قاچاق کالا، راهکاری مهم برای تهاجم فرهنگی است

شبیخون فرهنگی با محصولات غیرفرهنگی

زاویه دید

راهکارهای رسانه برای فرهنگ عمومی

ریشه همه ناهنجاری‌های اجتماعی یا رفتـــــارهای ضد فرهنگ، ناآگاهی و کم دانشی نیست. گاهی دیدگاه‌های غلط و سهل‌انگاری باعث بروز رفتارهای ناپسند و غیرفرهنگی می‌شود. به عنوان نمونه کسانی که به محیط زیست و طبیعت آسیب می‌رسانند؛ عمدتا دیدگاه‌ درستی نسبت به جهان هستی ندارند و نسبت به آینده کره زمین، شهر و محیط زندگی خود بی‌تفاوت هستند.

کد خبر: ۷۳۰۱۷۱

شبیه همین رویکرد را در زمینه مصرف آب، برق و دیگرانرژی‌ها شاهد هستیم؛ معظل کم‌آبی در تهران کاملا جدی است؛ مردم در این باره کاملا مطلع هستند و به واسطه رسانه‌ها در جریان ابعاد و عواقب کم‌آبی هم قرار گرفته‌اند اما میزان صرفه‌جویی مصرف آب به اندازه‌ای نیست که از عزم جدی در مقابله با کم‌‌آبی حکایت داشته باشد. پاکیزه‌ نگاه داشتن اماکن عمومی و گردشگاه‌ها نیز از دیگر مواردی است که با وجود اطلاع‌رسانی بسیار، همچنان به اندازه کافی جدی گرفته نمی‌شود.

این موارد نشان می‌دهد بسیاری اوقات مسائل اجتماعی ناشی از ناآگاهی نیستند بلکه رفتارهای درست و اصولی، ارزش محسوب نمی‌شوند یا به عبارت روشن‌تر برخی اصول زندگی اجتماعی هنوز به فرهنگ بدل نشده تا در رفتار مردم جامعه نهادینه شود. در کنار اینها گاهی هم عدم حساسیت و سهل‌انگاری باعث بروز چنین ناهنجاری‌هایی در جامعه می‌شود.

طی سال‌های اخیر تلویزیون به عنوان یک رسانه گسترده با مخاطبان میلیونی از میان اقشار مختلف توانسته گام‌های موثری در زمینه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم بردارد اما در زمینه فرهنگ‌سازی و نهادینه کردن رفتارهای درست در جامعه هنوز راه درازی در پیش دارد. البته تلویزیون در مواردی موفق به فرهنگ‌سازی شده که از آن جمله می‌توان به نهادینه شدن فرهنگ بستن کمربند ایمنی اشاره کرد. زمانی بستن کمربند ایمنی رفتاری لوکس تلقی می‌شد و بسیاری از راننده‌ها و سرنشینان خودروها با وجود دانشی که نسبت به فواید آن داشتند، اما از این کار پرهیز می‌کردند و تلویزیون در این زمینه صرفا به اطلاع‌رسانی و توضیح درباره اهمیت و فواید بستن کمربند ایمنی بسنده نکرد و ضمن اشاره به همه این موارد، رفتارها و ضدارزش‌ها را به نقد کشید و آنها را به شیوه‌های مختلف نمایش داد.

همین اتفاق به نوعی می‌تواند درباره شیوه برخورد برخی افراد با محیط زیست و طبیعت تکرار شود و شاهد فرهنگ‌سازی در این باره باشیم. تلویزیون می‌تواند با تغییر دیدگاه‌های مردم نسبت به رفتارهای طبیعت دوستانه، نکوهش بی‌تفاوتی به محیط زیست و نقد سهل‌انگاری در قبال طبیعت، هنجارهای درست را رواج دهد و مانع بروز ناهنجاری‌ها شود.

برنامه‌های رادیو و تلویزیون درباره اکثر مسائل اجتماعی اطلاع‌رسانی کافی و دقیق دارند اما بد نیست ضمن ارائه اطلاعات، راهکارهایی برای فرهنگ‌سازی پیدا کنند و از هر دو امکان برای رسیدن به یک هدف بهره ببرند.