سبک ‌زندگی طب ایرانی- اسلامی

غذاهای دارویی و غیردارویی از دیدگاه طب سنتی

در طب قدیم خوراکی‌هایی که نقش غذایی داشته‌اند به سه دسته غذای مطلق، غذای دوایی و دوای غذایی تقسیم می‌شدند. غذای مطلق، غذایی است که تقریبا تمام آن جذب می‌شود، قابلیت تبدیل به بافت‌ها و ذخایر غذایی را دارد و تغییری در مزاج ایجاد نمی‌کند، اما غذای دوایی و دوای غذایی، علاوه بر آن‌که بخشی از آن به عنوان غذا جذب شده و ماده اولیه بافت‌ها و ذخایر غذایی می‌شود، ترکیباتی از آن نیز، با ایجاد تغییراتی در مزاج، علاوه بر غذارسانی اثر دارویی نیز دارد. برخی از انواع گیاهان، سبزی‌ها یا میوه‌های خاص در این گروه قرار دارند که البته اثر دارویی دواهای غذایی بیشتر از غذاهای دوایی است.

کد خبر: ۸۱۸۰۳۳

غذای مطلق یا غذای دوایی؟

اما از کدام غذاها بیشتر باید استفاده شود؟ با توجه به این که غذاهای دوایی و دواهای غذایی به دلیل اثرات دارویی می‌توانند با تغییراتی در مزاج علاوه بر تاثیرات مثبت، اثرات نامطلوبی نیز در بدن ایجاد کنند مصرف غذاهای مطلق بیشتر توصیه می‌شود. البته از نظر حکمای طب قدیم مصرف خوراکی‌هایی که غذای مطلق نیستند به قصد اصلاح عوارض ناشی از بدخوری، معالجه برخی بیماری‌ها، اصلاح طعم و کاهش عوارض برخی ناسازگاری‌های غذایی، نه تنها منع نشده بلکه توصیه نیز شده است.

ابن‌سینا در کتاب قانون می‌گوید: کسی که سالم است و قصد دارد سلامت خود را حفظ کند باید سعی کند غذاهای اصلی او از دسته غذاهای مطلق باشد. یعنی گوشت‌ها بویژه گوشت گوسفند و گوساله جوان و بزغاله، نان گندم بی‌آفت و خوراکی‌هایی که مزه آنها شیرینی ملایمی در دهان ایجاد می‌کند از این جمله‌اند. از میان میوه‌ها نیز میوه‌هایی که بیشترین مشابهت را به غذاهای مطلق دارند انجیر، انگور رسیده و شیرین و خرما هستند. البته مداومت بر مصرف خرما در شهرهایی که خرماخیز نیستند توصیه نمی‌شود. چرا که طبیعت محصولات هر منطقه با مزاج افراد همان منطقه تطابق بیشتری دارد. مثلا مصرف خرما در مناطق گرم توسط مردمان جنوب سازگاری بیشتری دارد تا مناطق دیگر.

از سوی دیگر خوراکی‌های مختلف بسته به این که از چه منشأیی باشند باید مراحلی را طی کنند تا به بافت‌های بدن تبدیل شوند. این مسیر در خوراکی‌های حیوانی به دلیل مشابهت بافت‌های آنها با بافت‌های انسانی سریع‌تر صورت می‌گیرد و در خوراکی‌های گیاهی این مسیر طولانی‌تر است. در نتیجه انرژی بیشتری در این مسیر صرف می‌شود و براین اساس مصرف مطلق گیاهان یا همان گیاهخواری به صورت یک عادت و رویه معمول به این دلیل که می‌تواند تغییرات مزاجی ایجاد کند و بدن را از حالت تعادل خارج سازد و سبب فقر برخی مواد مغذی در بدن شود، توصیه نمی‌شود.