زایمان طبیعی گران‌تر از سزارین

همین هفته گذشته بود که وزیر بهداشت به‌صراحت اعلام کرد ایران بین کشورهای منطقه، رتبه اول در سزارین را دارد. حتی پیشتر براساس آمارهای غیررسمی گفته می‌شد که ایران پس از کشور برزیل، رتبه دوم جهان را در سزارین به خود اختصاص داده است.

براساس پیگیری‌های جام‌جم، تعرفه زایمان طبیعی در بسیاری از بیمارستان‌های خصوصی کشور بالاتر از سزارین شده است؛ یعنی به جای آن‌که هزینه زایمان طبیعی را کاهش دهند تا مادران باردار به انجام این زایمان کم‌عارضه گرایش داشته باشند، تعرفه زایمان طبیعی را به حدی افزایش داده‌اند که برای خیلی از خانواده‌ها، حالا سزارین به‌صرفه‌تر از زایمان طبیعی از آب درمی‌آید.

گشتی در بیمارستان‌های خصوصی

به‌طور مثال در یکی از بیمارستان‌های خصوصی و مشهور پایتخت در جنوب غرب تهران ، هزینه زایمان طبیعی حدود شش میلیون تومان است در حالی که عمل پرعارضه سزارین با هزینه پنج میلیون تومانی در این بیمارستان انجام می‌شود حتی یکی از مادران باردار به جام‌جم می‌گوید که برای انجام عمل زایمان طبیعی در این بیمارستان، با هزینه‌های جانبی حدود هفت میلیون و 200 هزار تومان پرداخت کرده است.

در یکی از بیمارستان‌های خصوصی شمال شرق تهران هم هزینه زایمان طبیعی 5.5 میلیون تومان و هزینه سزارین 4.5 میلیون تومان تعیین شده است.

در بیمارستانی دیگر در منطقه غرب تهران هم هزینه زایمان طبیعی و سزارین تقریبا با همدیگر برابر و حدود پنج میلیون تومان برآورد می‌شود که البته در صورت درخواست اتاق خصوصی یا درخواست انجام زایمان بدون درد یا زایمان در آب، اینجا هم هزینه زایمان طبیعی از سزارین جلو می‌زند.

حتی برابر شدن هزینه‌های زایمان طبیعی و سزارین هم به خودی خود خطرناک است و ناخواسته مادر را به سمت سزارین سوق می‌دهد.

این اتفاقی است که باعث شده براساس گفته‌های وزیر بهداشت، 70 درصد زایمان‌ها در کشور به روش سزارین انجام شود.

تخلف‌ها را به ما اطلاع بدهید

هم‌اکنون تعرفه زایمان طبیعی در بخش خصوصی، K 50 و سزارین K40 تعیین شده است. این K همان ضریب حق‌العمل جراحی است که رقمی حدود 38 هزار تومان را شامل می‌شود. یعنی برای تخمین هزینه‌های جراحی سزارین، باید عدد 40 را ضرب در 38 هزار تومان کنید.

حالا اگر 50 را در 38 هزار تومان ضرب کنید تا تعرفه زایمان طبیعی به دست آید، می‌بینید که هزینه زایمان طبیعی در بخش خصوصی به دو میلیون تومان هم نمی‌رسد.

سعید معنوی، رئیس اداره تعرفه‌های وزارت بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد که اگر هزینه‌های جانبی شامل لوازم بیمار، استهلاک اتاق عمل، هزینه هتلینگ بیمارستان و دارو را هم محاسبه کنید، این هزینه‌ها بیشتر از دو میلیون تومان می‌شود، اما این مقام مسئول قبول دارد که هر جور هم که بخواهیم حساب کنیم، باز هم نباید هزینه زایمان طبیعی به شش یا هفت میلیون تومان برسد.

به همین دلیل، معنوی به مردم توصیه می‌کند که هزینه‌های گزاف برای انجام زایمان‌های طبیعی را با شماره 1690 به وزارت بهداشت گزارش دهند تا این وزارتخانه به این موارد مهم رسیدگی کند.

قصدمان ترویج زایمان طبیعی است

وقتی از معنوی می‌پرسم که آیا فکر نمی‌کنید بالاتر بودن تعرفه زایمان طبیعی در برابر سزارین، ناخودآگاه انجام عمل سزارین را تشویق می‌کند، تاکید دارد که ما در گذشته با شرایطی روبه‌رو بودیم که برخی پزشکان به دلیل تعرفه بالای سزارین به نسبت زایمان طبیعی، این نیاز القایی را در مادر ایجاد می‌کردند که به سمت سزارین کشانده شود.

به همین دلیل هم وزارت بهداشت تصمیم گرفت حق‌الزحمه زایمان طبیعی را بیشتر از زایمان سزارین قرار دهد تا پزشکان هم به انجام زایمان طبیعی تشویق شوند.

یعنی با افزایش حق‌الزحمه پزشک برای انجام زایمان طبیعی، برنامه این بود که پزشک دیگر مثل قدیم برای انجام عمل سزارین اصرار نداشته باشد؛ چون با همان زایمان طبیعی هم دستمزدی شبیه سزارین دریافت می‌کرد.

گرچه در ظاهر، این سیاست منطقی و درست به نظر می‌رسد، ولی مساله اینجاست که این ایده وقتی جواب می‌دهد که بیمه‌ها هم این افزایش حق‌الزحمه زایمان طبیعی را پوشش دهند، نه این‌که همه بار مالی به دوش خانواده‌ها بیفتد.

در واقع، باید شرایطی فراهم می‌شد که جدای از افزایش دستمزد پزشک برای انجام زایمان طبیعی، هزینه‌های مادر باردار هم افزایش پیدا نکند، طوری که هم دستمزد پزشک بالاتر برود و هم هزینه خانواده‌ها افزایش پیدا نکند؛ ولی هم‌اکنون فقط مولفه اول رعایت شده و به همین دلیل، سیاست ترویج زایمان طبیعی در بیمارستان‌های خصوصی موفقیت‌آمیز نبوده است.

توصیه وزارت بهداشت؛ زایمان در بیمارستان‌های دولتی

اتفاق خوبی که طی یک سال و سه ماه اخیر افتاده، رایگان شدن زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی است که خودش محرکی برای افزایش زایمان طبیعی شده است.

متوسط هزینه‌های سزارین در بیمارستان‌های دولتی هم حدود یک میلیون و صد هزار تومان برآورد می‌شود که البته این رقم با توجه به هزینه‌های جانبی، ممکن است چند صد هزار تومان بین بیمارستان‌های دولتی مختلف با یکدیگر فرق داشته باشد. بیمار هم تقریبا فقط 6 درصد این هزینه‌ها را می‌پردازد، که رقمی حدود 70 تا 80 هزار تومان می‌شود.

درست است که از لحاظ هزینه‌ها، زایمان طبیعی یا سزارین در بیمارستان‌های دولتی بسیار به صرفه است و تقریبا رایگان از آب درمی آید، اما به دلیل امکانات پایین برخی بیمارستان‌های دولتی، خیلی از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند با عضویت در یک بیمه تکمیلی، زایمان طبیعی یا سزارین را در بیمارستان‌های خصوصی انجام دهند.

اما معنوی با این نظر کاملا مخالف است و می‌گوید: شاید در گذشته امکانات بیمارستان‌های دولتی برای انجام زایمان طبیعی یا سزارین مناسب نبود، اما با اجرای طرح تحول سلامت، وضعیت خدمت‌رسانی در بیمارستان‌های دولتی بسیار ارتقا پیدا کرده است. به همین دلیل توصیه ما به مردم این است که به بیمارستان‌های دولتی اعتماد کامل داشته باشند و تا حد امکان در این بیمارستان‌ها، زایمان طبیعی یا سزارین را انجام دهند.

بیمه تکمیلی هم کفاف نمی‌دهد

بسیاری از بیمارانی که به بیمارستان خصوصی مراجعه می‌کنند، بیمه تکمیلی دارند، اما به گفته تقی‌پور، بیمار با وجود داشتن این بیمه باید چند میلیون تومان هم از جیبش پرداخت کند. از آنجا که هزینه‌های زایمان طبیعی در بیمارستان‌های خصوصی بالاست، به باور این متخصص، همین گران بودن تعرفه‌های زایمان طبیعی نیز ناخودآگاه مادر باردار را به سمت سزارین سوق می‌دهد.

گرچه همه مادرانی که سزارین انجام می‌دهند به مجموعه عوارض سزارین دچار نمی‌شوند، ولی احتمال عفونت رحم و محل بخیه‌ها، احتمال بروز یرقان در نوزاد، افزایش خونریزی، احتمال ابتلا به عفونت بیمارستانی، خطرات بیهوشی، چسبندگی رحم، احتمال افزایش افسردگی پس از زایمان، طولانی‌تر شدن دوران نقاهت مادر، تاثیر مخرب داروهای بیهوشی روی جنین، افزایش خطر سکته مادر و حتی احتمال مرگ او، فقط گوشه‌ای از عوارض برگشت‌ناپذیر سزارین است که خیلی از مادران باردار به یک یا چند عارضه آن دچار می‌شوند.

تعرفه‌ها، مادر را به سمت سزارین می‌کشاند

در همه نظام‌های توسعه‌یافته درمان، سزارین را به عنوان انتخاب دوم زایمان می‌شناسند. ترجیح این است که تا حد امکان، زایمان به شکل طبیعی انجام شود.

دکتر رویا تقی‌پورانوری، متخصص زنان و زایمان هم در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: در بیمارستان‌های دولتی، پزشک نمی‌تواند به هر دلیل سزارین انجام دهد و برای این کار باید حتما دلیل قانع‌کننده‌ای داشته باشد.

به این خاطر هم سزارین‌ها در مراکز دولتی نباید بی‌دلیل انجام شود و حتما باید پزشک، مدارک و مستندات خود را برای توجیه سزارین ارائه کند. اما این اتفاق در بیمارستان‌های خصوصی کمتر رخ می‌دهد و در اغلب موارد، نوع زایمان به انتخاب مادر واگذار می‌شود.

امین جلالوند - جامعه