چگونگی اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌ بازرسان به تاسیسات

مجید تخت‌روانچی، مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در گفت‌وگو با بولتن دانشمندان هسته‌ای آمریکا در پاسخ به سوالی درباره‌ی این که طرف غربی در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موارد جدیدی را به این مذاکرات افزوده و این که آیا همه طرف‌ها هنوز در چارچوب تفاهم لوزن گفت‌وگو می‌کنند یا نه؟ افزود: آن چه ما در لوزان به دست آوردیم یک تفاهم بود نه توافق، راه‌حلی برای پایان دادن به برخی اختلافات. اینجاست که تفاوت وجود دارد. ما زیرچتر این تفاهم کلی کار کردیم اما باید بگویم که در لوزان زمان کافی برای پرداختن به جزییات نداشتیم.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: بنابراین ما و دیگر شرکای‌مان تلاش کرده‌ایم تا ببینیم می‌توانیم مسائلی که برای هر دو طرف اهمیت دارد را حل کنیم یا نه؟ زمانی که شما درباره‌ی کلیات صحبت می‌کنید می‌توانید با سرعتی کم‌تر یا بیش‌تر اعلام موافقت کنید اما وقتی وارد جزییات می‌شوید به زمان بیش‌تری نیاز دارید. برخی مواقع لازم است که پافشاری کنید. بنابراین کار ساده‌ای نیست که به سرعت به پایان همه چیز دست یابید. اما ما منطق لوزان را دنبال می‌کنیم.

تخت‌روانچی درباره‌ی موضوعات حل نشده و این که آن‌ها بیشتر سیاسی هستند یا فنی؟ بیان کرد: باید بگویم هر دو. مسائلی مربوط به هر دو جبهه وجود دارد. از آن‌جایی که در مرحله حساسی قرار داریم من نمی‌خواهم وارد جزییات شوم. اما در خصوص هر دو موضوع اصلی یعنی هسته‌ای و تحریم‌ها هنوز مسائل فنی برای حل شدن وجود دارد. صادقانه باید بگویم که علاوه بر این، تصمیمات سیاسی نیز باید اتخاذ شوند.

او افزود: از طرفی دیگر باید تاکید کنم که ما در لوزان در بعد هسته‌ای وارد جزییات زیادی شدیم. ما درباره‌ی تحریم‌ها نیز رایزنی کردیم اما در مقایسه با آنچه درباره‌ی مساله هسته‌ای به‌دست آوردیم درباره‌ی تحریم‌ها حاصل نشده است. اکنون این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است و همان طور که گفتم اگر در مساله‌ی هسته‌ای وارد جزییات شده‌ایم باید درباره‌ی مساله‌ی تحریم‌ها نیز همین کار را انجام دهیم.

معاون وزیر امور خارجه ایران درباره‌ی نقش مجلس ایران در روند مذاکرات هسته‌ای گفت: همانطور که می‌دانید چند روز پیش مجلس قانونی را تصویب کرد که به تایید شورای نگهبان رسید. ما (برای توافق) به تایید آن‌ها نیاز نداریم اما وزارت امور خارجه باید توافق را به مجلس ارائه دهد و هر 6 ماه یک بار گزارش به روز شده‌ای را به مجلس تحویل دهد. هم‌چنین شروط دیگری در این قانون وجود دارد. به عنوان مثال ما باید در چارچوب مصوبه‌ی مجلس عمل کنیم. مجلس در این زمینه بسیار فعال است.

تخت‌روانچی ادامه داد: تصویب پروتکل الحاقی باید از طریق مجلس انجام شود و ما معتقدیم که علاوه بر پروتکل الحاقی حتی اجرای این شروط نیز باید منوط به تایید مجلس باشد. ما به عنوان دولت باید به حرف مجلس گوش دهیم و آن‌ها چارچوب عملکرد ما را تعیین می‌کند.

وی تصریح کرد : اگر توافقی حاصل شود یک توافق خوب خواهد بود. این چیزی است که همه ما و نه فقط ایران می‌خواهیم. این توافق باید در چارچوب آن چه رهبر معظم انقلاب و مجلس تعیین کرده‌اند باشد و در این صورت است که اجرای توافق روان و ساده خواهد بود.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان درباره ی روند اجرای پروتکل الحاقی و بازرسی از تاسیسات نظامی گفت: پیش از هر چیز باید ببینیم که تعهدات بین‌المللی ایران چه چیزی است. ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق پادمانی داریم که سال‌ها بر اساس آن عمل کرده‌ایم و تاکنون هیچ مساله‌ای درباره‌ی این ابزار وجود نداشته است.

او افزود: علاوه بر این مساله‌ی پروتکل الحاقی وجود دارد. ما در سال‌های 2003 تا 2005 به مدت دو سال آن را اجرا کردیم. آژانس برای رفتن به نقاط مختلف در ایران به انتخاب خود آزاد بود و هیچ مشکلی درباره‌ی مکان‌هایی که آژانس خواستار بازدید از آن و گفت‌وگو درباره‌ی آن بود وجود نداشت. بنابراین تا جایی که سابقه‌ی ما درباره‌ی اجرای پروتکل الحاقی در سال‌هایی که آن را داوطلبانه اجرا کردیم نشان می‌دهد، حتی یک مشکل هم وجود نداشت.

تخت‌روانچی خاطرنشان کرد: بازرسان کار خود را در ایران انجام داده‌اند. ایران علاوه بر این تحت کنوانسیون تسلیحات شیمیایی، دسترسی به تاسیسات نظامی را فراهم کرد. بنابراین هر گاه صحبت از تعهدات ما طبق الزامات مشروع بین‌المللی به میان می‌آید ما هیچ مشکلی نداشته‌ایم.

