بانک مرکزی طرحی نو در اندازد

هم اکنون بسیاری از متقاضیان وام‌های خرد بانکی از وام های کم مقدار کالا گرفته تا وام خودرو و اشتغال که گاه نیاز مبرمی به همین تسهیلات خرد دارند به در بسته بانک‌ها برخورد می کنند.

بسیاری از بانک‌ها حتی خیال خود را راحت کرده و به متقاضیان اعلام می‌کنند که اساسا تسهیلات مبادله ای ندارند و فقط تسهیلات مشارکتی با نرخ‌های نزدیک به 30 درصد پرداخت می کنند.

حالا مشخص نیست باید به بانک مرکزی ایراد گرفت که با وجود تورم 30 درصدی بانک‌ها را ملزم به ارائه تسهیلات 22 درصدی کرده یا باید بانک های تجاری را مورد انتقاد قرار داد و گفت که چرا با وجود گذشت چند هفته از ابلاغ دستورالعمل بانک مرکزی در همچنان بر همان پاشنه سابق می چرخد.

رفتار بانک‌های ایران در فضای پولی کشور به ویژه در 10 سال اخیر نشان داده است آنها چندان هم بخشنامه پذیر نیستند و اگر هم به قول معروف سمبه بانک مرکزی پرزور باشد، بالاخره راهی برای فرار از اجبار مقام مافوق پیدا می‌کنند، اختلاف فاحش در سهم هدف گذاری شده بخش‌های مختلف از تسهیلات بانک‌ها با آنچه که در عمل اتفاق می افتد، برداشت های بی رویه بانک‌ها از ذخایر قانونی خود نزد بانک مرکزی، پرداخت غیرهدفمند تسهیلات و این اواخر عدم اجرای دستورالعمل نرخ سود نمونه‌هایی از این واقعیت هستند که بانک های ایرانی در سال های اخیر به دور زدن دستورالعمل‌ها عادت کرده اند و بانک مرکزی هم ظاهرا تمایلی به برخورد با این رفتار شبکه بانکی ندارد.

ناگفته نماند رفتار غلط دولت سابق و مدیریت قبلی بانک مرکزی با بانک‌ها و سرکوب مالی چند سال اخیر نقش زیادی در شکل گرفتن فرهنگ امروزی در شبکه بانکی کشور داشت.

ولی به هر حال به جبر قانون بانک‌ها باید به دستورالعمل بانک مرکزی تن در دهند. شاید لازم باشد بانک مرکزی در تعامل با بانک‌ها طرحی نو در اندازد و قدرت مانور آنها را در دور‌زدن بخشنامه‌ها و دستورالعمل های متعدد سلب نماید.

شاید لازم باشد روابط بانک مرکزی و بانک های تجاری و تخصصی کشور به گونه ای تعریف شود که با ابلاغ هر دستور‌العمل، مشتریان بانک‌ها امیدوار باشند که حرف بانک مرکزی در بانک‌ها خریدار دارد. البته این دستورالعمل‌ها هم نباید با روح عملیات بانکی در تعارض و تناقض باشد.

حمید اسدی - جام‌جم