خلع سلاح هسته ای جهان در صدر اولویت های جنبش عدم تعهد است

وزیر امور خارجه روز دوشنبه در سخنانی در نشست افتتاحیه کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای در نیویورک به نمایندگی از جنبش عدم تعهد گفت: تداوم وجود سلاح های هسته ای بزرگترین خطری است که بشریت را تهدید می کند و تنها تضمین قطعی در برابر تهدید و یا استفاده از این سلاح های مرگبار،نابودی کامل آنها است. از این رو، خلع سلاح هسته ای کماکان اولین اولویت کشورهای عضو جنبش عدم تعهد باقی خواهد ماند.

وی افزود: برای تضمین تحقق اهداف معاهده و موفقیت بلندمدت آن و نیز تقویت صلح و امنیت بین المللی، لازم است مفاد معاهده منع اشاعه سلاح های هسته ای به صورت کامل، بدون تبعیض و متوازن اجرا گردد. این در حالی است که وضعیت اجرای برنامه اقدام مصوب کنفرانس بازنگری سال 2010 در زمینه خلع سلاح هسته ای، عدم اشاعه و استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای ناامید کننده است.

وزیر امور خارجه با برشمردن برخی موارد عدم اجرای تعهدات کشورهای هسته ای گفت: این کشورها هیچ پیشرفتی در زمینه نابودی سلاح های هسته ای انجام نداده اند؛ سلاح های هسته ای همچنان در سیاست های امنیتی آنها جایگاه ویژه ای دارد؛ این کشورها ضمن نوسازی زرادخانه های سلاح های هسته ای خود، برنامه هایی نیز برای تحقیق در زمینه ساخت سلاح های هسته ای جدید دارند و کشورهای غیرهسته ای تاکنون در برابر تهدید یا استفاده ازسلاح هسته ای تضمین امنیتی موثری دریافت نکرده اند.

وی افزود: انتقال فن آوری های هسته ای به کشورهای در حال توسعه با موانعی روبروست که برخلاف معاهده است و پیشرفتی در زمینه جهانشمولی معاهده در منطقه خاورمیانه نیز حاصل نشده است.

ظریف ضمن ابراز نگرانی عمیق اعضای عدم تعهد از عدم اجرای تعهدات خلع سلاحی کشورهای هسته ای گفت: تداوم این روند می تواند اهداف و اعتبار معاهده را به خطر بیندازد.

وی با اشاره به رای دیوان بین المللی دادگستری مبنی بر اینکه کشورهای هسته متعهد به مذاکرات خلع سلاح هسته ای هستند، خواستار انجام این تعهدات و آغاز فوری مذاکرات کنوانسیون جامع منع سلاح های هسته ای، در بردارنده یک برنامه مرحله بندی شده در یک قالب زمانی برای نابودی کلیه سلاح های هسته ای شد.

پیشنهاد این کنوانسیون در سال 1392 توسط رئیس جمهوری ایران در نخستین اجلاس عالیرتبه خلع سلاح هسته ای سازمان ملل متحد به نمایندگی از 120 کشور عضو عدم تعهد ارایه شد و در قالب یک قطعنامه در مجمع عمومی به تصویب رسید.

ظریف گفت: خارج ساختن سلاح های هسته ای از وضعیت عملیاتی و کاهش استقرار آنها به هیچ وجه نباید جایگزینی برای امحا کامل این سلاح ها قلمداد گردد.

وزیر امور خارجه افزود: عدم تعهد عمیقا نگران دکترین های نظامی و امنیتی کشورهای هسته ای و ناتو است که استفاده یا تهدید به استفاده از اینگونه سلاح ها را توجیه می کنند. وی گفت عدم تعهد خواهان حذف کامل اینگونه دکترین ها است.

وی تاکید کرد: هرگونه استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته ای جنایت علیه بشریت و نقض منشور ملل متحد و حقوق بین الملل بشردوستانه است.

ظریف گفت: کشورهای هسته ای باید تحت همه شرایط جدا از استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته ای علیه کشورهای غیرهسته ای خودداری کنند. در این راستا ظریف خواستار تدوین فوری یک سند حقوقی بین المللی جهت ارائه تضمین های موثر، جهانی، غیرمشروط و بدون تبعیض در باره عدم استفاده از سلاح هسته ای تحت هیچ شرایطی علیه کشورهای غیرهسته ای شد.

