ظهوری مجدد برای وبا

ویبریوکلرا یک عامل باکتریایی معروف است که عامل بیماری معروف تری به نام وباست ، بیماری شاخصی که این روزها شاهد وقوع اپیدمی جدید آن در ایران هستیم و باعث واکنش های گسترده ای در جامعه شده است.

کد خبر: ۷۳۳۵۱

بیماری ای که نام ترسناکی دارد و اگر در مقابله با آن دقت نشود، می تواند فاجعه ای کم نظیر را به وجود آورد.
اگرچه عامل این بیماری ممکن است مدتها به صورت خفته باقی بماند؛ اما رعایت نکردن بهداشت محیط می تواند عامل گسترش فاجعه بار آن شود.
درباره منشا بیماری وبا اگرچه نمی توان به قطعیت اظهارنظر کرد، اما بسیاری از محققان باور دارند این بیماری از آسیا و به طور خاص از حاشیه رود گنگ در هندوستان آغاز شده است.
جایی که آب رودخانه به دلایل برخی باورهای فرهنگی هندیان با آلودگی های شدیدی همراه است و محیط مناسبی را برای رشد عامل این بیماری به وجود می آورد.
اگرچه منشا این بیماری به زمان های دورتری بازمی گردد؛ برای اولین بار در سال 1854بود که جان اسو رابطه این بیماری با آبهای آلوده را شناسایی کرد.
کسی که عامل این بیماری را شناسایی کرد، پزشک معروف آلمانی ، هنریش هیرمان رابرت کخ بود که در سال 1883عامل این بیماری را شناسایی کرد.
باسیل وبا، باکتری کوچکی با ظاهر منحنی خود عامل بروز وبا در انسان به شمار می رود.
اگرچه ایزولاسیون این باکتری 30سال قبل از آن از سوی یک آناتومیست ایتالیایی به نام فیلیپو پاچینی انجام شده بود.
بیماری وبا اگرچه در هند منشا گرفت ؛ اما از طریق مسیرهای تجاری آبی و خاکی به روسیه انتقال یافت و از آنجا به اروپای غربی و امریکا وارد شد. سالهای 1832، 1849و 1866سه تاریخ مهم از شیوع این بیماری در امریکا به شمار می رود که اپیدمی سال 1849رئیس جمهور امریکا، جیمز پولک را نیز از پای درآورد.
یکی از مهمترین عاملهای گسترش بیماری وبا و رشد این باکتری آلودگی های آبی است که می تواند این باکتری ساکن روده را فعال کند.
فصلهای گرم و زمانی که آلودگی های محیطی افزایش پیدا می کنند، زمان مناسبی برای رشد این بیماری به شمار می رود؛ اما علاوه بر رعایت اصول بهداشت شخصی ، رعایت بهداشت آبها یکی دیگر از عوامل اصلی جلوگیری از وبا به حساب می آید.
وبا بیماری ای است که به راحتی می توان جلوی انتقال آن را گرفت و در صورت انتقال هم می توان با آن مقابله کرد؛ اما اگر همین بیماری تبدیل به یک اپیدمی گسترده شود می تواند فاجعه ای بزرگ را رقم بزند.
در این مورد هم طبق معمول پیشگیری بهترین راه درمان به شمار می رود.
برخی از منابع تحقیقاتی با ریشه یابی شیوع و گسترش وبا در ایران سابقه ورود این بیماری به کشور ما را به سال 1344نسبت می دهند.
از آن سال به بعد هر ساله در فصول گرم به طور محدود امکان شیوع وبا در برخی مناطق کشور مطرح می شود و حتی برخی پژوهشگران معتقدند ما در ایران با گونه بومی شده وبا سروکار داریم.
براساس برخی آمارهای موجود، شیوع وبا در کشور سال 1377حدود 10هزار نفر بود که حدود 100نفر قربانی گرفت و این عدد در سال بعد به طور چشمگیری کاهش یافت و به 1160نفر رسید و سال 79تنها 345نفر مبتلا به وبا در کشور شناسایی شدند و از آن پس میانگین ابتلای سالانه به وبا در ایران حدود 100نفر در سال بوده است ؛ اما امسال موج گرمای شدید تابستان باعث افزایش تعداد بیماران مبتلا به وبا شد بخصوص این که آلودگی های آب در این فصل افزایش می یابد، میکرب وبا که عموما در نهرها و محیطهای آبی رشد می کند، همزمان با افزایش رشد جلبک ها (پلانکتون ها) همراه است.
این میکرب پس از انتقال نیز باید در شرایط خاص باشد تا زنده بماند.
توان مقاومت عامل وبا در دماهای عادی حداکثر تا 5روز است و اگر دما را بین 5تا 10درجه فرض کنید می تواند تا 10روز نیز زنده بماند و البته این توانایی را نیز دارد که در حال انجماد زنده اما غیرفعال باقی بماند.
یکی از نقاط ضعف بزرگ این میکرب محیطهای اسیدی و خشک است . به همین دلیل مواد غذایی که در محیط اسیدی با PHکمتر از 4/5تهیه می شود کاملا بی خطر هستند.
ضمن این که اگرچه در دماهای پایین میکرب وبا باقی می ماند، اما در دماهای بالا بسرعت ساختار خود را از دست می دهد و از میان می روند و دمای بالای 70درجه می تواند عامل این بیماری را از بین ببرد.

