والدین کمک می‌کند تا به فرزند خود یاد دهند که چگونه می‌تواند یک مهمان خوش‌رفتار باشد.

ـ کودکان زیر یک سال به طور معمول پر جنب و جوش بوده و وسایل را به هم می‌ریزند. والدین باید به‌طور مستمر کودک را کنترل کنند و بهتر است او را در یک کالسکه قرار دهند.

ـ هرگز به کودکان اجازه ندهید که روی مبل‌ها بالا و پایین بپرند به خصوص وقتی کفش به پا دارند.

ـ به فرزندتان بیاموزید که از کلمات مودبانه‌ای همچون «لطفا»، «متشکرم» و «قابلی ندارد» استفاده کند و هنگامی که به تقاضا یا خواسته‌های او پاسخ منفی داده می‌شود بیهوده اصرار نکند.

ـ گاهی اوقات کودکان در منزل دیگران شلوغ می‌کنند تا توجه اطرافیان را به خود جلب کنند. باید گاهی آنها را برای قدم زدن به خارج از خانه ببرید تا یکنواختی دید و بازدیدهای خانوادگی، آنها را خسته نکند.

برخی از والدین نیز می‌توانند برای مشغول کردن فرزند خود از وسایلی چون اسباب‌بازی، کامپیوتر و کتاب استفاده کنند.

ـ اگر به کودک خود آموزش دهید که مانند یک مهمان، مودبانه رفتار کند، به او کمک می‌کنید تا در حضور دیگران و حتی در غیاب شما رفتاری شایسته داشته باشد. این یادگیری سرمایه‌ای با ارزش برای آینده او خواهد شد.

ـ اگر کودکتان در یک محفل مهمانی کار نادرستی انجام داد، هرگز با دیگران درباره فرزند خود صحبت نکنید، حتی اگر او حضور نداشته باشد.

به جای این کار مستقیم با فرزند خود صحبت کنید و به او بگویید که چه انتظاری از او دارید و کجای کارش ناصحیح بوده است.

ـ هیچ‌گاه از واژه «نمی‌توانم» استفاده نکنید، زیرا کودک تشویق می‌شود در مورد خواسته‌اش اصرار کند. به او بگویید اجازه نداری فلان کار را انجام دهی و او را با اسباب‌بازی و نظایر آن سرگرم کنید.

ـ‌ وقتی به همراه کودکان خود به ملاقات کسی می‌روید اسباب‌بازی‌های او را به همراه داشته باشید. هیچ‌گاه یک ملاقات را به یک دعوا و نزاع خانوادگی تبدیل نکنید و از این‌که به شما یا فرزندتان انتقادی شده است ناراحت نشوید.

ما در بسیاری از مواقع هنگامی که در وجود خود احساس تزلزل می‌کنیم موضع دفاعی و جنگجویانه به خود می‌گیریم.

ـ اگر شما در اجرای یک برنامه تربیتی استقامت داشته باشید و در هر شرایطی آن را ادامه دهید فرزندتان به اهمیت موضوع و جدی بودن شما پی خواهد برد و پس از مدتی با یک اشاره کوتاه منظور شما را متوجه خواهد شد.

ـ گاهی اوقات حتی با وجود یک برنامه تربیتی دقیق، امکان دارد فرزند شما در حضور دیگران رفتاری ناشایست مرتکب شود.

در چنین مواردی مروری به واقعه داشته باشید و با همسر خود مشورت کنید تا بتوانید از طریق بازنگری مدیریت خود، در آینده موفق‌تر عمل کنید.

ـ با فرزند خود در خانه و محیط بیرون رفتاری یکسان داشته باشید. داشتن رفتار دوگانه در خلوت و در حضور دیگران باعث سردرگمی فرزندان می‌شود و حد و مرزها را در هم می‌ریزد.

فاخره بهبهانی -چاردیواری