رویایی که فعلا تحقق نمی‌یابد

دیروز در میان اخبار مربوط به مسکن به‌عنوان یکی از اخبار جذاب عامه مردم، یک وعده بزرگ دولت یازدهم درباره خانه‌دار شدن ایرانیان بیشتر از دیگر اخبار جلب نظر می‌کرد. وزیر محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده بود: «درصدد هستیم تا پایان سال 95 هیچ نیازمند مسکن در کشور وجود نداشته باشد.»

گرچه این وعده بسیار شیرین است و بسیاری را در رویای خانه‌دار شدن تا ابرها بالا می‌برد، اما سوال این است که آیا امکانات موجود، چه از نظر مالی، قدرت خرید مردم و لجستیکی می‌تواند به تحقق این وعده منجر شود یا با عملی شدن این وعده فاصله زیادی داریم و بهتر است برای جلوگیری از ایجاد توقعی غیرواقعی در میان متقاضیان خرید چاره‌ای دیگر بیندیشیم؟

برای رسیدن به پاسخ این سوال بد نیست ابتدا به آمار و اطلاعات موجود درباره نیاز واحدهای مسکونی کشورمان توجه داشته باشیم.

بر این اساس در بهترین شرایط تولید مسکن می‌توانیم نزدیک به 400 تا 500 هزار واحد مسکونی در سال تولید کنیم.

در حالی که همین اطلاعات بیانگر آن است که ایران برای هرسال نیازمند یک میلیون و200 تا یک میلیون و500 هزار واحد مسکونی جدید است؛ چون علاوه بر نرخ 800 تا 850 هزار ازدواجی که سالانه در کشورمان ثبت می‌شود، گروهی از مردم نیز نیازمند بهسازی یا نوسازی واحدهای مسکونی خود هستند و به جمع متقاضیان خرید مسکن افزوده می‌شوند که خود محل سوالی مضاعف برای تامین مسکن نیازمندان است.

از سوی دیگر شاید برخی کارشناسان معتقد باشند این فاصله درخواست تا تولید مسکن را می‌توان با به‌کارگیری واحدهای بدون متقاضی مسکن مهر پاسخ داد که ظاهرا وزیر محترم کار نیز روی این امتیاز حساب ویژه باز کرده و به دنبال استفاده از آن است اما نکته اصلی در این زمینه این است که واحدهای بدون متقاضی مسکن مهر عموما در بخش‌هایی از ایران مانند شهرهای جدید‌التاسیس مثل بینالود ساخته شده‌اند که اکنون با استقبال خرید روبه‌رو نشده‌اند بنابراین اکنون این واحدها نمی‌توانند برای پاسخگویی به تقاضای موثر مسکن در نقاط پرتقاضا مورد استفاده قرار گیرند.

با وجود این حتی اگر فرض کنیم تمام واحدهای مسکن مهر نیز واگذار شوند، باز هم فقط نیمی از تقاضای سالانه مسکن پاسخ داده می‌شود و لذا هنوز فاصله‌ای معنادار در عرضه تقاضای مسکن داریم که باید برای آن برنامه‌ریزی کنیم.

برنامه‌ریزی که در آن با متغیرهایی مانند قدرت خرید و توان تولید روبه‌رو هستیم که این متغیرها هر کدام می‌توانند در میزان خانه‌دار شدن مردم تاثیر مستقیم گذاشته و ما را از وعده جناب آقای ربیعی دور کند.

این در حالی است که نباید از وضعیت تولید مسکن هم غافل باشیم. چون به‌رغم داشتن تخصص و امکانات بالقوه، در بالاترین شرایط حتی با استفاده از پروژه مسکن مهر نتوانستیم میزان تقاضای موجود بازار را تامین کنیم بنابراین جای تردید نیست رویایی که وزیر محترم کار به آن اشاره داشتند حداقل در شرایط فعلی و تا زمان مشخص شده در دسترس نیست و باید برای آن یک برنامه کامل و جامع چه در بخش افزایش قدرت تولید بخصوص صنعتی‌سازی و انبوه‌سازی و چه در بخش افزایش قدرت خرید مردم و دیگر امکانات زیرساختی مانند تامین زمین و آب و برق و مسائل سکونتی داشته باشیم.

ایرج رهبر - رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن