درباره وایلی ای کایوت و رودرانر، یکی از محبوب​ترین زوج​های کارتونی دنیا

این شخصیت‌ها اولین‌بار از سوی استاد آن روزهای انیمیشن، چاک جونز در سال 1948 برای شرکت برادران وارنر خلق شد و نویسندگی آنها را میکائیل مالیتر نیز به​عهده داشت. ابتدا این دو شخصیت در کارتون‌های کوتاه سینمایی ـ که قبل از فیلم اصلی در سینما‌ها به نمایش درمی‌آمد ـ ظاهر شدند و در چند دهه بعد به تلویزیون راه یافتند. در واقع به نظر می‌رسید آنها تم کارتون‌های تعقیب و گریزی مانند «تام و جری» را تقلید می‌کنند؛ اما کم‌کم محبوبیت خاص خودشان را به عنوان اثری تأثیرگذار و مستقل پیدا کردند. این زوج کارتونی در 48 کار کوتاه 7 دقیقه‌ای، سه وب تون 3 دقیقه‌ای و سه کار سه‌بعدی واید اسکرین، یک فیلم ویژه 26 دقیقه‌ای، یک فیلم بلند 90 دقیقه‌ای به نام «ماجرا‌های رودرانر» حضور داشتند. علاوه بر این هر کدام به تنهایی یا با هم در کارهای کارتونی دیگر برادران وارنر مثل ماجرا‌های «باگز بانی»، «تاینی»، «لونی تونز»، «تازمانیا»، فیلم سینمایی ترکیبی «space jam» نیز ظاهر شدند.

کایوت در کارهای کوتاه کایوت و رودرانر اصلا حرف نمی‌زند و تنها گاهی که لازم است نکته‌ای بیان شود، آن را با نوشته‌ای روی پلاکارد بیان می‌کند و رودرانر هم تنها صدای مخصوص خودش یعنی بیب بیب را دارد و تنها گاهی صدای زبان در آوردن به علامت تمسخر را درمی‌آورد. از 48 کاری که تاکنون از این دو شخصیت ساخته شده، شامل کار‌های کوتاه سه‌بعدی اکثریت آنها از سوی چاک جونز کارگردانی شده است. سال 2013 راهنمای تی وی گاید، وایلی کایوت را جزو فهرست 60 تبهکار برتر همه دوره‌هایش اعلام کرد.

چاک جونز طراحی کایوت را از روی توصیفات کتابی از مارک تواین الهام گرفت که در آن مارک تواین در توصیف گرگ کایوت می‌گوید: «یک ظاهر اسکلت مانند، لاغر، افسرده و دراز و ضعیف دارد که نماد زنده‌ای از خواستن است. او همیشه گرسنه است، جونز ظاهر کایوت را از روی همکارش کن هریس طراحی کرد.»

صحنه ماجراهای این دو به‌غیر از یک مورد همیشه در صحراست که به مقتضای تغییر طراح صحنه از سبک کاملا رئال تا آبستره متغیر است و بسته به داستان نوع طراحی صخره‌ها، سنگ‌ها، رنگ آسمان، مکان آن را از تگزاس تا آریزونا تخمین می‌زنند و تنها در یک کارتون فریم یخ‌زده است که تعقیب و گریز آنها به یک منظره برفی و یخی کشیده می‌شود.

در این کارتون‌ها کایوت اغلب وسایل پیچیده و عجیب و غریبی را از یک شرکت سفارش پستی به نام اکمه دریافت می‌کند که امیدوار است به او در گرفتن رودرانر کمک کند. البته این وسایل اغلب در زمان اجرا خوب عمل نمی‌کنند که گاهی ناشی از اشتباهات کایوت و گاهی ناشی از مشکلات شرکت سازنده است و اغلب پس از استفاده از این وسایل، کایوت یا جزغاله یا کاملا له می‌شود و یا به ته یک دره عمیق سقوط می‌کند. البته محصولات اکمه گاهی هم درست عمل می‌کنند. مثلا مثل سنگ آب خشک‌کن، لباس بت من، کفش‌های اسکیت متصل به جت یا قرص زلزله که در این موارد هم باز عملکرد آنها به ضرر کایوت است. برای مثال کایوت موقعی برچسب روی قرص‌های زلزله را می‌خواند و می‌فهمد آنها روی رودرانر بی‌اثر هستند که خودش یک شیشه از آنها را بلعیده است.

مثل بقیه کارتون‌ها، رودرانر و ای کایوت هم از قوانین فیزیک کارتونی تبعیت می‌کنند. برای مثال رودرانر می‌تواند وارد یک تصویر نقاشی شده از یک غار شود، در حالی که کایوت نمی‌تواند! مگر این‌که سوراخی در آن باشد که از آن سقوط کند. در بعضی مواقع این مسأله برعکس می‌شود و رودرانر ناگهان از درون یک نقاشی از پل شکسته ظاهر می‌شود و مسیرش را ادامه می‌دهد در حالی که کایوت وارد آن تصویر خیالی می‌شود در جایی که پل شکسته از روی صخره می‌افتد. بعضی مواقع کایوت می‌تواند در وسط هوا معلق بماند تا این‌که متوجه موضوع شود که در حال سقوط به ته دره است. عملی که کاملا در تخصص کایوت است و می‌تواند از صخره‌ها و گلوله‌های توپی که زودتر از او سقوط می‌کنند، سبقت بگیرد و نهایتا آنها او را له کنند. اگر صحنه تعقیب و گریز روی یک صخره باشد، رودرانر اصلا تحت‌تأثیر جاذبه قرار نمی‌گیرد؛ ولی کایوت حتما از صخره سقوط می‌کند یا مواقعی که کایوت از یک ماده منفجره استفاده می‌کند ـ که مکانیسم آن طوری تنظیم شده که باید به دنبال حرکت منفجر شود ـ عملا طوری کار می‌کند که درست در صورت کایوت منفجر می‌شود.

چاک جونز در کتاب خود به نام چاک آموک از زندگی و دوران‌ یک کارتونیست انیمیشن می‌گوید که او و همکارانش برای کارتون‌های رودرانر و ای کایوت چند قانون ساده و اصلی داشتند.

1 ـ رودرانر نمی‌تواند غیر از بیب بیب کردن آسیبی به کایوت برساند.

2 ـ هیچ نیروی خارجی ‌غیر از مواردی که از وسایل آکمه به بار می‌آورد و عبور گاه و بی‌گاه قطار‌ها و کامیون‌ها نمی‌تواند به کایوت آسیب برساند.

3 ـ کایوت اگر افراط نکند، می‌تواند همه چیز را متوقف کند.

4 ـ بجز بیب بیب و ناله کردن از دیالوگ نباید استفاده کرد.

5 ـ رودرانر فقط به این دلیل که دونده جاده‌هاست باید در جاده‌ها باقی بماند. این قانون تاکنون فقط در دو کارتون نقض شده است.

6 ـ تمام اکشن‌ها باید با محیط اطراف دو شخصیت یعنی صحراهای جنوب آمریکا منطبق باشند.

7 ـ تقریبا همه وسایل، سلاح​ها یا تجهیزات مکانیکی باید از شرکت آکمه خریداری شوند.

8 ـ هر جا ممکن است جاذبه بزرگ‌ترین دشمن کایوت باشد.

9 ـ کایوت موقع شکست خوردن بیش از این که صدمه ببیند، جنبه طنزآلود داشته باشد.

10 ـ حس همدردی تماشاچیان همیشه با کایوت باشد.

11 ـ کایوت اجازه ندارد رودرانر را بگیرد یا بخورد، مگر این‌که رودرانر بسرعت از دست او فرار کند. (پریسا کاشانیان/ ضمیمه قاب کوچک)