کشمکش میان مخالفان توافق هسته ای و موافقان آن در داخل آمریکا به شدت در جریان است و این در حالی است که دولت باراک اوباما باید علاوه بر مخالفان داخلی، با همپیمانان منطقه ای خود در خاورمیانه نیز در مورد توافق هسته ای ایران به نوعی به جمع بندی برسد. در همین رابطه جام جم با «گری سیک» عضو شورای امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست جمهوری جرالد فورد، جیمی کارتر، و رونالد ریگان به گفتگو نشسته تا تحلیل این استاد دانشگاه کلمبیا را در مورد توافق حاصل شده میان ایران و کشورهای 1+5 بشنود.
متن این گفتگو به شرح زیر است:
س - برخی کارشناسان با ارائه تحلیل بدبینانه در مورد توافق هسته ای ایران مدعی هستند که این توافق موجب آغاز مسابقه تسیلحات هسته ای در خاورمیانه می شود، نظر شما در این رابطه چیست؟
توافق هسته ای حاصل شده میان ایران و کشورهای 1+5 به هیچ وجه موجب آغاز مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه نمی شود زیرا از زمان امضای معاهده ان پی تی، کمتر کشوری بوده که بدنبال ساخت و یا تولید تسلیحات اتمی بوده باشد و به موج اقدامات یک کشور خاص مسابقه تسلیحاتی در بخشی از جهان به راه افتاده باشد. بنابراین اگر ساخت بمب از سوی کشوری موجب مسابقه تسلیحاتی نمی شود چرا باید توافقی که می گویند ایران را از ساخت بمب دور کرده است یک اقدام نقض کننده ان پی تی شمرده شده و گفته شود این توافق موجب مسابقه تسلیحاتی در منطقه می شود؟
س- پس از حصول توافق هسته ای برخی کشورهای خاورمیانه از جمله عربستان به مخالفت با آن پرداختند و حتی مقامات این کشور تهدید کردند که به دنبال ساخت تسلیحات هسته ای خواهند بود، به نظر شما آیا چنین امری امکان پذیر است؟
اغلب کشورهای خاورمیانه از حامیان پیمان ان پی تی. هستند برای مثال مصر در دهه 1960 میلادی برنامه خود را متوقف کرده و تصمیمی برای از سرگیری آن ندارد. در مورد ترکیه نیز ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) از آن دفاع می کند [و این کشور نیازی به تسلیحات اتمی ندارد] و در مورد عربستان نیز بعید است که این کشور چه با وجود توافق هسته ای ایران چه بدون توافق با تهران بدنبال ساخت بمب اتمی برود.
دلیل آنکه عربستان دست به این کار نمی زند آن است که این کشور نه زیرساخت های لازم برای این کار را دارد و نه تجربه فنی آن را. علاوه بر آن ساخت بمب برای عربستان پیامدهای امنیتی بدنبال خواهد داشت که مهمترین مورد آن برهم خوردن روابط با آمریکا و خدشه وارد شدن به موقعیت بین المللی این کشور است.
س - برخی کارشناسان معتقدند که بعد از توافق هسته ای ایران و کشورهای ۱+۵، کشورهای غربی بویژه آمریکا شروع به همکاری با ایران در مسال منطقه ای همچون سوریه کرده اند و بدین ترتیب دوران جدیدی در خاورمیانه آغاز شده است. نظر شما در این رابطه چیست؟
توافق هسته ای با ایران تغییر چندانی در متحدان آمریکا در منطقه ایجاد نکرده و موجب نمی شود که آمریکا چشمان خود را بر روی اقدامات ایران ببندد. در همین راستا است که تحریم های آمریکا علیه ایران در مواردی همچون حقوق بشر، حمایت از گروه های مقاومت و ... همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند. اقداماتی که آمریکا برای اطمینان بخشی به متحدان عرب خود از جمله عربستان و اسرائیل انجام داده نظیر فروش جنگنده های اف 35 به تل آویو و عقد قراردادهای جدید تسلیحاتی با اعراب حاشیه خلیج فارس، همگی در این راستا انجام شده اند.
س- نظر شما در مورد مخالفت برخی از اعضای کنگره آمریکا با این توافق چیست؟
به نظر من کنگره باید به کاخ سفید آزادی عمل بیشتری بدهد زیرا گزینه های جایگزین این توافق موارد جالبی نیستند و جهان بدون توافق هسته ای ایران به مراتب خطرناک تر بود.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد