تهران در قرق لشکر «سفیدبالک»‌ها

موج شکایت‌ها از روزهای میانی مرداد امسال شروع شده و این روزها به اوج خودش رسیده و هر روز به تعداد شهروندانی که از حضور این حشره‌های سفید و ریز کلافه شده‌اند، اضافه می‌شود تا جایی که رئیس اداره محیط‌زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران هم در گفت‌وگو با جام‌جم از تماس روزانه تعداد زیادی از پایتخت‌نشینان با این سازمان خبر می‌دهد؛ ‌تماس‌هایی که در نهایت به یک گله و شکایت مشترک می‌رسند؛ نگرانی از ازدیاد جمعیت سفیدبالک‌ها.

با این که امسال هم مثل سال گذشته حضور مگس‌های سفید را در بیشتر خیابان‌های تهران می‌توان حس کرد، اما ساکنان مناطق 6، 11 و 12 روزی نیست که بی‌خاطره حضور این حشرات و کلافگی ناشی از برخورد آنها با سروصورتشان به خانه نروند و این یعنی این سه منطقه در نقشه جغرافیایی تهران به عنوان کانون‌های آلوده این آفت گیاهی شناخته می‌شوند. این را رئیس ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران به جام‌جم می‌گوید.

علی محمد شاعری با اعلام این خبر گرمای هوا را به عنوان عامل اصلی ازدیاد جمعیت مگس‌های سفید معرفی می‌کند و می‌گوید: حشره سفید بالک یا همان مگس سفید طی دو سال گذشته به علت گرم شدن هوا در تهران زیاد شده و این روزها هم بیشتر به چشم می‌خورد؛ درحقیقت شرایط تکثیر سفیدبالک‌ها با گرم شدن هوا مهیا می‌شود؛ یعنی هرچه دمای هوا بالاتر برود جمعیت مگس‌های سفید هم بیشتر می‌شود.

شاعری ادامه می‌دهد: سفیدبالک‌ها آفت صیفی‌جات و جالیزکاری‌های اطراف تهران هستند که با توجه به خشکسالی‌هایی که در سال‌های اخیر صورت گرفته و کاهش سطح کشت محصولات صیفی و جالیز در اطراف تهران، بتدریج به سمت فضای سبز تهران هجوم آورده و درختان تهران را به عنوان میزبان ثانویه خود انتخاب کرده‌اند.

از این نظر تا زمانی که هوا رو به گرمی است، احتمال افزایش جمعیت سفیدبالک‌ها هم وجود دارد، ولی شاعری پیش‌بینی می‌کند تا اواخر شهریور از تعدادشان کاسته شود: «با اقداماتی که شهرداری تهران در حال انجامش است و همزمان با کاهش دمای محیط پیش‌بینی می‌شود جمعیت این حشره در تهران کاهش پیدا کند.»

این در حالی است که قاسم علی‌اکبر، پژوهشگر مبارزه با موجودات مهاجم درباره دلایل افزایش این حشرات سفید به مهر می‌گوید: دلیل افزایش این حشرات، یا تغییر غذایی آنهاست یا دستکاری و دخالت‌های غیرکارشناسی بشر در زندگی یا شیوه‌های نابودی آنها. تغییرات ناگهانی آب و هوایی و اقلیمی هم در بعضی موارد در این ازدیاد موثر بوده که در مورد قزوین این عامل در حال بررسی است.به عقیده این پژوهشگر محیط‌زیست، این موجودات مزاحم به دلیل این که نمی‌توانند مسافت زیادی را پرواز کنند با جریان باد همراه می‌شوند و کوچ کرده به محل بعدی هجوم می‌برند. هجوم این حشرات در حد هزار و میلیون نیست؛ بلکه در حد میلیاردی و حتی تریلیاردی است.

از این نظر حضور مگس‌های سفید در تهران، به اعتقاد کارشناسان محیط‌زیست به دلیل فعالیت و گسترش مراکزی مثل گلخانه‌های درون‌شهری، رعایت نکردن اصول استفاده از سموم و آفت‌کش‌ها در محیط‌های شهری و فعالیت بی‌ضابطه و نبود نظارت دقیق بر عملکرد کشاورزان حاشیه کلانشهرهاست؛ چراکه استفاده افراطی از آفت‌کش‌ها سبب شده دشمن طبیعی این حشرات از بین برود؛ موضوعی که در نهایت باعث شده پای سفیدبالک‌ها به تهران باز شود؛ حشره‌هایی که شاید به اجبار به تهران آمده باشند، اما حالا ماندگار شده‌اند و بیرون کردنشان از پایتخت کار ساده‌ای به نظر نمی‌رسد.

لزوم حضور جدی شهرداری

شهرداری برای مقابله با مگس‌های سفید چه کار کرده است؟! این پرسش فصل مشترک تمام گلایه‌های شهروندان کلافه این روزهای پایتخت است؛ پایتختی که خیابان‌هایش از دو سال پیش بجز آلاینده‌های هوا، مهمانان ناخوانده دیگری هم دارند.

پاسخ این پرسش را از زبان رئیس ستاد محیط‌زیست وتوسعه پایدار شهرداری تهران بشنوید: طی سال گذشته و امسال شهرداری تهران با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی اقدامات لازم را برای پیشگیری و مقابله انجام داده است؛‌ یکی از این کارها آبشویی درختان با ماده پالیزین است که به صورت گسترده درکانون‌های آلوده انجام شده و همچنان ادامه دارد. در جریان این عملیات درختان نواحی آلوده با این محلول شست‌وشو داده می‌شوند که این کار به یقین روی کنترل جمعیت این حشره‌ها تاثیر می‌گذارد.

کمربند زرد علیه حشرات سفید

شهروندان تهرانی حتی اگر شست‌وشوی درختان پایتخت با محلول پالیزین را به چشم ندیده باشند، اقدام دوم شهرداری تهران را بوضوح در خیابان‌های مختلف دیده‌اند؛ نصب نوارهای زرد رنگ چسبناک روی تنه درختان.

اقدامی که از آن با عنوان کمربند زرد درختان یاد می‌شود و شاعری در توضیح آن می‌گوید: در مرحله بعدی به نصب نوارهای زرد رنگ دور تنه درخت‌ها و نصب اتیکت‌های زرد رنگ بر شاخه‌های مختلف کرده اقدام کرده‌ایم. این کار در مناطق مختلف به صورت گسترده انجام شده، اما تمرکز شهرداری در کانون‌های آلوده و بخش‌های مرکزی شهر بوده است.

در مرحله بعدی هم در بعضی مناطق شهرداری سرشاخه‌های آلوده درختان را معدوم کرده که در مجموع امیدواریم همه اینها در کنار هم، باعث کاهش هرچه سریع‌تر جمعیت سفید بالک‌ها شود.

حشرات سفید خطری برای سلامت ندارند

رئیس ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران درباره تاثیر سفید بالک‌ها بر سلامتی شهروندان می‌گوید: سفید بالک‌ها دراصل آفت گیاهان و درختان هستند و حضورشان برای آنها مشکل‌ساز است نه برای مردم شهر. حتی با این که روش‌های شیمیایی هم برای مقابله با ازدیاد جمعیت این حشره‌ها وجود دارد، اما چون محیط‌ زیست شهر تهران محیط‌زیست انسانی است ما مجاز نیستیم از آفت‌کش‌های شیمیایی استفاده کنیم؛ در نتیجه با استفاده از روش‌های غیرشیمیایی و تلفیقی درصددیم این جمعیت را کنترل کنیم و امیدواریم در روزهای آینده به نتیجه بهتری برسیم.

مینا مولایی - جامعه