هر فیبری« اَبَرستاره» نیست

به عبارت دیگر، هر فیبری از هر منبع غذایی ارزش یکسانی دارند و مهم نیست فیبری که به بدن‌مان می‌رسد با خوردن چه غذایی تامین شود؟ به گزارش مجله پریونشن، مقاله‌‌ای که بتازگی در نشریه اپیدمیولوژی منتشر شده تردیدهایی در این زمینه پدید آورده و حکایت از آن دارد که ارزش فیبر موجود در مواد غذایی گوناگون متفاوت است.

پژوهشگران در کره جنوبی تحلیل بسیار گسترده‌ای در این زمینه انجام داده‌اند. آنها نتایج حاصل از مطالعات گوناگون پیشین را که درباره مصرف فیبر و ارتباط آن با سلامت افراد صورت گرفته بود، به‌دقت بررسی کردند؛ به این ترتیب،‌ محققان کره‌ای توانستند اطلاعات مربوط به رژیم غذایی و سلامت بیش از 900 هزار نفر را در سراسر جهان مورد تحلیل دقیق قرار دهند. این پژوهشگران نخست دریافتند افرادی که فیبر فراوانی مصرف می‌کنند 23 درصد کمتر از افرادی که فیبر کمی در برنامه غذایی‌شان گنجانده شده در معرض خطر مرگ‌ومیر ناشی از عوامل گوناگون مرتبط با سلامت قرار دارند. توجه داشته باشید «فیبر فراوان» یعنی این که میانگین مصرف روزانه فیبر شما حدود 27 گرم باشد و «فیبر کم» یعنی این که میانگین مصرف روزانه فیبر شما حدود 15 گرم باشد.

‌این خبر بسیار مسرت‌بخشی بوده، اما انگار همه چیز هم به همین خوبی و خوشی نیست. مشکل کار آنجاست که یافته‌های آنان نشان می‌دهد همه فیبرها چنین خاصیت حیات‌بخشی ندارد. به عبارت دقیق‌تر، مطابق پژوهش جدید، فیبرهای موجود در غلات ظاهرا بیشترین تاثیر را در محافظت از بدن ما در برابر عوامل مرگبار دارد؛ غلاتی مانند جو و گندم،‌ البته اگر به صورت کامل مصرف شود، نه این‌که سبوس یا دیگر بخش‌های حاوی فیبرشان جدا شده باشد، می‌تواند میزان مرگ‌ومیر را کاهش دهد. علاوه بر غلات، فیبر موجود در سبزیجات نیز بسیار مفید است و تقریبا می‌توان گفت همان خواص فیبر موجود در غلات را از خود نشان می‌دهد، اما خبر بد این پژوهش آن است که فیبر موجود در میوه‌ها هرگز با فیبرهای دیگر قابل مقایسه نیست و به هیچ وجه نمی‌تواند خطر مرگ‌ومیر را کاهش دهد. بله مطمئنا بسیاری از میوه‌خورها با خواندن این بند نگران و ناراحت شده‌اند،‌ اما چندان عجله نکنید. هنوز ماجرا تمام نشده!

مطابق نظر خانم نیکلا مک‌کئون، یکی از متخصصان مرکز پژوهش‌های تغذیه و سالمندی دانشگاه تافتس در ایالات متحده که در این پژوهش شرکت نداشته، ممکن است افراد مورد بررسی این مطالعات بیش از هر منبع دیگری صرفا غلات مصرف کرده باشند یا مصرف غلات‌شان از سایر منابع فیبر بسیار بیشتر بوده باشد و همین امر این باور را پدید آورده باشد که فیبر موجود در غلات خواص چنین و چنان دارد، اما فیبر میوه‌ها چنین خواصی ندارد.

با این حال او هم خواص فیبر غلات را تائید می‌کند و می‌گوید: «مطالعات دیگری هم انجام شده که نشان می‌دهند مصرف زیاد فیبر موجود در غلات در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن موثر است.» در همین زمینه نتایج پژوهش اخیر تاکید می‌کند مصرف دانه‌های غلات بیش از هر منبع دیگری برای مقابله با سکته مغزی و دیابت نوع 2 موثر است. حتی پژوهش‌هایی که خود مک‌کئون انجام داده، نشان می‌دهد فیبر موجود در غلات تاثیر منحصربه‌فردی در کاهش میزان چربی بدن و چربی شکمی دارد.

‌با این همه ، تکلیف میوه و میوه‌خورها چیست؟ یعنی دیگر باید کلا قید میوه را بزنیم؟ مسلما نه. همه آنچه ذکر شد صرفا هنر غلات است و به هیچ وجه اشاره‌ای به عیب میوه نمی‌کند. مساله نخست در مورد پژوهش اخیر آن است که این پژوهش هنوز محل مناقشه است. میوه هرگز رتبه درخشان خود را در میان سایر مواد غذایی از دست نخواهد داد؛ زیرا فارغ از فیبر فراوانی که تامین می‌کند، منبعی سرشار از ویتامین‌ها،‌ مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌هاست.

مسعود ایثاری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)