درسی از ماجرای برداشت 4.1 میلیارد دلاری

1- در عصر ارتباطات، همه منابع خبری باید ابعاد پنهان تاثیرات خبری را که منتشر می‌کنند بسنجند، زیرا اثرات رسانه‌ای شدن یک خبر گاه چنان گسترده می‌شود که می‌توان آن را با «اثر پروانه‌ای» در علم هواشناسی مقایسه کرد که براساس این نظریه، حرکت بال پروانه‌ای در نقطه‌ای از جهان، ممکن است در نقطه‌ای دیگر توفانی به‌پا کند. بنابراین چه آن هنگام که مقامات مسئول قصد دارند در جهت وظایف نظارتی خود، خبری را منتشر کنند، باید تاثیرات احتمالی این خبر را بررسی کرده و چه وقتی که مقامات اجرایی درصدد دفاع از خود پشت تریبون‌های رسمی برمی‌آیند، باز هم نیاز به دقت نظر ارتباطاتی وجود دارد.

2- با در نظر گرفتن اهمیت سنجیده سخن گفتن باید این پرسش را مطرح کرد که آیا واقعا برای نمایندگان دولت و مجلس مشکل بود که جلسه سه‌شنبه‌شب خود را که منتهی به صدور بیانیه رفع سوءتفاهم شد، زودتر برگزار می‌کردند تا مقامات رسمی کشور مجبور نمی‌شدند از پاستور و بهارستان یکدیگر را در رسانه‌ها نواخته و متهم به خلاف‌گویی کنند؟ آیا گاهی برگزاری نشست‌های مشترک کاربردی ـ و نه صرفا نمادین ـ پسندیده‌تر از نطق‌های رسانه‌ای نیست؟

3- هرچند رسانه‌ها کمک می‌کنند تا این اطمینان در جامعه به‌وجود آید که اهرم‌های کارآمد نظارتی وجود دارد، اما نوع طرح اتهامات و پاسخگویی به انتقادات گاهی چنان شتاب‌زده است که به‌نظر می‌رسد دقت‌نظر نهادهای مسئول تاثیراتی واگرا نسبت به اهداف موردنظر یافته و افکارعمومی را به تحلیل‌هایی ناصواب سوق می‌دهد. شاید برای همین است که مخاطبان مقامات مسئول از خود می‌پرسند اگر تخلفی با آن ابعاد یاد شده صورت گرفته، پس تقلیل آن به «سوءتفاهم» برای چیست و اگر تخلفی نبوده، پس چرا برای چند روز انرژی دو قوه صرف موضوعی بی‌اهمیت می‌شود؟

4- بی‌تردید حساسیت خانه‌ملت و پیگیری دولت در ماجرای 4.1 میلیارد دلاری را باید ستود اما بهتر بود فرآیند بررسی این پرونده مسیر عکس می‌پیمود و ابتدا در جلسات مشترک، سوءتفاهمات برطرف می‌شد و بعد کار به مباحثات رسانه‌ای می‌کشید. این تجربه‌ای است که به‌نظر می‌رسد می‌توان از آن در جریان پرونده‌های مشابه آینده بهره برد.

مصطفی انتظاری‌هروی / گروه سیاسی