وی هم‌چنین گفت:‌ ما اکنون در حال ورود به مرحله جدید هستیم و اگر به یک توافق نهایی دست پیدا کنیم شامل پروتکل الحاقی خواهد بود. ما در متن به اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی اشاره کرده‌ایم که این تا زمان آخرین مرحله یعنی تصویب آن توسط مجلس ایران خواهد بود. این بدین معنی است که اجرای پروتکل به بخشی از قوانین ملی ایران تبدیل می‌شود. بنابراین اگر به یک توافق دست پیدا کنیم ایران ملزم به پیروی از پروتکل الحاقی است که شامل دسترسی‌های مدیریت شده می‌شود.

تخت‌روانچی بیان کرد: اگر شما به سوالات و تحولات اخیر درباره‌ی این که آیا ایران امکان دسترسی مدیریت شده را فراهم می‌کند اشاره دارید باید بگویم که نمی‌توانم آن را در خلاء مورد بحث قرار دهیم. شما باید ببینید که این موضوع کجا و در چه قالبی مطرح شده است. اگر به یاد بیاورید زمانی که یک سری تفاهمات در لوزان به دست آمد ایده‌ی دسترسی به سایت‌های نظامی ایران در هر زمان و در هر کجا مطرح شد. این موضوع نگرانی‌هایی را درباره‌ی هدف اصلی این ایده به وجود آورد. این که این کار مربوط به توافق است یا درباره‌ی سر درآوردن از این که در نیروی نظامی ایران چه می‌گذرد.

این دیپلمات ارشد ایرانی تاکید کرد:‌ ما به هیچ کس اجازه نمی‌دهیم وارد مجموعه‌های نظامیان شود. چون پروتکل الحاقی به این معنی نیست که بازرسان هر کجا خواستند را بازدید کنند .

معاون وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: من فکر نمی‌کنم که در آینده برای اجرای پروتکل الحاقی مشکلی وجود داشته باشد. می‌دانید این موضوع درباره‌ی مواردی خاص است نه هر موردی. به طور قطع این مساله مردم را نگران می‌کند. من نمی‌توانم تصور کنم که به عنوان مثال آمریکا اجازه چنین کاری را بدهد. این حساسیت صرفا مختص ایران نیست. هیچ کشوری در تاسیسات نظامی‌اش را باز نمی‌کند و ایران هم از این امر مستثنی نیست. ما می‌خواهیم با فراهم کردن دسترسی روزانه به بازرسان کار آژانس را راحت‌تر کنیم.

این دیپلمات ارشد ایرانی درباره‌ی مساله لغو تحریم‌ها و موضع ایران در این باره گفت: از همان ابتدای مذاکرات ما تاکید داشتیم هر آن چه انجام می‌دهیم باید هم راستا و متناسب با آن چیزی باشد که طرف مقابل انجام می‌دهد. منظور من این نیست که هر آن چه ایران درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای‌اش انجام می‌دهد باید طرف مقابل هم همان را اجرا کند؛ قطعا این نیست، اما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که کارمان را انجام دهیم، تعهدات‌مان را اجرا کنیم و صبر کنیم تا طرف مقابل تعهداتش را اجرایی کند. بنابراین باید یک هم‌زمانی وجود داشته باشد. ما به دوستان‌مان در گروه 1+5 گفته‌ایم که ایران آماده است یک سری گام‌ها در خصوص مساله‌ی هسته‌ای را در مرحله اول انجام دهد به شرط آن که اطمینان یابیم طرف مقابل هم تعهداتش را انجام می‌دهد. ما هنوز در حال بحث درباره‌ی این موضوعات هستیم.

او ادامه داد: اما مساله‌ی هم‌زمانی چیزی است که ما روی آن پافشاری می‌کنیم. این که ایران سهم خود را انجام دهد و طرف مقابل نیز به طور هم‌زمان سهم خود را اجرایی کند. اما این کار نمی‌تواند بر این مبنا باشد که طرف دیگر منتظر بماند تا ما کارمان را انجام دهیم و بعد آن‌ها درباره آن چه می‌خواهند انجام دهند تصمیم بگیرند. مساله‌ی هم‌زمانی چیزی است که روی آن پافشاری کردیم و من فکر می‌کنم که همکاران‌مان آن را درک کرده‌اند. آن‌ها همان فکری را دارند که ما داریم و از نظر من قابل حل شدن است.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پایان در پاسخ به این سوال که اگر توافقی حاصل نشود چه تاثیری بر دولت خواهد گذاشت؟ بیان کرد: می‌دانید ما همیشه با همه بسیار صادق بوده‌ایم. اگر توافقی به دست آید به نفع ما، به نفع منطقه و به نفع 1+5 است. این واقعا یک بحران ساختگی است. اما یک توافق برای این که پایدار باشد باید خوب باشد. در عین حال دست نیافتن به یک توافق پایان جهان نیست. دولت کنونی تلاش می‌کند تا از وابستگی به نفت در اقتصادش فاصله بگیرد و از این که گروگان قیمت نفت باشد رهایی یابد. بنابراین در سال‌های آینده امیدواریم که این وابستگی به صفر برسد. ما می‌دانیم که کار مشکلی خواهد بود و هیچ کس نمی‌تواند انکار کند که نداشتن ارز خارجی دشوار است اما ما معتقدیم که باید یک توافق خوب داشته باشیم، یا در غیر این صورت به خودمان اتکا کنیم. (ایسنا)