وبا را بشناسید
باکتری ویبریوکلرا در روده بعضی از آدمها وجود دارد، اما به خودی خود بی آزار است .
ولی همین افراد می توانند ناقل بیماری باشند. اگر مدفوع این افراد به هر صورتی غذای دیگران را آلوده کند سایرین را مبتلا می سازد.
آلوده شدن مواد غذایی می تواند با خوب شسته نشدن دستها بعد از دستشویی یا آبیاری مزارع با فاضلاب صورت پذیرد. این باکتری در روده افراد حساس زنده می ماند و فرد دچار اسهال شدید به صورت لعاب برنج می شود.
شدت اسهال به اندازه ای است که در مدت کوتاهی آب ، املاح ، سدیم و پتاسیم و سایر الکترولیت ها بشدت کاهش می یابند و کشنده است.
میکرو ارگانیسم عامل وبا به صورت آزاد در داخل آب و روی بدن موجودات ریزی به نام زئوپلانکتون وجود دارد و افزایش درجه حرارت ، شوری آب و وجود ریزمغذی ها به رشد و تکثیر آن کمک می کند.

نتایج آخرین مطالعات در ایران
مطالعات نشان داده است شایع ترین عامل انتقال وبا در کشور، سبزیهای آلوده و آبیاری شده با فاضلاب است.
متاسفانه در برخی مناطق ، بعضی از کشاورزان برای آبیاری مزارع از آب فاضلاب ها استفاده می کنند که این بسیار خطرناک است.
در بعضی پژوهش ها آمده است که وبا از سال 1344در ایران شیوع یافته و بومی شده است و هر ساله در ماههای گرم در مناطقی از کشور مشاهده می شود.
در بیمارستان قائم مشهد، دکتر حامدی استادیار گروه کودکان و دکتر خسروی دانشیار گروه داخلی ، یخهای قالبی کارخانه ای را که در سطح شهر به فروش می رسد مورد مطالعه قرار داده و با کشت نمونه ها در آزمایشگاه مواردی از آلودگی را مشاهده کردند.
این پژوهشگران در ارتباط با مصرف آب و یخ در جاده ها و خیابان ها به مردم هشدار می دهند و می گویند آبی را که از سلامت آن مطمئن نیستید هرگز مصرف نکنید و در صورت اجبار حتما آن را یک دقیقه بجوشانید.
در پژوهشی دیگر که توسط دکتر افلاطونیان از دانشگاه علوم پزشکی کرمان و دکتر ظهور از دانشگاه علوم پزشکی ایران به انجام رسید، نتایج حاصل نشان داد افرادی که گروه خونی Oدارند و نیز افراد با Rhخون مثبت بیش از سایرین در معرض ابتلا به وبا هستند همچنین در این تحقیقات ثابت شده است که افراد جوان خصوصا کودکان در سنین زیر 10سال در مقایسه با افراد مسن نسبت به این بیماری حساس تر هستند.
عامل بیماری وبا نسبت به محیط اسیدی حساس است و محیط اسیدی به نابود شدن آن کمک می کند.
لذا کارشناسان بهداشت به مردم توصیه می کنند که برای پیشگیری از این بیماری از آبلیمو و لیموی تازه بیشتر استفاده کنند.