ظریف ضمن تأکید بر جهانشمولی معاهده عدم اشاعه افزود: ما از غیر اعضا می خواهیم که بعنوان کشور غیر هسته ای به معاهده ملحق شده و تاسیسات خود را تحت پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند.همه کشورها باید در راستای تقویت جهانشمولی معاهده تلاش کرده و از اقداماتی که اثرات منفی برآن دارد، خودداری نمایند.

وی لزوم جلوگیری از اشاعه سلاح هسته ای را مهم دانست و گفت: هرگونه اشاعه و اشتراک سلاح های هسته ای نقض معاهده است و باید به آن پایان داده شود.

وزیر امور خارجه به حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای اشاره کرد و گفت: عدم تعهد بر اهمیت اجرای کامل، موثر و غیر تبعیض آمیز ماده 4 معاهده در زمینه حق مسلم همه اعضا برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز حمایت می نماید.

وی تأکید کرد: هر کشوری در راستای نیازهای خود از حق حاکمیتی جهت تعیین سیاست های ملی در زمینه انرژی هسته ای از جمله حق مسلم توسعه چرخه ملی کامل سوخت هسته ای برای مقاصد صلح آمیز برخوردار است. بنابراین انتخاب ها و تصمیم های هر کشور در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای باید کاملا محترم شمرده شود.

وزیر امور خارجه ضمن رد هرگونه محدودیتی در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، خواهان برداشته شدن فوری این محدودیت ها از جمله در زمینه صادرات مواد، تجهیزات و فناوری هسته ای برای استفاده های صلح آمیز گردید.

وی اظهار داشت: نگرانی در مورد اشاعه سلاح هسته ای به هیچ وجه نباید حق مسلم کشورها در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای را محدود نماید.

ظریف ضمن اشاره به ایجاد منطقه عاری از سلاح های هسته ای در خاورمیانه افزود: سران عدم تعهد در نشست سال 1391خود در تهران حمایت خود را از ایجاد این منطقه اعلام داشته و از همه کشورها خواستند اقدام فوری و عملی برای ایجاد آن بعمل آورند. عدم تعهد همچنین از اسراییل خواست که از تملک سلاح های هسته ای خوداری نموده و با پیوستن فوری و بدون قید و شرط به معاهده عدم اشاعه، تمامی فعالت های هسته ای خود را تحت پادمان های جامع آژانس قرار دهد. آنها همچنین خواستار ممنوعیت کامل انتقال هرگونه تجهیزات، مواد و فن آوری هسته ای به اسراییل و هرگونه کمک علمی و فنی هسته ای به آن شدند.

وزیر امور خارجه افزود: عدم تعهد -ضمن ابراز نگرانی جدی از تاخیر طولانی در اجرای این قطعنامه- از اجرای کامل قطعنامه 1995 در مورد ایجاد منطقه عاری از سلاح های هسته ای در خاورمیانه قویا حمایت و خواستار اتخاذ کلیه اقدامات لازم برای اجرای کامل و فوری آن است.

وی با اشاره به این موضوع که از نظر عدم تعهد موفقیت کنفرانس بازنگری 2015 مستلزم تجدید اراده سیاسی همه دولت های عضو معاهده است، گفت:دولت های عضو جنبش عدم تعهد مصمم اند به تلاش های جمعی برای تحقق اولویت های خود در چارچوب این کنفرانس بویژه آغاز مذاکرات کنوانسیون جامع منع سلاح های هسته ای، ادامه دهند.

کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای از 7 اردیبهشت تا 1 خرداد در نیویورک برگزار می شود. این کنفرانس هر پنج سال یک بار برگزار و در آن کیفیت اجرای پیمانعدم اشاعه و مصوبات کنفرانس های بازنگری آن بررسی می شود.

در این نشست که با شرکت نمایندگان 189 کشور عضو معاهده و حدود 25 وزیر خارجه از کشورهای عضو برگزار می شود، قرار است در مورد موضوعاتی از قبیل؛ خلع سلاح هسته ای،عدم اشاعه سلاح های هسته ای، تضمین های امنیتی برای عدم استفاده و عدم تهدید بهاستفاده از سلاح هسته ای علیه کشورهای غیر هسته ای، موضوع خاورمیانه عاری ازسلاح هسته ای و حق مسلم استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، بحث و تبادل نظرشود.